Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Бүгүн, ыам ыйын 8 күнүгэр, Дьокуускай куорат Арчы дьиэтигэр норуот эмчитэ, алгысчыт, Абый улууһун Бочуоттаах олохтооҕо, ытыктаан “Эбээ” диэн ыҥырар киһибит Матрена Константиновна Чиркова  100 сааһыгар аналлаах сэһэргэһии-кэпсэтии киэһэтэ тэрилиннэ.

Бүгүн, ыам ыйын 8 күнүгэр, Дьокуускай куорат Арчы дьиэтигэр норуот эмчитэ, алгысчыт, Абый улууһун Бочуоттаах олохтооҕо, ытыктаан “Эбээ” диэн ыҥырар киһибит Матрена Константиновна Чиркова  100 сааһыгар аналлаах сэһэргэһии-кэпсэтии киэһэтэ тэрилиннэ.

Кэпсэтиини чугас дьоно Голиков Сергей Валерьевич, Новикова Розалия Егоровна, Слепцова Виктория Владимировна иилээн-саҕалаан ыыттылар.

Уораҕайга Матрена Константиновна аймахтара, эмтэнэ сылдьыбыт махталлаахтара, Абый улууһуттан төрүттээхтэр тоҕуоруһа муһуннулар. Этиллибит чааска кинилэргэ Алгыс сиэрэ-туома ыытылынна, алгыстаах алаадьынан айах туттулар, уохтаах кымыһынан күндүлээтилэр.

СӨ Национальнай библиотекатын кыраайы үөрэтэр салаа үлэһитэ Виктория Ильина айылҕаттан айдарыылаах дьиэ-кэргэн - Улуу ойуун Константин Чирков уонна кыргыттара Матрена, Александра тустарынан кинигэ, ыстатыйа, хаартыска быыстапкатын тэрийбитэ кэрэхсэбиллээх буолла.

Айылҕаттан айдарыылаах, олус сэмэй, үтүө санаалаах, улуу Айыылартан үөттэриилээх, сырдык Айыылартан анатыылаах Айыы ойууна, Улуу Эһээбит Абый кырдьаҕаһа Көстөкүүн Уйбаанабыс Чирков улахан кыыһа, норуот эмчитэ, алгысчыт. Абый улууһун бочуоттаах олохтооҕо Матрена Константиновна Чиркова 100 сааһыгар аналлаах ахтыы сэһэргэһиигэ элбэх ахтыы тыл этилиннэ.

Ахтыы киэһэтин историческай наука хандьыдаата Мария Ивановна Старостина ытыктыыр киһибит удьуордарын билиһиннэрииттэн саҕалаата, Матрена Константиновнаҕа эмтэммитин аҕынна. Эбээ бэйэтин сааһын суруллубуттааҕар элбэх буолуон сөбүн этэрин, сурукка-бичиккэ ол кэмҥэ сыыһалар киирбит буолуохтарын сөбүн этэрин иһитиннэрдэ. Маны тэҥэ биллэр учуонай Ульяна Винокурова Абый улууһугар айылҕаттан айдарыылаах эмчиттэрбитигэр – Матрена уонна Александра Чирковалар, аҕалара Константин Чирков сырдык кэриэстэригэр, аарыма талааннарыгар сүгүрүйэн анал түмэли арыйыахха сөбүн эппитин санатта. 

Матрена Константиновна Хаҥаластан төрүттээх Константин Семенович Сергеевы кытта сүрэхтэринэн сөбүлэһэн, таптаһан 1947 сыллаахха ыал буолаллар.

Эбээ Матрена  күҥҥэ көрдөрбүт Валентин диэн уолуттан түөрт сиэннээх. Саамай эрэнэр сиэнэ Эдуард Валентинович билигин Абый улууһун Уолбут нэһилиэгин баһылыга. Алта хос сиэннээх.

Тэрээһиҥҥэ Валентин үһүс оҕото Матрена Валентиновна олус уйадыйан туран тыл эттэ. “Эбээбит олус бэйэтин көрүнэр этэ. Кырыйдым диэн санаатын түһэрбэккэ сарсыарда, киэһэ ахсын анал кремнарынан сотторо, таҥаһын-сабын кичэллээхтик көрөрө. Оҕо сылдьар кэммитигэр Сыаҥааннаахха олорбуппут. Манна ынах, сылгы, хоруолук, сибиинньэ иитэрэ, биһиги көмө буоларбыт. Элбэх киһи эмтэнэ кэлэрэ. Ардыгар быраастар аккаастаабыт дьоннорун атахтарыгар туруорара”,  - диэн кэпсээтэ.

Мэҥэ Хаҥаластан төрүттээх наука уонна ускуустуба Петровскай Академиятын “За верность России” бириэмийэтин лауреата, А.И.Герцен аатынан Арассыыйа педагогическай университетын бочуоттаах дуоктара, биллэр политическэй диэйэтэл  Матвей Васильевич Мучин олус истиҥник Эбээни аҕынна.  “Матрена Константиновна Чиркова - норуот ытыктыыр, сүгүрүйэр, ис күүстээх дьиҥнээх Саха Далбар Хотуна! Мин кинини кытары 1995 сылга билсибитин. Олус наҕыл, симик, дириҥ өйдөөх, сэмэй этэ. Аҕата Константин Иванович Саха ойууннарын үс таһымнарыттан саамай үрдүккэ турар Улуу ойуун буолар.  Мин Эбээлиин билсэр сылбар  сиспэр икки эппэрээссийэлээх этим. Аҕыйах хонук массажтаабытын кэннэ, ыарыым отой сүтэн хаалбыта, билигин даҕаны суох. Иккистээн  Белай Гораҕа 1998 сыллаахха кэлбитим. Балаҕан ыйа буолан, кустуу, балыктыы тахсарга ыҥырдылар, ол эрэн ардах тохтоло суох хас даҕаны күн устата түспүтэ, булка барарбыт табыллыа суох курдуга. Бу кэмҥэ Матрена Константиновнаҕа сылдьарым, булт табыллымаары гыммытын эппиппэр: “Чэ бээ, барыаххытын сөп”, - диэбитэ. Ол кэннэ ардахпыт эмискэ тохтообута, бэртээхэй күн-дьыл турбута. Балык, булт даҕаны табыллыбыта. Бу курдук Улуу дьоннор айылҕаны кытары сибээстэрэ күүстээх буолар эбээт!”, - диэн аҕынна уонна 23 сыл аннараа өттүгэр Эбээ Мотуруона  аҕатын Көстөкүүн Ойуун хаартыскатын бэлэхтээбитин билиҥҥэ диэри өрүү илдьэ сылдьарын көрдөрдө.  

Бу киэһэ бэртээхэй ахтыы киэһэтэ ыытылынна. Элбэх истиҥ ахтыы кэпсэннэ, улуу күүстээх, айылҕаттан айдарыылаах Матрена Константиновнаны ахтан, Эбээлиин алтыспыт курдук бары мустубуттар сананнылар.

Ахтыы тэрээһин туһунан сиһилии хаһыат аныгыскы нүөмэригэр билсиҥ.

  • 3
  • 1
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением