Уопсастыба

— Миэхэ барсар да? Маны эдэр­дэр эрэ кэтэллэр? Оттон мин кэттэхпинэ хайдаҕый? Чахчы үчүгэй дуо?

Маҕаһыыҥҥа үлэ күнүгэр дьон аҕыйах, соҕотоҕун чуҥкуйан олорор атыыһыт кыыс киһи киирбитигэр ойон туран, саатар эрэ атыыластын диэн Наталья Петровна иннигэр-кэннигэр өрө көтө сылдьар. Кыһыл былааччыйа киниэхэ хайдах курдук барсарын, быһыытыгар чопчу олорорун, размера анаммыт курдугун, дьон тылын истибэккэ сөбүлүүрүн харса суох атыылаһан иһиэхтээҕин туһунан эттэ.   

— Оччоҕуна ылабын да? Сыанатын өссө түһэриэҥ дуо? — кыыс

 атыылыы сатыырын сэрэйэн, дьахтар түһэрсэргэ сананна.

Тоҕо эрэ киниэхэ атыыһыттар аккаастаабаттар, аҕыйах да мөһөөгү түһэрдэхтэринэ, үөрэн сэгэс гына түһэн, тахсар аан диэки баран иһэн аны үрүҥ куруһубалаах муус-маҥан футболканы көрө түстэ, кэтэн көрбүтэ оруобуна сөп. Салгыы хааман иһэн синньигэс биилигэр курдаах, сиэҕигэр куруһубалаах отон курдук өҥнөөх хараҥа кыһыл халаакка ымсыырда, киһи биирдэ олорор диэн баран ыларга сананна.

Биэнсийэтэ кэллэҕинэ итинник маҕаһыын кэрийэр идэлээх, онтон харчыта бүтэн хааллаҕына оҕолоруттан көрдүүр. Наталья Петровна маҕаһыынтан толору бакыаттаах тахсан кыыһын аах дьиэлэригэр ханнык оптуобуһунан барарын умнан кэбиһэн, күтүөтүгэр эрийдэ:

—Сережкаа,  эн билигин ханна бааргыный? Миигин ылыан да, өссө биир сиргэ наадаҕа сылдьардаахпын!

Куоракка сылга биирдэ кэлэр эбэлэрин баҕатын толорон, хас даҕаны маҕаһыыны кэрийдилэр. Эбэлэрэ сототун, буутун бүүс бүтүннүү ыга ыла сылдьар джинсы ыстааны тиирэ кэтэн кэбистэ, матырыйаала уунар, испин хам туппат, онон ылабыт диэн буолла.

Массыынаҕа киирэн олороот: «Бырааһынньыкка кэтэргэ икки былааччыйа атыыластым, аны сарсын үчүгэй хаачыстыбалаах тирии сапожка, эбэтэр ботильон ылыахпын наада», — диэтэ кини. Эбэлэрэ сиэннэрин барыларын көрсөн улаатыннартаабыта, онон Сергей иэстээх курдук сананан, маҕаһыын кэрийэригэр 30 000 -50 000 солк. биэрэр.  

Наталья Петровна оҕолор улааппыттарын кэннэ лаппа сааһыран баран биирдэ үчүгэйдик таҥнар буолбута. Ол иннинэ оҕонньорун кытта ынах-сүөһү көрөн эбинэр харчыларын барытын оҕолорун үөрэттэрэргэ, устудьуоннарыгар ыыта тураллара. Билигин оҕолор үлэһит буолан, бэйэлэрэ харчы ыыталлар, эбэлэрин баҕатын толороллор.

Түөһэ аһаҕас халаат

Киэһээҥҥи чэйгэ эбэлэрэ атыыласпыт халаатын кэтэн куукунаҕа устан киирдэ. Остуолга кыыһын утары кэлэн олорбутугар халаатын үрдэ аһыллан, мырчыстыбыт тириилээх моонньо, халадьыас курдук төкүнүйэ сылдьар түөһэ барыта нэлэс гынна, дьиэлээхтэр эбэлэрин ис таҥаһын кытта көрдүлэр. Кыыһа саатан, сирэйэ кытта кытарда да ийэтигэр туох да диэбэтэ. Күтүөт соһуйан, чэйин иһэ олорон чачайа сыста. Арай кыра уол эбэтин түөһүн хасыһан: «Мээмиччэ, мээмиччэ», — диир.

Эбэлэрэ онно эрэ кыһаммакка бүгүҥҥү сонунун ыһа-тоҕо кэпсээтэ, орто хобулуктаах тирии сапожка, ботильон ханнык маҕаһыыҥҥа баарын сураста.

Мин саастыылаахтарбыттан эдэрчи көрүҥнээхпин, түргэнник хамсанабын. Бииргэ үөрэммиттэрим бары нүксүччү түспүттэр, бытаарбыттар. Ольга Михайловна аһары уойан кыайан хаампат буолбут, тобугун эпэрээссийэлэтэр үһү, быраастар ыр диэбиттэр, онон от-мас, уу-хаар аһылыктаах — диэтэ.

Чэйдээн бүтэн баран кыыһа иһит сууйа туран ийэтигэр ити халаат барсыбатын, быраҕан баран атыны кэтэригэр сүбэлээтэ:

Маама, эн хайдах буолаҕыный?! Ити эдэр кыргыттар кэтэр халааттара, эн түөскүн сабары, арыый уһуну кэтиэхтээххин. Дьоҥҥо күлүүгэ киирээри! 

— Оттон мин кэтиэхпин баҕарабын дии! Олорорум хас сыл хаалла, барыта бобуу-хаайыы буоллаҕай!! Маҕаһыыҥҥа атыыһыт кыыс киһи сөбүлүүрүн кыбыстыбакка кэтиэхтээх диэбитэ! Ол кырыйдым-сааһырдым, олох манан бүттэ диэн баран олорунан кэбиһиэм да?! — диэн иннин олох биэрбэтэ.

Катя ийэтин кытта мөккүһэр туһата суоҕун билэн салгыы саҥарбата, сапсыйан кэбистэ. Эбэлэрэ илиҥҥи муусуканы холбоон, куруһубалаах үрүҥ футболкатын кытта кытархай өҥнөөх тэлээркэй дьууппатын кэтэн, ис үҥкүүтүн үҥкүүлээн имитэр:

— Маннык хамсана сылдьыахтааххын! Мин дьиэбэр үҥкүүлүүбүн! Дьахтар имигэс буолуохтаах!

Наталья Петровна саҥа таҥас атыылаһан сүргэтэ көтөҕүллэн, лыах курдук тэлээрэ сылдьар, кини дьон туох да диэтин төрүт кыһаммат, онтон санаатын түһэрбэт майгылаах. Бакыатын дьыбааҥҥа таҥнары тутан, таҥаһын хостоон, муода көрдөрдө. Оҕолор үөрэн, ытыстарын таһына түстүлэр.

Эбэлэрэ муода көрдөрөн баран төлөпүөнүн үрдүгэр түстэ, кими эрэ кытта суруйсар, видеонан кэпсэтэр, оттон кыыһырдаҕына “блоктаан” кэбиһэр. Катя таҥас сууйан баран ону ыйыы сылдьан, сушилкаҕа нарын куруһубалаах, кыһыл өҥнөөх, сорох сиринэн курдары көстөр дьахтар ис таҥаһа ыйанан турарын бэлиэтии көрдө. Хайа эдэр дьахтар киэнэй диэбитэ бэйэлээх бэйэтин ийэтин баайа эбит.

— Ийэбит олох буккуллубут, эдэр кыыс курдук таҥна сатыыр, сирэйбин өтүүктэтэбин диэн косметологка бараары сылдьар, мин оннооҕор 40-чалаах дьахтар итинник таҥныбаппын, — диэн утуйаары сытан кэргэнигэр сибигинэйэр. 

Баҕар, эдэр киһилэммитэ буолуо, аҕабыт суох буолуоҕуттан тосту уларыйан хаалла, ити кими эрэ кытта чааһы-чааһынан сэлэһэр, сарсын пааркаҕа көрсүөх буоллулар, — диир Сергей. Онон ийэлэрин илдьэн баран кими кытта сибидээнньэлиирин кэнниттэн кистээн көрүөх, разведкалыах буолла.  

Оҕотуттан аҕыйах сыл аҕа

Эбэлэрэ сарсыныгар ойон тураат маҕаһыын кэрийэ барда, орто хобулуктаах тирии сапожка, онтон ботильон кэтэн тоһугураан, бырааһынньыкка кулуупка былааһы хайдах ыларын, эр дьоҥҥо былдьаһык буоларын туһунан кэпсиир. Быһыыта-таһаата үчүгэй дьахтарга таҥас барыта үчүгэйдик олорор, хал буоллаҕына, биирдэ-иккитэ кэппит таҥаһын атыылаан иһэр уонна саҥаттан саҥаны ылар.

Бассаапка билсиһии бөлөхтөрүгэр киирэн, сулумах хаалбыт оҕонньоттору кытта суруйсан, бириэмэтин онон аралдьыйан атаарар. Ол эрэн кими эрэ кырдьаҕас, ыарыһах, кэччэгэй, биэнсийэтэ кыра, оҕолорун кытта олорор, куоракка дьиэтэ суох диэн сирэн, туоратан иһэр. 

— Айка, кырдьаҕас оҕонньорго ньээҥкэ буолбаппын, эдэри кытта олоруом!— диир төлөпүөнүнэн дьүөгэтин кытта кэпсэтэ олорон.

Хап-сабар чэйдээн баран күтүөтэ пааркаҕа илдьэригэр көрдөстө. Сергей ону эрэ кэтэһэн олорон, кими кытта көрсөрүн билээри, ким хайа иннинэ массыынатыгар ойон таҕыста, аҕыйах мүнүүтэнэн элэҥнэтэн, паарка иннигэр хаалларда:

— Дьиэҕэр бараргар эрийээр, — диэтэ. Наталья Петровна били уот кыһыл былааччыйатын таһынан хара плащ кэтэн, маҥан былаатынан моонньун эринэн,  хараҕын хара харандааһынан тардынан, уоһун помаданан кытардан, кыһыл тыҥырахтарын сараппытынан төлөпүөнүн ылан киһитигэр эрийдэ: 

Вася, эн ханна бааргыный? Мин кэллим! — хаамтаҕын аайы хобулуга тоһугуруур.

Наталья Петровна баттаҕын ыйга иккитэ кырааскалатар, хааһын оҥотторон хата урукку курдук харандааһынан ойуулуу сатаабат. Сааһыран сирэйэ буспут дьаабылыка курдук онон-манан мырчыстыбатаҕа, тириитэ уумматаҕа буоллар эдэрчи көрүҥнээх буолуо эбит.

Сергей массыынатын тэйиччи ууран баран хара ачыкы, бейсболка кэтэн, эбэлэрин кэнниттэн батыһан барда. Арай өйдөөн көрбүтэ оскуолаҕа биир кылааска үөрэммит табаарыһын убайа Вася кэлэн, Наталья Петровнаҕа сибэкки дьөрбөтүн туттарда уонна иэдэһиттэн чоп гына сыллаан ылаат, сиэттиспитинэн сэлэлии үүммүт бэстэр диэки хаама турдулар.

Вася Сергейтэн 7 сыл аҕа, билигин бадаҕа 50-чатын аастаҕа, ол аата эбэлэрэ оҕотуттан аҕыйах сыл аҕа киһини кытта булсубут! Васек хаста даҕаны ойохтоно сылдьыбыта эрээри, олоҕор сатаммакка, сулумах сылдьарын истибитэ. Маннык буомба сонуну кэпсээри кэргэнигэр эрийдэ,  Катя итэҕэйбэккэ хос-хос ыйытта.

Эбэлэрин уонна Васяны хаартыскаҕа түһэрээри кэннилэриттэн үөмэн иһэн биллэн хаалла, Васек эмискэ кэннин хайыһа түһээт, тохтуу түстэ:

— Хайа, быраат, эн дуо? Көрсүбэтэх ыраатта!  — диэн айманна. Эбэлэрэ тугу да өйдөөбөккө Васяны уонна күтүөтүн эргиччи көрдө.

— Бу мин кылааһынньыгым убайа! — Сергей Васек саннын таптайда. Наталья Петровна кыбыстан:

— Миэхэ төлөпүөннээтилэр, мин бардым, — диэт пааркаттан тахсар аан диэки харбыаласта. Ыксалынан сүүрэр хаамар икки ардынан үрүҥ былаата тэлээрэн түспүтүн да ылбакка бара турда.

— Эн кинини хантан билэҕиний? — Васек Сергей диэки хайыһан туран токкоолосто. 

— Билбэтэҕиҥ ордук, — үөһэ тыынан кэбистэ. Кэргэним улуустан кэлэ сылдьар ийэтэ, биһиги эбэбит диэҕин саҥата тахсыбата.

Хаартыска куйаар ситимиттэн.