1703 сыллаахха ыраахтааҕы Бүөтүр I ыйааҕынан Москубаҕа аан бастакы “Ведомости о военных и иных делах, достойных знания и памяти, случившихся в Московском Государстве и во иных окрестных странах” диэн хаһыат тахсыбыта.
Суруналыыстыка - биһиги уопсастыбабыт биир сүрүн туллубат тутааҕа. Суруналыыстар көмөлөрүнэн уопсастыба буола турар быһыыны-майгыны биир бастакынан билэр, түмүк оҥорор. Суруналыыстар ууну-уоту ортотунан, туохтан да чаҕыйбакка, оннооҕор олохторун олук ууран туран сытыы суруйуулар иһин кимиэллээхтик киирсэллэр.
Ааспыт 2024 сыл балаҕан ыйын 25 күнүгэр биһиги өрөспүүбүлүкэ парламенын “Ил Түмэн” хаһыатын маҥнайгы нүөмэрэ тахсыбыта 25 сылын бэлиэтээбиппит. Бу күн, үйэ чиэппэрин анараа өттүгэр, 1999 сыллаахха Судаарыстыбаннай Мунньах (Ил Түмэн) II ыҥырыытын дьокутааттарын быһаарыыларынан, биһиги хаһыаппыт бастакы нүөмэрэ күн сирин көрбүтэ.
Парламент хаһыата бэчээккэ тахсыыта кэм-кэрдии ирдэбилинэн уонна ол кэмҥэ Саха Сиригэр саҥа атаҕар туран эрэр парламентаризм салгыы сайдан иһиитин кэрэһитинэн буолбута. Сокуону оҥорууга, ылыныыга уустук процесстар бара турар кэмнэригэр, “Ил Түмэн” хаһыат Саха Сирин парламенын, дьокутааттарын норуоту кытта ситимнээбитэ. Хаһыат бастакы нүөмэриттэн саҕалаан, сокуону оҥорон таһаарар былаас өрөспүүбүлүкэ дьонун-сэргэтин кытары аһаҕастык кэпсэтэр, санаатын тириэрдэр түрүбүүнэтинэн буолбута.
Хаһыат иккис сылыттан сахалыы уонна нууччалыы тылынан икки туспа хаһыат быһыытынан тахсар буолуоҕуттан, бэчээт эйгэтин, информационнай ырыынак араас уларыйыыларын, ыгыыларын ааһан, билигин бэйэтэ туспа сирэйдээх, суоллаах-иистээх уонна устуоруйалаах хаһыат, туруктаах тэрилтэ быһыытынан биллэр. Бу үйэ чиэппэрэ кэм устата биһиги хаһыаттарбытыгар өрөспүүбүлүкэҕэ биллэр, талааннааах суруналыыстар, бэчээт үлэһиттэрэ, сатабыллаах эрэдээктэрдэр, салайааччылар үлэлээбиттэринэн киэн туттабыт, кинилэр сыраларын-үлэлэрин сыаналыыбыт уонна салгыырга, сайыннарарга дьулуһабыт.
Биһиги хаһыаппыт бу 25 сыл устата бэйэтин суолун тэлэн Арассыыйа бэчээтин эйгэтигэр сыаналанарын, ытыктанарын туоһутунан араас таһымнаах наҕараадаларынан бэлиэтэммитэ буолар. «Ил Түмэн» хаһыат Арассыыйа эрэгийиэннэрин сокуону оҥорон таһаарар былааһыгар тарбахха баттанар, биир дьоһун миэстэни ылар, эрэгийиэн парламенын хаһыатынан биллэр.
Ааспыт үйэ бүтэһик сылыгар төрүттэммит хаһыат саҥа үүммүт 2025 сылы үгүс бырайыактардаах, былааннардаах көрсөр.
Суруналыыстар, бэчээт үлэһиттэрэ бары бэлиэтиир идэлээх күммүтүнэн – Бэчээт күнүнэн биһиги хаһыаттарбытыгар үлэлээбит суруналыыстарга, бэчээт үлэһиттэригэр, эрэдээктэрдэргэ дириҥ ытыктабылбытын биллэрэбит, эҕэрдэлиибит! Дьолу-соргуну, чэгиэн олоҕу, эйэни, үтүөнү баҕарабыт!
Ону таһынан, биир идэлээхтэрбитигэр - хаһыаты, сурунаалы бэлэмнээн таһаарар бэчээт эйгэтин үлэһиттэрин бырааһынньыгынан эҕэрдэлиибит! Сыралаах үлэҕит үтүө түмүктээх, эрэллээх ааҕааччылардаах буоларгытыгар баҕарабыт! Итии-истиҥ эҕэрдэбитин улуустардааҕы олохтоох хаһыаттар эрэдээксийэлэригэр -оройуоҥкаларга тиэрдэбит! Улуустар хаһыаттарыгар уруккуттан дьыалаларыгар бэриниилээх, уопуттаах, бириинсиптээх суруналыыстар үлэлииллэр. Кинилэр сытыы бөрүөлэриттэн киэҥ нэлэмэн Сахабыт Сирин улуустарын олоҕун сиһилээн көрдөрөр, чопчулаан билиһиннэрэр кырдьыктаах ыстатыйалар, заметкалар тиһигин быспакка тахса тураллар. Хайа да улуус уопсастыбаннай олоҕо кэмигэр сырдатыллар, үлэ-хамнас түмүгэ бары өттүттэн арылхайдык көстөр, бэлиэтэнэр. Бэчээт бэтэрээннэригэр үлэҕит иһин улахан махтал! Күндү ааҕааччыларбыт, биһиги эһиэхэ анаан үлэлиирбитин, түбүгүрэрбитин, интэриэһинэй матырыйааллары бэлэмниирбитин умнумаҥ! Эһиги баар буолаҥҥыт, хаһыат, саайт баар!
Хаһыаттарбыт бу балысханнаах куйаар ситимин кэмигэр кумааҕы быһыытынан сүппэккэ-симэлийбэккэ, дьон биһирэбилин ыла турдуннар, хас биирдии бэчээттэммит тыл суолтата ыйааһыннаах, кырдьыктаах буоллун! Сыыппара үйэтэ үтэйэн, мобильнай сибээс олохпут бары араҥатын саба барыйан Арассыыйаҕа, биһиги Сахабыт Сиригэр бэчээт эйгэтигэр, периодическай бэчээккэ уустук кэм кэлэн турар. Эдэр, орто да саастаахтар хаһыаттан, сурунаалтан тэйэн, суотабай, интэриниэт киэҥ куйаарыгар дьулуспуттарын , ону кытта периодическай бэчээт ахсаана сыллата аҕыйаан иһэрин үрдүнэн, эрэл кыыма умуллубат, күммүт күөрэйиэ диэн бигэ эрэллээхпит!
Хаартыскалар: "Ил Түмэн" хаһыат архыыбыттан
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0