Политика

Бигэргэммит бырагыраама чэрчитинэн, кулун тутар 27 күнүгэр - дэлэгээттэри регистрациялааһын, муниципальнай тэриллиилэр баһылыктарын кытта Биир кэлим координационнай киин сүбэ мунньаҕа, муниципальнай оройуоннарынан уонна куораттааҕы уокуруктарынан бигэргэтиллибит судаарыстыбаннай былаас толоруулаах уорганнарын эппиэттээх исписэлиистэри кытта көрсүһүүлэр ыытыллыахтара.
Кулун тутар 28 күнүгэр - СӨ Ил Дарханын иһинэн инновационнай менеджмент Үрдүкү оскуолатыгар эбии үөрэхтээһиҥҥэ трениннэр, сэминээрдэр, модерациялаах сиэссийэлэр буолуохтара. Бу күн киин куорат мэриятын улахан мунньахтыыр саалатыгар Ил Түмэн судаарыстыбаннай тутууга уонна олохтоох салайыныыга сис кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев салайыытынан «СӨ олохтоох салайыныы суолталаах боппуруостара», СӨ Бырабыыталыстыбатын 2№-дээх дьиэ актовай саалатыгар Ил Түмэн Сир сыһыаннарыгар, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Сахамин Афанасьев салайааччылаах «СӨ экология, сир баайын туһаныы, тыа хаһаайыстыбатын, Аартыка зонатын, хомунаалынай хаһаайыстыба уонна энергетика боппуруостара», Ил Түмэн мунньахтыыр саалатыгар Ил Түмэн билимҥэ, үөрэхтээһиҥҥэ, култуураҕа, маассабай информация сириэстибэлэригэр уонна уопсастыбаннай үлэ дьыалаларыгар сис кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Феодосия Габышева салайааччылаах «Үөрэх, култуура, дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах, патриотическай иитии боппуруостара» диэн тиэмэлэргэ төгүрүк остуоллар тэриллиэхтэрэ. Ону таһынан, бырабыыталыстыба чааһа, муниципальнай оройуоннарынан уонна куораттааҕы уокуруктарынан бигэргэтиллибит судаарыстыбаннай былаас толоруулаах уорганнарын эппиэттээх исписэлиистэрин кытта көрсүһүүлэр буолуохтара.
Кулун тутар 29 күнүгэр - Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын II сийиэһин пленарнай мунньаҕа, Горнай-Бүлүү бөлөх улуустарын (оройуоннарын) баһылыктарын кытта Ил Дархан дьыалабыай көрсүһүүтэ, СӨ тыа сирин нэһилиэнньэлээх пууннарын сайыннарыы кэскиллээх стратегическай сиэссийэтэ буолуохтара, муниципальнай оройуоннарга уонна куораттааҕы уокуруктарга бырамыысыланнай оҥорон таһаарыы салааларын сайыннарыыга дискуссионнай былаһаакка үлэлиэҕэ.
Кулун тутар 30 күнүгэр - Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин Сэбиэтин – Муниципалитеттар икки ардыларынааҕы бииргэ үлэлээһин Ассоциациятын IX сийиэһин пленарнай мунньаҕа, Ассоциация, хонтуруоллуур хамыыһыйа саҥа састааптарын сүбэ мунньахтара, куорат уокуруктарын уонна Илиҥҥи улуустар (оройуоннар) бырамыысыланнай бөлөхтөрүн баһылыктарын Ил Дарханы кытта оробуочай көрсүһүүлэрэ, «Олохтоох салайыныы сүрүн боппуруостара» диэн Ассоциация төгүрүк остуола, Дмитрий Николаевич Горохов төрөөбүтэ 75 сылыгар  уопсастыбаннас үөрүүлээх мунньаҕа ыытыллыахтара, дойду духуобунай сыаннастарын харыстааһыҥҥа уонна бөҕөргөтүүгэ анал дискуссионнай былаһаакка үлэлиэҕэ. Бу күн киэһэ Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна Балет тыйаатырга «Ньургун Боотур» опера көрдөрүөхтэрэ.
Кулун тутар 31 күнүгэр - киин улуустар (оройуоннар) баһылыктарын кытта Ил Дархан дьыалабыай көрсүһүүлэрэ, СӨ Счетнай палаатын иһинэн хонтуруоллуур-счетнай уорганнар Сэбиэттэрин уонна СӨ муниципальнай хонтуруоллуур-счетнай уорганнарын Сойууһун кэмпириэнсийэтэ, 35 саастарыгар диэри эдэр баһылыктар Сэбиэттэрин мунньаҕа уонна стратегическай сиэссийэтэ ыытыллыахтара. Тэрээһиннэр духуобунай сиэр-майгы сыаннастарын бөҕөргөтүүгэ уопсастыбаннас улахан мунньаҕынан (Түмүү) түмүктэниэҕэ.

Санаттахха, 2017 с. Дьокуускайга ыытыллыбыт Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын I сийиэһэ олохтоох салайыныы тиһигэр бэрэстэбиитэллээх уорганнар дьокутааттарын оруолларын, ыстаатыстарын үрдэтиигэ туһуламмыта уонна Саха Сирин устуоруйатыгар ураты суолталаммыт Саха уобаластааҕы инородческай сийиэс аһыллыбыта 105 сылыгар, Сэбиэттэр бастакы Бүттүүн Саха Сиринээҕи тэрийэр сийиэһэ 95 сылыгар, Дьокуускайдааҕы Дума 195 сылыгар анаммыта. Сийиэс үлэтигэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин нэһилиэктэрин уонна оройуоннарын 511 дьокутааттара, ону таһынан Федерация Сэбиэтин сенатордара, Госдума дьокутааттара, олохтоох салайыныы сайдыытын боппуруостарыгар экспердэр кыттыбыттара.
Оттон  иккис уочараттаах сийиэһи тэрийиигэ уонна ыытыыга бэлэмнэнии үлэлэр Ил Түмэҥҥэ 2019 сылтан саҕаламмыттара, ол эрээри, хоруона хамсыгын сыстыганнаах ыарыыта тарҕаммытынан, СӨ Ил Дарханын, РФ кылаабынай судаарыстыбаннай санитарнай бырааһын уураахтарыгар олоҕуран, 2020 сыл кулун тутар 20 күнүгэр ыытыллыахтаах болдьоммут кэмиттэн тохтоторго норуот дьокутааттара быһаарыы ылыммыттара. Ол курдук, устуоруйаҕа киирэр быйылгы II сийиэс бастакы тэрээһинтэн алта сыл ааспытын кэннэ буолар.

Манна даҕатан, Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын сийиэһин Ил Түмэн пленарнай мунньаҕар үс сылга биирдэ ыытарга быһаарыы ылыныллыбыта.