Общество

-- Биһиги сүрүн сорукпут судаарыстыба учууталлары өйөөһүнүн, улуустарга каадырынан хааччыллыы боппуруоһун быһаарыы буолар. Ол курдук, эдэр исписэлиистэргэ социальнай мэктиэлэр тустарынан сокуон барыла маҥнайгы ааҕыыны ааста. Бу судургута суох кэмҥэ өйөбүлүн иһин бырабыыталыстыбаҕа махтанабыт. Сокуон барыла бэс ыйын 10 күнүгэр ыытыллар пленарнай мунньахха иккис ааҕыыга көрүллүөҕэ. Ил Түмэн Доруобуйа харыстабылыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Светлана Давыдова көҕүлээһининэн, парламент үс ыҥырыылаах мунньаҕын дьокутааттарын туруорсууларынан, кэтэһиилээх «Оскуола мэдиссиинэтин туһунан» сокуон ылылынна. Күһүҥҥү сиэссийэҕэ «Учуутал туһунан» сокуон биллэрдик саҥардыллыаҕа. Бу сокуон 1995 с. бигэргэммитэ, уларытыылар 2014 с. киирбиттэрэ. Маны сэргэ эбии үөрэхтээһин хаачыстыбатын үрдэтэргэ туһуламмыт сокуон барыла бэлэмнэнэр, – диэтэ.

Учууталлар тиийбэттэр

Үөрэх миниистирин солбуйааччы, экэниэмикэ билимин хандьыдаата Виктория Захарова иһитиннэрбитинэн, билигин оскуолаларга 18 тыһ. 116, уһуйааннарга 7 тыһ. 755, эбии үөрэхтээһин тэрилтэлэригэр 3 тыһ. 199 педагог үлэлиир. Кинилэр 58,9 %-нара тыа сиригэр үлэлииллэр. Каадырынан хааччыллыы көрдөрүүтэ 90,3 %, ол иһигэр оскуолаларга 88,9 %, оскуола иннинээҕи тэрилтэлэргэ 94,7 %.

Муус устар 1 күнүнээҕи туругунан, өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 3 тыһ. 589 педагог бакаансыйата баар, ол иһигэр, оскуолаларга 226 учуутал тиийбэт. Биирдиилээн биридимиэттэринэн ыллахха, нуучча тылыгар уонна литературатыгар 33, алын сүһүөх кылаастарга 24, математикаҕа 44, омук тылларыгар 22, историяҕа уонна обществознаниеҕа 17, физикаҕа 15 учуутал наада.

Миниистири солбуйааччы салгыы математика уонна естественнэй-научнай үөрэхтээһин хаачыстыбатын сайыннарыы биир кэлим былаанын туһунан билиһиннэрдэ, учууталларга өйөбүл дьаһалларын кэпсээтэ. Учууталлары олохсутан үлэлэтэргэ түөрт сүрүн бырагыраама баар.

«Земскэй учуутал» бырагырааманан биэс сыл үлэлээтэххэ, 2 мөл. солк. төлөнөр. Түөрт сыл устатыгар 89 кубуота көрүллүбүт. «Олорор дьиэнэн хааччыйыы» бырагырааманан 1 хостоох кыбартыыра сыанатын аҥаарын ылыахха сөп. Маныаха Аартыкаҕа уонна хотугу улуустарга 5 сыл үлэлиир ирдэнэр. Бу бырагырааманан 2021-2024 сс. 68 учуутал дуогабардаспыт. «Аадырыстаах көмө» бырагырааманан кэлэ-бара айан ороскуота төлөнөр уонна үс акылаакка тэҥнэһэр «подъемнай» харчы бэриллэр. Дуогабар үс сылга баттанар, 2023-2024 сс. төлөбүр бу көрүҥүн 701 эдэр учуутал ылбыт. «Аартыка учуутала» бырагырааманан үс сыл үлэлииргэ дуогабардаспыт учууталга кэлэ-бара айан ороскуота, үс акылаакка тэҥнэһэр «подъемнай» харчы төлөнөр уонна идэни үрдэтии көрүллэр. Бу бырагырааманан үс сыл устата 215 педагог үлэнэн хааччыллыбыт.

Виктория Захарова түмүгэр идэлэринэн үлэлии сылдьар устудьуоннары өйөөһүн, оскуолаларга идэҕэ туһаайар үлэни күүһүрдүү, тус сыаллаах үөрэтиигэ кубуотаны элбэтии уо.д.а. курдук каадыры бэлэмнээһиҥҥэ төһүү буолар этиилэри оҥордо.