Күһүн разведчиктар этэрээттэрэ Днепр хаҥас биэрэгэр кэлэн сыппыттара. Уҥуоргу биэрэк ытыска уурбут курдук көстөрө. Өрүс уҥуор өстөөхтөр саһа сыталлара, оттон биһиги дьоммут бэтэрээ биэрэккэ бааллара. Ньиэмэстэр педантичнайдара өтөн, бириэмэнэн хаамаллар, таҥастарын сууна-сотто, тэбэнэ сылдьаллар. Сарсыарда өрүскэ үс киһи уу баһа киирэллэр, мүнүүтэтигэр тиийэ биир бириэмэҕэ, онтон көнө сиринэн үһүөн кус оҕолорун курдук субуруһан тахсаллар. Ону Иван Николаевич өрүс уҥуор сытан кэтии олорор, сарсыныгар эмиэ уу баһа киирбиттэрин хабарҕаларын диэки кыҥаан баран үс киһини биир ытыынан охторор.
Ону көрөн турбут хамандыыр олус сөхпүтэ: «Сибиир хоһуун дьоно тииҥи харахха түһэрэллэр диэн кырдьыгы этэллэр эбит», — диэн итэҕэйбитэ. Ити түүн биһиги буойуннарбыт туох түбэһэринэн тыыны, бэрэбинэни, буочуканы миинэн, ким харбаан, Днепр өрүс тымныы долгуннарын туораабыттара. Өстөөхтөр уҥуор кытылтан ракеталар уоттарынан сырдатан минометунан, бөлөмүөтүнэн, аптамаатынан харса суох ытыалаабыттара. Өрүс үрдүгэр буулдьа дохсун ардаҕа түһэн, эбэ долгуннуран, өрүтэ ыһыахтана олороро. Элбэх киһи тимирбитэ. Кульбертинов бастакы буойуннары кытта унуор биэрэги булбута. Туруору сыыры сыта-сыта өрө сүүрэн тахсыбыттара. Фашистар кинилэри хам баттаары, имири эһээри, быыстала суох атаакалаабыттара. Хорсун саллааттар балтараа суукка устата утуйбакка-олорбокко сэриилэспиттэрэ.
Кульбертинов Днепр өрүһү харбаан туораан, плацдармы тутан, снайпер быһыытынан быыстала суох инники кирбиигэ сылдьан, өстөөх 100 тахса саллаатын уонна аппыһыарын суох оҥорбута.
1936 с. Берлиҥҥэ буолбут Олимпиадаҕа ытыыга бастаабыт ньиэмэс снайпера фроҥҥа кэлбит, кинини утары киирсэргэ Иван Николаевиһы ыҥырбыттар. Өстөөх ханна саһа сытан, хантан ытыалыырын үөрэтээри Уйбаан харыс да хамсаабакка, бэйэтин биллэрбэккэ биир сиргэ үс суукка сытан эрэ араас макеты өйүгэр оҥорон көрбүт. Ньиэмэс снайпера тэһийбэккэ-тулуйбакка сарсыардааҥҥы дьыбарга ыппытыгар буруо тахсыбыт, хайыһан көрбүтэ үөһэ мас үрдүгэр дурда оҥостон, онно саһа сытар эбит. Бэйэтин биллэрбит ньиэмэһи Кульбертинов биир ытыынан туура биэрэн түһэрбит.
Итинник үс суукка хамсаабакка мээнэ киһи тулуйан сыппат, онон снайпер таба ытарын таһынан, күүстээх тулуурдаах, дьаныардаах буолуохтаах. Уйбаан Өлүөхүмэ халыҥ тыатыгар улааппыт эдэр киһи кыылы кэтэһэ сытар булчут хаана оонньоон, Олимпиадаҕа бастаабыт бэргэн ытааччыны тулуурунан, өйүнэн кыайбыта.
Киниэхэ фронт линията диэн суоҕа, сорудахтан сорудахха илдьэ сылдьаллара. Дьаһайбыт ньиэмэстэриттэн докумуоннарын хомуйан кэлэрэ, онон кими, хас киһини охторбутун дакаастыыра. Ньиэмэстэр массыынаҕа олорон айаннаан истэхтэринэ бастаан суоппары, онтон аттыгар олорор аппыһыары туура ытан түһэрбит, атыттар ойон тахсан, массыына анныгар саһа сатаабыттарын тэһитэ ытыалаталаан кэбиһэрэ. Ыстаапка наадалаах докумуоннары илдьэ баран испит аппыһыары охторон, өстөөхтөр тугу былаанныы сылдьалларын арыйан, Кыһыл аармыйа кыайарыгар төһүү күүс буолбута.
Иван Кульбертинов Кыһыл Сулус, Аҕа дойдуну сэриитин, Албан аат уордьанынан наҕараадаламмыта. Өскөтүн Албан аат 1,2,3 истиэпэннээх уордьанын барытын ылбыта буоллар, тута Сэбиэскэй Сойуус дьоруойа буолуо этэ. Ону 1 истиэпэннээх уордьан тиийбэтэҕэ кыһыылаах.
Уйбаан Кульбертиновы иккитэ Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун аатын ыларга түһэрэ сылдьыбыттара эрээри, докумуона салалтаҕа кыайан тиийбэккэ хаалбыт. Бу дойдуттан дьоруой аатын ылбакка барбытын кэнниттэн кэлин оҕолоро хаста даҕаны туруорса сылдьыбыттара эрээри, хомойуох иһин туһа тахсыбатаҕа. 1998 с. Сэбиэскэй Сойуус билигин суох диэн сылтахтанан, оттон Арассыыйа Дьоруойун аатын биэриэхпитин бириэмэтэ ааста диэн туттуммуттара. Дмитрий Медведевкэ тиийэ суруйбут суруктарын уола кичэллээхтик докумуоннарын кытта укта сылдьар.
Хаартыска Кульбертиновтар архыыптарыттан.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
