— Эһэм дойдутугар Ньурба Чуукаарыгар холкуос кадровай булчутунан үлэлии сырыттаҕына сэрии буолбутун туһунан “хара сурах” кэлбит. Эһэм аах дьиэтэ Чуоҕур диэн алаас үрдүк кырдалыгар турара. Онтон суол ыраахха диэри тыргыллар. Эбэм Даарыйа сэбиэт диэкиттэн Соппуруон диэн олохтоох уол атын кымньыылаан муҥунан көтүтэн иһэрин көрөн, сүрэҕэ куһаҕаны таайан, өрө мөхсө түспүт. «Сэрии буолбут, эр дьон бары сарсын Ньурбалыыр буоллубут. Борокуоппайга тиэрдиҥ», — диэт, уол салгыы дьону мунньа көтүтэ турбут. Эһэм ол түүн киирбит. Эбэм ытыы-ытыы ыһык бэлэмнээбитин, эһэбин аһата сатыырын, анарааҥыта аһаабатаҕын ийэм миэхэ кэпсиирэ. Кэргэнин, түөрт кыыһын хаалларан баран эрэриттэн сүрэҕэ ытырбахтаабытын иһин, хайыаҕай… Кыра кыыһын, мин ийэбин Өлөксөөнү, көтөҕө сылдьан сыллыы-сыллыы: «Эйиэхэ кэһии куукула аҕала барабын», — диэхтээбит. Эбэм уол оҕонон улахан хат хаалбыт. Аны хаһан да көрбөтүн билбит курдук, эбэм эһээбин борохуокка атаарарыгар сүһүөҕэр да сатаан уйуммат буолуор диэри ытаабыт-соҥообут. Сталинград кыргыһыытын үөһүгэр ыраах Саха сирин түҥкэтэх тыатыттан сылдьар эһэм тута сэрии уотун кутаатыгар түбэспититтэн сөҕөбүн. Кини булчут этэ, кыраҕы харахтааҕынан аатырара. Ол иһин буолуо, бинтиэпкэ туттараат, кыргыһыы инники кирбиитигэр сылдьар пуолкаҕа анаатахтара. Бииргэ сулууспалаабыт табаарыһа, биир дойдулааҕа Андреев Софрон Григорьевич сэрииттэн тыыннаах төннүбүтэ. Кини сэрии туһунан кэпсээниттэн өйдөөн хаалбыппын. Эһэбит чиэһинэй киһи үһү. Ньиэмэстэр биһиги саллааттарбытын кэбирэтээри Сталинград таһыгар баар уулары дьааттыыллар эбит. Биирдэ эһэбэр «Прокопий, мантан ууну иһиэххэ, ыалдьан госпитальга киирэн сынньана түһүөххэ», — диэн бииргэ сылдьар саллаата этэн көрбүтүн, эһэм аккаастаабыт. Күн тура-тура бинтиэпкэтин туппутунан, бэйэтин курдук дойдуларын туһугар олохторун толук уурарга бэлэм бойобуой табаарыстарын кытта сэрии толоонугар киирэрэ. Ол сылдьан ыараханнык бааһыран сырдык тыына сэрии хонуутугар быстыбыт. Аатын-суолун уҥуоҕар суруйан туран, эһэбин чиэстээхтик Дубно диэн сэлиэнньэ таһыгар көмпүттэр.
Эһэбиттэн сурук кэлэрэ эбитэ үһү. Сэрии туһунан суруйара, оҕолорун туһунан ыйыталаһара. Биирдэ баһыылканан ньиэмэстэр куукулаларын ыыппыт. Ийэм аҕатын бэлэҕиттэн долгуйа үөрбүтүн кэпсиирэ. Кэрэ бэйэлээх куукула эбитэ үһү. 1942 сыллаахха кыһыары күһүн үс муннуктаах хомолтолоох сурук көтөн кэлбит. Эбэм Даарыйа эрэйдээх «похоронканы» тутан баран, өрүттүбэтэх. Ол иннинэ соҕотох уола ыалдьан өлбүт. Сотору буолан баран, аччык, муор-туор олохтон уонна аһыытын кыаммакка, эбэм күн сириттэн күрэммит. Түөрт кыргыттара төгүрүк тулаайах хааланнар, эрэйи эҥэрдэринэн тэлэн улааппыттар. Ийэм интэринээтинэн, ыалынан сылдьан олорбут. Аҕата ыыппыт куукулата онно сүппүт. Кэлин мин ийэм — САССР үтүөлээх учуутала, РФ үөрэҕин бочуоттаах үлэһитэ Александра Прокопьевна эһэм аатын ирдэһэн, Дубно сэлиэнньэҕэ көмүллэ сытарын булбута. Онон эһэм сыдьааннара — 16 сиэнэ, 60-тан тахса хос, 30-тан тахса хос-хос сиэннэрэ буоламмыт, эһэбит Прокопий Алексеевич аатын үйэбит тухары сырдыктык ахта сылдьыахпыт.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
