Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -11 oC

Сэбиэскэй кэм саҕана Сойуус Вьетнамҥа элбэхтик көмөлөспүтүн истэр этибит. Оттон билигин Вьетнам холобуругар бэйэбит үөрэнэр кэммит кэллэ бадахтаах.

Сэбиэскэй кэм саҕана Сойуус Вьетнамҥа элбэхтик көмөлөспүтүн истэр этибит. Оттон билигин Вьетнам холобуругар бэйэбит үөрэнэр кэммит кэллэ бадахтаах.

Вьетнам сирин-уотун иэнинэн уонна гражданнарын ахсаанынан олус кыра дойду буолбатах, ол курдук, 96 мөл. киһилээх, оттон сирин иэнэ 331 700 кв. км. Онон балачча кыараҕастык олороллорун этэллэр. Италияҕа аҥаардастыы айбардаабыт коронавирус ыарыыта Вьетнам дьонун балыыһаларга уонунан тыһыынчанан симиэн сөбө, ол эрээри итинник тахсыбата. Чахчыларга олоҕуран эттэххэ, пандемия турбут кэнники 3 ыйын устатыгар COVID-19 ыарыыга баара-суоҕа 270 киһи сыстыбыт итиэннэ ити ыалдьыбыт дьонтон ким да олохтон барбатах (“АИФ” муус устар 30 күнүгэр иһитиннэрбитинэн. -- Е.Б.). Оттон сайдыылаах дэнэр Европа, Азия уонна Америка дойдуларыгар мөлүйүөнүнэн дьон ыарыыга хаптарда, сүүһүнэн тыһыынча киһи олоҕо быһынна. Вьетнамҥа ыарыыны бохсубуттара кырдьык дуо? Ити теманы “Аргументы и факты” бу күннэргэ сырдаппытын ааҕааччыларга билиһиннэрэбин.

Саллааттар уонна мааскалар

Вьетнам Социалистическай Өрөспүүбүлүкэтигэр сыстыганнаах ыарыы бастакы түгэнэ быйыл тохсунньу 23 күнүгэр бэлиэтэммит – чуолаан, Ухань куораттан (КНР) биир саастаах киһи Ханойга олорор уолугар ыалдьыттыы кэлбит уонна ол оҕотун коронавируска сыһыарбыт. Иккиэннэрин Хошимин балыыһатыгар сытыарбыттар. Уола балыыһаттан биир нэдиэлэнэн тахсыбыт, оттон аҕата 20 күҥҥэ тардыллыбыт. Былаастар арыый үөһэ тыыммыттар, ол эрээри өр-өтөр буолбакка Кытайга үлэлии сылдьар биир дойдулаахтара күргүөмүнэн дьиэлэригэр төннүтэлээн барбыттар. Олунньу 7 күнүгэр дойдуга коронавирус ыарыылаах 13 киһи баара биллибитэ, сутуллубут дьон ахсаана түргэнник улаатан барбыта. Онон оскуолалары барытын саппыттара, коммунистическай партия уодаһыннаах ыарыыны утары охсуһууга ыстаабы тэрийбитэ. Ити ыстаап уталыппакка дойдуга баар балыыһалар эпидемияҕа төһө бэлэмнээхтэрин быһаарбыта.

Бэрт кылгас болдьоххо госпиталларга анаан саҥаттан саҥа оборудование (ол иһигэр тыҥаны салгылатар аппараат) атыылаһыллыбыта, бастыҥ быраастары түмэ тардыбыттара, балыыһаларга куойкалар ахсааннара улаатыннарыллыбыта. Оттон, дьиҥэр, чугастыы Кореяҕа уонна Японияҕа тэҥнээтэххэ, Вьетнамҥа  медицина хаачыстыбата үрдүк таһымнааҕар саарбахтааһыннар бааллара. Ол да буоллар харчыларын харыстаабатахтар. Кинилэр маннык түргэнник дьаһаныыларын төрүөтэ 2003 сылга атипичнай пневмония өрө тура сылдьыбытынан быһаарыллыан сөп — ол кэмҥэ Вьетнамҥа 63 киһи ыарыыга сутуллубут, онтон 5 киһи өлбүт. Ити сылга төһө да сиэртибэ элбэҕэ суоҕун иһин, бырабыыталыстыба сөптөөх түмүктэри оҥорбут — быйыл тарҕанан эрэр сыстыганнаах ыарыыны төһө кыалларынан түргэнник уонна хайа баҕарар ньыманан тохтотор наадалаах. Бастаан утаа харантыыны дойду сорох өттүгэр киллэрбиттэр: ыалдьыбыт дьон кэргэттэринээн олорор Ханой уонна Хошимин оройуоннарын саппыттар. Уулуссаларга байыаннайдар патруллаабыттар, аны электроннай кэтээн көрүүгэ анаан дроннары салгыҥҥа ыыппыттар. Дьоҥҥо бородууктаны аҕалан, аан аттыгар хааллараллар эбит, оттон ас-үөл төлөбүрүн судаарыстыба бэйэтигэр ылыммыт. Москваҕа, биһиэхэ да курдук, турист омук дойдутуттан, ордук Италияттан кэлэн баран, дьиэҕэ бүгэн олоруу ирдэбиллэригэр “силлээн”, доҕотторун уонна аймахтарын, элбэх киһилээх миэстэлэри кэрийбитэ диэн Вьетнамҥа ончу да суоҕа сабаҕаланар. Бэрээдэги харыстыыр уорганнар сутуллубут киһи кими кытта сибээстэһэрин барытын кэтээн көрбүттэр, манна даҕатан эттэххэ, COVID-19 булан ылыыга тестэр тута ханна барытыгар баар буолбуттар: былаастар тугу да кэрэйбэккэ, сыаната үрдүк эҥин диэн кэтэмэҕэйдээбэккэ, олору Кореяҕа атыылаһа охсубуттар. Мааската суох уулуссаҕа тахсыыны официальнайдык боппуттар. Сотору кэминэн мааскалар бары аптекаларга кыра сыанаҕа баар буолбуттар (Россияттан, АХШ-тан уонна Европаттан уратыта диэн). Биһиэхэ, Дьокуускай куоракка, биирдиилээн да аптекаҕа буоллар, мааска кэмниэ кэнэҕэс көстө сылдьыбытыгар, биир устуукатыгар 35 солкуобайы төлөөн ылбытым. Оттон сорох улахан ас маҕаһыыннарыгар биирдиилээн буолбакка, бүтүн пачканан эрэ (онно 50 устуука баар) 1500 солк. атыылыыллар этэ. Форумнарга дьон суруйарыттан көрдөххө, итиннэ барыһырыан баҕалаахтар суох буолбатахтар. Вьетнамҥа ону ааһан муус устарга уулуссаларыгар босхо түҥэппиттэр.

Тутуу-хабыы, сымыйа сурах уонна имбирь

2019 сыл ахсынньы 31 күнүгэр Кытайга саҥа сыстыганнаах ыарыы бастакы түгэнин иһитиннэрээттэрин кытта сонно тута, номнуо ол күн Вьетнам бырабыыталыстыбата манныгы биллэрбит: судаарыстыбаннай сулууспалар, аармыйа уонна полиция киэҥ хабааннаах эпидемияҕа бэлэм буолуохтаахтар итиэннэ былааны бүгүн толкуйдуур наада диэн. Европа сойууһугар уонна АХШ-гар былаастар эпидемия тэнийбитин эрэ кэннэ “бабат” диэбиттэр, оттон Вьетнам эрдэтинэ дьаһаллары ылбыт. Ол түмүгэр чаҕылҕанныы уонна олус кытаанах дьаһаллар ылыллан, коронавирус Вьетнамҥа тарҕаныыта улаханнык бытаарбыт – ыарыһах ахсаана, ыаллыы Кытайга курдук тыһыынчанан буолбакка, уонунан  ааҕыллыбыт. Вьетнам салалтата итини ситиһиинэн аахпакка, бастакы кыайыыттан уоскуйбатах. Кини эпидемия мэнээктээбит кутталлаах дойдуларыгар сөмөлүөт көтүүтүн итиэннэ бэйэтин дойдутугар куораттар икки ардыларынааҕы автобустар сырыыларын тохтоппут, онон кэлиини-барыыны хааччахтаабыт. Ыалдьыбыт дьоҥҥо карантин 14-тэн 20 күҥҥэ диэри улаатыннарыллыбыт, оттон сорох түгэннэргэ -- 40 күҥҥэ кытта. Кулун тутар 16 күнүгэр сутуллубут дьон ахсаана 60-ҥа тиийбитигэр, өрөспүүбүлүкэҕэ бүттүүнүгэр дьиэҕэ олоруу режимэ киллэриллибит. Муус устар 1 күнүттэн Вьетнамҥа туох да үлэлээбэт буолбута — кафелар, муора куруортара сабыллыбыттара, уулуссаларга киһи сылдьыыта тохтообута, эргиэн кииннэрин уонна киинэ театрдарын ааннара хатаммыттара. Итини тэҥэ норуот полицията Интернеккэ коронавирус туһунан сымыйа сибидиэнньэлэри тарҕатар 150 дьону, ол иһигэр кытайдар бэйэлэрин сирдэриттэн Вьетнамҥа маассабайдык куотан эрэллэрин туһунан сымыйа ролик ааптардарын эмиэ  тутан ылбыттара. COVID-19 ыарыыга көмөлөһөр “дьикти аптаах эмтэри” рекламалыыр атыыһыттар эмиэ тутуллубуттар. Имбиринэн эргинэр (бу силис коронавирус бактериятын өлөрөрүн туһунан сурах тарҕаммыта) үспүкүлээннэри саараҥнаабакка эрэ түрмэҕэ ыыппыттара. Ол кэннэ камераҕа киириэн баҕалаах аны суох буолбута. .

Норуот биир санаанан өйөөтө 

«Баай Соҕуруу Корея дьон дьиэҕэ олороллорун иһин үчүгэй харчыны биэрэр, смартфоҥҥа баар сыһыарыы көмөтүнэн ыарыһахтары кэтиир бырагыраамалары үлэлэтэр кыахтааҕа, — диэн быһаарар Вьетнам суруналыыһа Ле Тхан Дык. — Оттон Вьетнам дьадаҥы уонна техническэй өттүнэн хааччыллыыта мөлтөх буоларынан, биһиги бэйэбитигэр COVID-19 ыарыыны утары кытаанах харантыыҥҥа олоҕурар “бюджет моделын” киллэрбиппит,  үбү  медицинаҕа укпуппут. Улахан өйөбүлүнэн нэһилиэнньэ сыһыана буолбута. Дьон сылаас күҥҥэ “пааркаҕа күүлэйдиирбитин уонна шашлыгы ыһаарылыырбытын боболлор” диэн үҥсэргээбэтэҕэ, ол оннугар биир санаанан бырабыыталыстыбаны өйөөбүтэ: маннык сомоҕолоһууну уонна түмсүүнү Американы кытта сэрии  саҕаттан өйдөөбөппүн». Итинтэн көрдөххө, Вьетнам — социалистическай, биир партиялаах судаарыстыба буолара оруоллаах эбит. Төһөтүн да иһин, аан дойду үрдүнэн суостаах ыарыыны уодьуганнааһыҥҥа капитализм уонна демократия дойдулара дэнээччилэр хоттороллоро көһүннэ.

Дьэ, ити курдук, вьетнамнар эпидемия үөскэҕэр сырыттаҕына тыынын хаайбыттар. Кэнники нэдиэлэҕэ дойдуга коронавирус ыарыытын биир да түгэнэ бэлиэтэммэтэх! Муус устар 23 күнүгэр Вьетнам харантыын үгүс хааччахтааһыннарын уһуларын туһунан официальнайдык биллэрбитэ. Бөдөҥ куораттарга атыыһыттар уулуссаҕа тахсан, манна киэҥник тэнийбит ынах этиттэн фо бо миини буһаралларын, лапсаны ыһаарылыылларын уонна фруктаны атыылыылларын көҥүллээтилэр. Остолобуойдар, кафелар уонна рестораннар аһыллан эрэллэр, сорох оскуолаларга оҕолору көрсөргө бэлэмнэр. Ол да буоллар билигин да караоке-бардар, улахан атыы-эргиэн кииннэрэ, зоопаркалар уонна стадионнар хатанан тураллар. Оттон гражданнартан мааска кэтэллэрин уонна икки миэтэрэлээх социальнай дистанцияны тутуһалларын уруккутун курдук кытаанахтык ирдииллэр. Ханойга сорох, быраастар “кутталлааҕынан” быһаарбыт оройуоннарыгар харантыын муус устар 30 күнүгэр диэри уһатыллыбыт. Вьетнам премьер-миниистирэ уоскуйарга эрдэтин туһунан норуоту сэрэттэ.

Өрөспүүбүлүкэҕэ ВОЗ бэрэстэбиитэлэ Кидун Парк бигэргэппитинэн, вьетнамнар ити кыһалҕаҕа эрдэттэн дьаһаллары ылбыттара ситиһии сүрүн төрүөтүнэн буолбут.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Лента новостей

Суоппар буолар уустугурда

Муус устар 1 күнүттэн байаҥкамаат бэбиэскэтиттэн куотунар дьону тырааныспары ыытар…
28.03.24 17:19
Лента новостей

Интерактивнай быыстапка

«Арассыыйа – Мин устуоруйам» мультимедийнай устуоруйа пааркатыгар кулун тутар 20 күнүттэн…
28.03.24 16:23