Экэниэмикэ

 Онлайн-мунньаҕы РФ Федерацияҕа Сэбиэтин федеративнай тутулга, региональнай политикаҕа, бэйэни салайыныыга уонна Хоту сир дьыалаларыгар кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы, Арктикаҕа уонна Антарктикаҕа Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Акимов салайан ыытта.

 Саха сирин территорията наһаа киэҥ буолан, ыраах сытар, суола-ииһэ мөлтөх улуустарга көтөр аалынан эрэ тиийэҕин. Сүрүннээн, бу оройуоннар бары Арктика түөлбэтигэр киирсэллэр. Ол иһин олохтоох былаас Арктика авиациятын сайдыытыгар улахан болҕомтотун уурар уонна бу боппуруоһу федеральнай таһымҥа таһаарар.

         Арктика улуустарын авиациянан хааччыйыыга баар сүрүн кыһалҕалар манныктар: сайдыбатах инфраструктура, эргэрбит көтөр ааллар, айылҕа тыйыс усулуобуйата, идэтийбит үлэһиттэр тиийбэттэрэ.

         Аны туран, салгынынан айан төлөбүрэ олус ыарахан. Дьокуускайтан хоту улуустарга барыы сыаната 16,5-33 тыһыынча солкуобай. Ол иһин билиэт сыанатын чэпчэтии -- өрөспүүбүлүкэ сүрүн соруга.

         Саха сирин арктическай оройуоннарыгар көтүүгэ 2,5 млрд. субсидия көрүллэрэ ирдэнэр. Региональнай бүддьүөтү хааччахтааһын түмүгэр, чэпчэтиилээх тарибынан хоту улуустар олохтоохторун 10 бырыһыана эрэ туһанар. Биллэн турар, бу уустук боппуруоһу федеральнай бүддьүөт көмөтө суох быһаарбаккын. Онон өрөспүүбүлүкэ олохтоох хайысхаларга үөһэттэн субсидия көрүллэрин туруорсар.

         Билиэт сыаната үрдүгэр сүрүн төрүөтүнэн аэропортар авиа-хампаанньалартан ылар суумалара улаханыгар сытар. Маны сокуонунан, быраап аахталарынан эрэ уларытыахха, кыайыахха сөп.

         Саха сиригэр 32 аэропорт уонна 133 көтөр-түһэр былаһаакка баар. Бары да эргэрэн, хапытаалынай өрөмүөҥҥэ наадыйаллар. 80%-нара хаарбах туруктаах. Билигин кэмигэр оҥорботохпутуна, сотору кэминэн биир да сөмөлүөт онно көппөт буолуоҕа, оччоҕо хаайтарыы саҕаланар.

         Көтөр ааллар пааркаларын саҥардыы эмиэ ыытыллыан наада. "Комплексный план модернизации и расширения магистральной инфраструктуры на период до 2024" диэн докумуоҥҥа олоҕуран, 2024 сылга диэри 16 аэропорт өрөмүөннэнэрэ былааннанар. Ол курдук, Депутатскайга, Белай Гораҕа, Черскэйгэ, Эдьигээҥҥэ. Бу реконструкцияҕа көтөр-түһэр былаһааккалары аспаалынан бүрүйэр көрүллүбэт.

         Арктика эҥээр көтөр сөмөлүөттэр орто саастарын ылан көрөр буоллахха, Ан-24/26 41-с, Ан-2, Ан-3 37-с сылларын көтөллөр. Ол иһин өрөспүүбүлүкэ салалтата федеральнай бүддьүөттэн субсидия ыларга үлэлэһэр.

         Каадыр боппуруоһун таарыйдахха, бөртөлүөтү салайар лүөччүктэр атын үлэҕэ көһүүлэрэ улаатта. Ол иһин Дьокуускайдааҕы авиационнай техническэй училище базатыгар бөртөлүөтү ыытар пилоттары бэлэмниир салааны арыйар сорук турар.

         РФ Бырабыыталыстыбата Уһук Илиҥҥэ биир ситим авиа-хампаанньаны тэрийэр былааннаах. Онно барыта омук эрэ сөмөлүөттэрэ хабыллар чинчилээхтэр. Ол иһин Ил Дархан "Якутия", "Полярные авиалинии" хампаанньаларын көмүскэһэн: «Биһиги бырамыысыланнай уонна бэйэ оҥоһуга көтөр ааллары өйүөхтээхпит. Арктикаҕа, хоту уонна Уһук Илиҥҥэ Арассыыйа эрэ сөмөлүөттэрэ көтөллөрүн ситиһиэхтээхпит», -- диэтэ.

         Оттон Александр Акимов: «Бүгүҥҥү күҥҥэ хоту көтөргө Л-410 эрэ сөмөлүөт тымныыга, биһиги кытаанах усулуобуйабытыгар табыгастааҕын көрдөрдө. Саха сирин көтөр ааллара олус эргэрдилэр, "Байкал" курдук кыамталаахтары ылар кэм уолдьаста",-- диэн санаатын эттэ.

         Мунньах түмүгүнэн субсидирование, Уһук Хотуга уонна Арктикаҕа көтөр сөмөлүөттэри саҥардыы, лүөччүктэри бэлэмниир киини тэрийии, тыйыс айылҕалаах сиргэ барсар Ил 114-300 и «Байкал» сөмөлүөттэри  оҥорон, атыыга  таһаарыы, Арктика оройуоннарын аэродромнарын модернизациялааһын боппуруостарын быһаарарга РФ Бырабыыталыстыбатын аатыгар сурук ыыттылар.