Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -37 oC

Литэрэтиирэ түмэлигэр Анастасия Саввична Сыромятникова төрөөбүтэ 110 сылыгар анаммыт тэрээһиҥҥэ тыл этэрбэр көрдөһөн эрийэ сылдьыбыттара. “Оо, оттон аҕыйах тылы син этиэм буолуо” – диэн сөбүлэспитим, сэбиэскэй киһи сиэринэн, ыраас мууска ылынан, бэлэмнэммитэ буолбутум. Суруйааччы 70 сааһын Кириэс Халдьаайыга бэлиэтээһиҥҥэ түспүт хаартыскалары булан, мусуойга бэлэхтиэм диэн уктубутум эҥин. Түүнүн долгуйан, аанньа утуйбатым.

Литэрэтиирэ түмэлигэр Анастасия Саввична Сыромятникова төрөөбүтэ 110 сылыгар анаммыт тэрээһиҥҥэ тыл этэрбэр көрдөһөн эрийэ сылдьыбыттара. “Оо, оттон аҕыйах тылы син этиэм буолуо” – диэн сөбүлэспитим, сэбиэскэй киһи сиэринэн, ыраас мууска ылынан, бэлэмнэммитэ буолбутум. Суруйааччы 70 сааһын Кириэс Халдьаайыга бэлиэтээһиҥҥэ түспүт хаартыскалары булан, мусуойга бэлэхтиэм диэн уктубутум эҥин. Түүнүн долгуйан, аанньа утуйбатым.

Болдьохтоох кэммэр түмэлгэ тиийэн, томполору көрүстүм. Астаах сандалыга олорон, ахтыы тэрээһини көрдүбүт. Истиэндэлэргэ Сыромятникова олоҕун, айар үлэтин кэрэһилиир хаартыска бөҕө кэчигирээбит.

Ахтыы киэһэтин саха норуодунай суруйааччыта Наталья Харлампьева иилээн-саҕалаан салайан ыытта. Суруйааччылар, биир дойдулаахтара, томполор, тыл эттилэр, аҕыннылар. Хата, миэхэ тыл биэрбэтилэр. Тыл этэ үөрүйэҕэ суох киһи үөрдүм. Онон ол кэпсиэхтээхпин сурукка тиһэбин.

Арыы Толоонтон тахсыбыт талааннар

Кэргэним, норуодунай суруйааччы Егор Неймохов ийэтэ Татьяна Семеновна Кынтоярова Анастасия Саввична Сыромятникова оҕо эрдэҕинээҕи дьүөгэтэ, бииргэ үөскээбиттэр. Ол иһин Дьөгүөрү наһаа үчүгэйдик саныыра, оҕотун курдук сыһыаннаһара.

Анастасия Сыромятникова Томпо улууһун Арыы Толоон диэн Кириэс Халдьаайыттан тэйиччи, турар кыракый дэриэбинэҕэ күн сирин көрбүт. Нэһилиэнньэтэ 200-чэкэ эрэ дииллэр. Уонна манна улахан учуонайдар, артыыстар, айар үлэһиттэр төрөөбүттэр эбит. Билим алта дуоктара: үс физик-математик, үс тиэхньиичэскэй наукаларга. Ону таһынан 8 кандидат баар. Олортон түөрдэ Анастасия Сыромятникова дьоно: кэргэнэ Спиридон Ксенофонтович Дмитриев – историческай наукаларга, уола Петр Спиридонович Дмитриев – геологическай наукаларга, сиэнэ Максим Георгиевич Дмитриев – политическай наукаларга, бииргэ төрөөбүт быраата, биллиилээх литературовед, критик Георгий Саввич Сыромятников – филологическай наукаларга.

Арыы Толоонтон саха култууратын, ускуустубатын сайдыытыгар өҥөлөөх дьон эмиэ элбэх. Егор Гаврильевич Старостин-Байаҕантай – тиэхньиичэскэй билии дуоктора, СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, биллиилээх поэт.  Кини быраата Михаил Гаврильевич Старостин – РФ үтүөлээх худуоһунньуга, график, плакатист, живописец, иллюстратор, дизайнер, СӨ ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэ. Аны Лаврентий Иннокентьевич Мекюрдянов – балет артыыһа, САССР үтүөлээх уонна норуодунай артыыһа, кэргэнэ РСФСР үтүөлээх, САССР норуодунай артыыһа Александра Дмитриевна Иванова.  П.А.Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырыгар САССР үтүөлээх артыыһа Роман Семенович Никифоров үлэлээбитэ. Иван Гоголев-Кындыл “Наара суох” кэмиэдьийэтигэр Балтараа Сирэйи олус да бэркэ оонньообута. Аны, РФ үтүөлээх, СӨ норуодунай артыыһа Ефим Николаевич Степанов. Кэлин Саха тыйаатырыгар Сергей Баланов диэн талааннаах уол артыыстыыр. Кинини “Төлкө” испэктээккэ Дьаакыбылап кулуба суруксутун оонньуурун көрөн биһирээбитим. Манна даҕатан, эбэн эттэххэ, Анастасия Саввична кыргыттара Полина Вешниковалыын, Надежда Дмитриевалыын үһүөн – култуура үтүөлээх үлэһиттэрэ.

Анастасия Сыромятникова аатын Арыы Толоон оскуолатыгар иҥэриигэ оҕолорун, сиэннэрин кытта тахса сылдьыбыппыт. Туох да наһаа үчүгэйдик көрсүбүттэрэ. Оскуола оҕотун ахсаана отуччаны кыайбат этэ да, наһаа көхтөөхтөрө. Ол иһин да бачча кыра дэриэбинэттэн итиччэ элбэх биллиилээх дьон, учуонайдар, артыыстар, атын да идэлээх дьоһуннаах дьон таҕыстахтара дии саныыгын.

Суруйааччы аймахтара

Улуу киһи судургу

Бу ахтыы киэһэтигэр экраҥ­ҥа кини кыттыылаах киинэ каадырдара көстө турдулар. Онно биир түгэҥҥэ ыһыах көһүннэ. Ити 1994 с. Мэҥэ Алдаҥҥа буолбут ыһыах. Ол сыл халаан уута наһаа кэлэн, сир-дойду ууга барбыт курдук өйдүүбүн. Ол иһин суол-иис алдьанан, массыына сылдьыбат. Онно Анастасия Саввичнаны “танкетка” диэн ааттанар тэрилинэн тиэйэ сылдьыбыттара. Тааҥкаҕа курдук, үөһэ лүүгүнэн киирэҕин. Онно А.С. Сыромятникова бэрт сылбырҕатык киирэрин уонна тахсарын бэркэ сөҕө көрбүттээхпин. 80-лаах киһиэхэ сүрдээх ээ, бэйэтин кыанара.

Өссө ол ыһыахха биир каадыр баар: Онно Анастасия Саввична олохтоох эмээхсини кытта, табаҕын уотун кини бөппүрүөскэтиттэн уматтан, бэрт эйэлээхтик сэһэргэһэллэрэ. Суруйааччыбын диэн улуутумсуйбакка, тыа дьахтарын кытта табахтаан бусхатара. Төһө да билигин ити көстүүнү омнуолуу көрдөрбүт, наһаа истиҥник ылыммытым, олохпут буоллаҕа...

А.С. Сыромятникова наһаа хорсун дииллэрин өйдүүбүн. 1941 сылтан баартыйа чилиэнэ эрээри, ханнык да үрдүк трибунаттан кыларыйан турар кырдьыгы уот харахха этэртэн толлубата үһү. Кини ыччат хаһыатыгар инньэ “Эдэр бассабыык” диэн ааттаах эрдэҕиттэн суруналыыһынан үлэлээбитэ. Ити хаһыат иһинэн “Хомус” диэн куруһуогу тэрийэн, ыччаты уус-уран суруйууга угуйбут үтүөлээх. Ол куруһуоктан  Вениамин Миронов, Альберт Бүлүүйүскэй, Варвара Потапова, Валентина Гаврильева уо.д.а кэлин биллэр суруйааччылар куорсун анньынан үүнэн тахсыбыттара. Ол аата бэйэтигэр солбук дьахтар суруйааччылары ииппит, бэлэмнээбит эбит.

Кыыһа Надежда Дмитриеваны билэр этим. Тэлэбиидиэнньэҕэ үлэлиирэ, кини биэриилэрин өрүү сэҥээрэрим. Саха кыыһын нууччалыы ыраастык саҥарар, эҥкилэ суох дикциялаах дириҥ ис хоһоонноох биэриилэрэ дьон болҕомтотун тардара, кэлин биир бастакынан СӨ суруналыыстарга Судаарыстыбаннай бириэмийэтин ылбыта. Кини Е.Неймохов көрдөһүүтүнэн, Петербурга тиийэ сылдьыбыта. “Ытык Ильмень” диэн киинэни устубута. Оччотооҕуга 1943 с. олунньу 22-23 түүнүгэр буолбут кыргыһыыны илэ харахтарынан көрбүт дьон өссө тыыннааҕа, олортон интервью ылбыта.

А.С. Сыромятникова кэргэнэ С.К. Дмитриев мин биир дойдулааҕым. Аҕам бэркэ билэрэ, куоракка кэллэҕинэ ыалдьыттыыра. Сүрдээх сэһэннээх, өй хаата, сэргэх киһи диирэ.

Ити курдук, саха биллиилээх суруйааччыта Анастасия Саввична Сыромятникова туһунан ахтыы киэһэтэ бэйэтин курдук бэрт сэргэхтик ааста.

Хаартыскалары ааптар тиксэрдэ.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением