Экология

Бастакынан “Ыраас дойду” уонна “Ойууру харыстыыбыт” федеральнай бырайыактары олоххо киллэрии хайдах баран иһэрин айылҕа харыстабылын миниистирин солбуйааччы Семен Яковлев билиһиннэрдэ. Эргэ бөх тоҕор сирдэри ыраастаан, күрдьэн суох оҥорууга өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн 2,08 мөл. солк., муниципальнай бүддьүөттэн 27,07 мөл. солк. үп көрүллүбүт. Дакылаатчыт “Ыраас дойду” федеральнай бырайыак көрдөрүүлэриттэн Дьокуускай уонна Ньурба куораттар сыбаалкаларын рекультивациялааһыҥҥа былааннаммыт дьаһаллары ылан кэбиспиттэрэ үлэни харгыстаабытын бэлиэтээтэ. Иккиһинэн, рекультивация былааннаммыт куораттарыгар аныгы ирдэбилгэ эппиэттиир кытаанах коммунальнай тобохтору сүөккүүр-мунньар саҥа полигоннар суохтар. Ити кэмҥэ Бүлүү, Мииринэй, Ньурба куораттарга саҥа полигоннары тутуу хантан үбүлэнэрэ быһаарыллыбакка турара дьиксиннэрэрин ыйда.

“Рекультивациялыырга былааннаммыт сыбаалкалары официальнайдык сабарга баттаһар итиэннэ тулалыыр эйгэни дьүдэтэр эбийиэктэр судаарыстыбаннай реестрдэригэр киллэрэр инниттэн саҥа полигоннары бырайыактааһын уонна тутууну үбүлээһин боппуруостарын суһаллык быһаарарга, Дьокуускай куорат эргэ сыбаалкатын ыраастаан, сабан уонна саҥа эбийиэктэри тутууга бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлэ А.В.Тарасенко бигэргэппит биир кэлим суол хаартатын олоххо киллэрэргэ”, -- диэн министиэристибэ этии киллэрдэ. Ньурба куоракка бөх тоҕорго аналлаах сир учаастагын куорат административнай сиригэр киллэрэр үлэни түмүктүүргэ Өктөөбүрүскэй нэһилиэктиин саҕалаабыттар. 

Миниистири солбуйааччы “Ойууру харыстыыбыт” бырайыакка 2020 сылга 84,9 мөл. солк. көрүллүбүтүн 100 бырыһыан туһаммыттарын, мантан 80,038 мөлүйүөнүн ойууру уоттан харыстыыр тиэхиньикэни, тэрили, 1,4 мөлүйүөнүн ойуур хаһаайыстыбатын тиэхиньикэтин атыылаһыыга уонна 3,4 мөлүйүөнүн ойууру чөлүгэр түһэрэр үлэҕэ ороскуоттаабыттарын иһитиннэрдэ.

“Кытаанах коммунальнай тобохтору харайыы” уонна “Ыраас уу” федеральнай бырайыактары олоххо киллэриигэ боломуочуйалаах тэрилтэ – олох-дьаһах коммунальнай хаһаайыстыбатын министиэристибэтэ. Миниистир Дмитрий Садовников ити икки бырайыак сүнньүнэн кылгас, чуолкай иһитиннэриини оҥордо уонна Ил Түмэн дьокутааттарын, улуустар баһылыктарын уонна дьокутааттарын ыйытыыларыгар хоруйдаата. Айылҕа харыстабылын министиэристибэтин аатыгар эмиэ элбэх ыйытыы киирдэ. Мунньаҕа салайан ыыппыт Владимир Прокопьев бириэмэ ыгымынан туһааннаах салайааччылар суругунан сиһилии хоруйдары тиксэрэллэригэр көрдөстө.

Кэпсэтиигэ ордук көхтөөхтүк Ил Түмэн дьокутааттара Елена Голомарева, Алена Атласова, Евгений Кожухов, Петр Аммосов, Иван Данилов, Дмитрий Семенов, Андрей Дорогань, Владимир Чичигинаров, Яков Ефимов, Өлүөхүмэ улууһун баһылыгын бастакы солбуйааччы Николай Кузнецов, Бүлүү улууһун дьокутаата Ирина Нифонова, Ньурбаттан Бордоҥ нэһилиэгин баһылыга Леонид Ушканов кытыннылар. Бүгүн “бырабыыталыстыба чааһыгар” 75 киһи холбонон иһиттэ. Барыта 12 улуустан баһылыктар, дьокутааттар кытыннылар.

“Экологияҕа сыһыаннаах боппуруостар өрүү даҕаны дьону-сэргэни долгуталлар,  -- диэтэ Владимир Михайлович мунньаҕы түмүктүүрүгэр. – Дьокуускай уонна Ньурба куораттар полигоннарын судаарыстыба бырагырааматыгар киллэрэргэ суһал дьаһаллары ылыныахха, үбүлээһин источниктарын быһаарыахха. Өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун ыраас уунан хааччыйыыга уһун кэмнээх кэнсиэпсийэни оҥостон ылынарга уодьаста. Ону тэҥэ Өлүөнэ өрүһү “Экология” национальнай бырайыакка киллэрэр инниттэн туох дьаһаллары ылыныахтаах былааммытын бииргэ оҥоруохпутун наада. Оччоҕо улахан өрүспүт сүнньүгэр сытар нэһилиэнньэлээх пууннарга иһэр ууну уонна туттуллубут убаҕаһы ирдэбилгэ сөп түбэһэр гына ыраастыыр эбийиэктэри тутуу боппуруоһа быһаарыллыах этэ. Бииргэ куолаатахпытына, уонунан сылларга кыайан быһаарыллыбакка кэлбит кыһалҕалар кыччыылларыгар эрэнэбин”.