Уопсастыба

Түүн нуорманы таһынан тыас-уус тахсар түгэнигэр полиция участковайдара бэрээдэги көрөллөр, оттон тырааныспар дьон уутун уйгуурдар түгэнигэр ГАИ үлэһиттэрэ хонтруоллууллар. Кинилэр дьонтон үҥсүү киирдэҕинэ айдаан тахсар сирин бэрэбиэркэлииллэр.

Матасыыкылга көҥүллэнэр тыас 96 децибел

Владимир Ощепков, СӨ ГАИ управлениетын суолга сырыы куттала суох буоларын туһугар пропаганда үлэтин ыытар  иниспиэктэр түүн дьону утуппат матасыыкыллаах дьону хайдах эппиэтинэскэ тардыахха сөбүн туһунан кэпсээтэ.  

«Быраабы кэһии РФ административнай кодексатын 8.23 ыстатыйатыгар олоҕуран, суоппары эппиэтинэскэ тардыахтарын сөп. Ыстараап 500 солк. Тимир көлө тыаһа нуорманы куоһарарын-суоҕун быһаарар анал тэрилинэн чинчийэллэр.  Матасыыкылга көҥүллэнэр тыас 96 децибел.

Тырааныспары тиэхиньикэни көрөр пууҥҥа илдьэн тыаһа төһө улаханын быһаараллар. Икки көлөһөлөөх тимир көлө суоппарыгар матырыйаал толороллор.

Дьокуускай куорат киин уулуссаларыгар ыйыллыбыт бириэмэҕэ матасыыкыл киирэрин бобор суол бэлиэтин туруоруохтаахтар. Өскөтүн түүн улахан тыастаах матасыыкыл ааһарын көрдөххүтүнэ, ГАИ дьуһуурунай чааһыгар кылгас нүөмэргэ 127, эбэтэр 35-22-22, 47-35-69 эрийиэххитин сөп”, — диэн этэр кини.

ДПС үлэһиттэрэ суол быраабылатын кэһэр матасыыкыллаах дьону тутарга, буруйу оҥорууну сэрэтэр үлэҕэ кыраапык быһыытынан тахсаллар. Сайыны супту бу хайысханан суолга саахал тахсыбатын туһугар оперативнай-профилактическай, эриэйдэ үлэтэ күнүстэри-түүннэри ыытыллар.

Икки көлөһөлөөх тырааныспар суоппардара үксүн түүҥҥү кэмҥэ хатааһылыылларын сөбүлүүллэр. Дьиҥэр, дьоҥҥо мэһэйдээбэт туһугар дууһалара сөбүлүүр дьарыгар арыый эрдэ бириэмэ аныыллара ордук буолуо этэ.

Матасыыкыллаах киһи массыыналар быыстарынан түргэнник ойутан ааһар, суолга үчүгэйдик көстүбэт буолан, атын суоппардар кинини өйдөөн көрбөттөр, итинтэн сылтаан араас эчэйии тахсар. Кылаабынай суолунан көтүтэн истэхтэринэ массыыналаах киһи элбэх кыбартыыралаах дьиэ тиэргэниттэн, эбэтэр атын суолтан тахсан иһэн  көрбөккө харса түһэр түгэннэрэ баар.

Хааччахтыыр суол бэлиэтэ

Владимир Ощепков быһаарарынан, куоракка икки көлөһөлөөх тырааныспар көҥүллэнэр ускуораһа чааска 60 км. Оттон киин уулуссаларга ускуораһы 40 км. диэри хааччахтыыллар. Матасыыкыл туораттан көрдөххө, биирдэ субурус гынан ааһар эрээри, уулусса устун айаннаан иһэн хайдах даҕаны 100 км. үктээбэт. Тыаһа улахан, бэйэтэ дьоҕус буолан, көрдөххө эрэ түргэн курдук. Кинилэр 80 км. айанныахтарын сөп, көҥүллэммит ускуорастан 20 км. иһинэн-таһынан ыстарааптаабаттар. Икки көлөһөлөөх тимир көлө ускуораһын түргэнник ылар, онон тыаһа улахан.

«Биһиги Дьокуускай куорат дьаһалтатын кытта киин уулуссаларга матасыыкыл сырыытын киэһэ 22-23 ч. сарсыарда 6 ч. диэри хааччахтыырга бииргэ үлэлэһэр туһунан кэпсэппиппит. Урут эмиэ маннык бачыым баар этэ.

Бу нэдиэлэҕэ олохтоох дьаһалта чааһын болдьоон, матасыыкыл сырыытын бобор суол бэлиэтин ханна туруорарбытын быһаарыахтаах. Суол бэлиэтэ туруон иннинэ түүн матасыыкылынан сылдьар дьону өскөтүн суол быраабылатын кэспэтэхтэринэ,  хайдах даҕаны тохтотор кыахпыт суох,. Оттон итинник тырааныспар сылдьарын бобор анал бэлиэ турдаҕына, суоппарга административнай матырыйаал толоруллар.

Түүн сылдьар матасыыкыллаах киһиэхэ үҥсүү киирдэҕинэ, видеокамеранан уһулууну көрөн булан ылыахпытын сөп, ол эрэн 20-30 мүнүүтэ ааспытын кэнниттэн булар уустук. Ити кэм иһигэр кини Мархаҕа, Жатайга тиийэр кыахтаах.

Дьокуускайга 500 солк. ыстараап кээмэйин улаатыннарарга тустаах сокуон ылыныахха наада. Холобур, Москубаҕа уонна Санкт-Петербурга 5000 солк. ыстарааптыыллар. Төлөбүр кээмэйин улаатыннардахха, эдэр ыччат тардыныа этэ», — диэн ГАИ иниспиэктэрэ санаатын үллэстэр.

Кинилэр матасыыкылынан букатын сылдьымаҥ диэн, биллэн турар, кими даҕаны бобор кыахтара суох, бу Төрүт сокуонунан мэктиэлэммит киһи быраабын кэһии буолар.

ДПС иниспиэктэрэ суоппар дас­табырыанньата, страховой полиһа, тырааныспар эрэгэстирээссийэтин сибидиэтилистибэтэ суох эрэ түгэнигэр ыстарааптыыр кыахтаах.  

Өскөтүн түүн тимир көлөлөөх эдэр дьон улахан муусукалаах айанныыр, олохтоохтору утуппат түгэннэригэр полиция отделыгар 02, эбэтэр  ГАИ дьуһуурунай чааһыгар кылгас нүөмэргэ 127, эбэтэр 35-22-22, 47-35-69 биллэриэххэ наада.

Чуумпуну кэстэххэ, эппиэтинэскэ тардыллыахха сөп

Ил Түмэн Судаарыстыбаннай тутууга уонна сокуоҥҥа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Афанасий Владимиров:

— Арассыыйаҕа ыйыллыбыт бириэ­мэҕэ тыаһаабакка чуум­пуну тутуһар уопсай сокуон диэн суох. Ол эрэн, дойду субъега дьон уутун уйгуурдары бопсон, чуумпуну кэстэххэ эппиэтинэскэ тардыан сөп. СӨ административнай быраабы кэһиигэ кодексатын 3.5 ыстатыйатыгар олоҕуран, диэри айдаарар дьону 1000 - 5000 солк. ыстарааптыахха син. Дуоһунастаах дьоҥҥо ыстараап кээмэйэ улаатар — 10 000 - 50 000 солк., юридическэй сирэйдэргэ 50 000 - 250 000 солк.

Ыстатыйаҕа ыйылларынан, дьон сынньалаҥын, утуйар уутун уйгуурдуу маннык көрүҥнэрэ киирэллэр:

1. Тэлэбииһэри, араадьыйаны, магнитофону улаханнык холбооһун, уо.д.а. тыаһы таһаарар тэрили туттуу, ол иһигэр тырааныспарга, атыы-кутуу киоскаларыгар, павильоннарыгар эмиэ;

2. Муусука тэрилигэр улаханнык оонньооһун, хаһыы-ыһыы, иһиирии, ырыа-тойук, о.д.а. дьон утуйар уутун көтүтүү;

3. Пиротиэхиньиичэскэй тэрили туттуу;

4. Тутуу, өрөмүөн үлэтин ыытыы, матырыйааллары тиэйии-таһаарыы;

5. Түүҥҥү кэмҥэ тыас-уус таһааран, дьоҥҥо мэһэйдээһин.

Дьон сынньалаҥар мэһэйдиир, чуумпуну уйгуурдар маннык чааска бобуллар:

1. Үлэ күнүгэр олохтоох бириэмэнэн 21 чаастан 8 чааска диэри;

2. Субуотаҕа, өрөбүлгэ, итиэннэ РФ сокуонунан дьон өрүүр бырааһынньык күннэригэр  22 чаастан 10 чааска диэри;

3. 13 чаастан 15 чааска диэри күн аайы, ол эрэн элбэх кыбартыыралаах дьиэ саҥа тутуллан бүппүтүн кэннэ 1,5 сыл тухары эбиэккэ тохтобула суох өрөмүөн үлэтин ыытыахха сөп;

Оттон ГАИ иниспиэктэрэ 500 солк. ыстараабы РФ КоАП 8.23 ыстатыйатыгар, чуолаан, тырааныспары ыытыы быраабылатын кэһиигэ олоҕуран эппит буолуохтаах. Өскөтүн матасыыкыл, эбэтэр атын тимир көлө РФ судаарыстыбаннай ыстандаартын нуорматын кэһэр түгэнигэр, Судаарыстыбаннай Дуумаҕа федеральнай сокуон барылын киллэриэххэ наада. Маннык миэрэ дьон сынньалаҥын, утуйар уутун уйгуурдар суобаһа суох дьону уодьуганныан сөп дии саныыбын. 

Барааттаан ааһаллар

Матасыыкыллаах дьон биирдиилээн эрэ буолбакка, бөлөҕүнэн барааттаан ааһар идэлээхтэр. Дьэ, онно киһиргии-киһиргии тимир көлөлөрүн инники көлөһөтүн өрө көтөҕөн айанныыллар. Тырааныспар мотуорун, тиэхиньикэ орулуур тыаһа чугастааҕы түөлбэҕэ былааһы ылан кэбиһэр. Эдэр ыччат сынньалаҥнарын атаарар, кыһыны супту түөрт муннукка хаайтаран олорбут тыыннарын таһаарар биир экстремальнай көрүҥнэрэ эрээри, уулуссаны кыйа турар дьиэлэр олохтоохторун уутун көтүтэллэрин туһунан саныа этилэр. Куорат курдук киин сиргэ, уопсастыба ортотугар киһи бэйэтин эрэ иннин көрүммэккэ, атын дьону эмиэ ытыктыы үөрэниэхтээх.

ГАИ үлэһиттэрэ хас биирдии матасыыкыллаах киһини эккирэтэр кыахтара суох. Ол иһин уулуссаҕа баар видеокамера нөҥүө киэһэ 23 чаас кэнниттэн куорат устун сылдьар икки көлөһөлөөх тимир көлөлөөх дьону ботуччу соҕус харчыга хачыгыраччы ыстарааптаан, суругу «Госуслуги» ыытан иһэллэрэ буоллар, бэрээдэк тупсуо этэ.

Хаартыскалар СӨ ГАИ управлениетын архыыбыттан.