Уопсастыба

Ил Дархан Айсен Николаев өр кэтэһиллибит коррекционнай оскуола үлэҕэ киирбитинэн эҕэрдэлээтэ: «Оскуола саҥа эбийиэгин тутуутун боппуруоһа куорат баһылыгынан үлэлии олордохпуна көтөҕүллүбүтэ. Билигин уопсай үөрэхтээһин оскуолаларын саҥа тутуулара үлэҕэ киирдилэр, манна даҕатан бу оскуола дьиэтин эмиэ саҥардарга сыал-сорук туруоруллубута. Бу кылгас кэм иһигэр судаарыстыбаннай бырагырааманан оскуола-интэринээт саҥа дьиэтэ тутуллан үлэлээтэ. Эргэ оскуола уустук усулуобуйалааҕа, ону тэҥэ оскуола уонна интэринээт тус-туһунан дьиэлэрдээҕэ. Билигин бары өттүнэн киэҥ-куоҥ оскуола-интэринээккэ ситиһиилээхтик үлэлииргитигэр, үөрэнэргитигэр сөптөөх усулуобуйа барыта тэрилиннэ». Түмүгэр үөрүүлээх быһыыга-майгыга оскуола кэлэктиибигэр оптуобус сэртипикээтин, үлэһиттэргэ судаарыстыбаннай наҕараадалары туттарда.

«КӨТӨР КЫНАТ» БЭЛЭХТИИГИТ

 Ил Түмэн Билимҥэ, үөрэххэ, култуураҕа, иһитиннэриилэри киэҥник тарҕатар сириэстибэлэргэ уонна уопсастыбаннай тэрилтэлэр дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Феодосия Габышева 20-тэн тахса сыл күүтүллүбүт тутуу үлэҕэ киирбитинэн итии-истиҥ эҕэрдэтин тиэртэ. Эҕэрдэ тылыгар 60-с сылларга тутуллубут икки этээстээх, 70-с сыллар саҕаланыыларыгар аныгылыы көстүүлээх эрээри, матырыйаалынай-тиэхиниичэскэй базата эппиэттэспэтин дириэктэрдэр туруорсубуттарын аҕынна: «Сыл ахсын хас үөрэх дьыла саҕаланыытыгар хочуолунай кыһалҕаларын быһаарар буоларбыт. Мастарыскыай, оскуола эмиэ өрөмүөннэнэллэрэ.

Бүгүн саалаҕа мустубут бэтэрээннэри көрөн олус үөрдүм. Үлэлэригэр ураты бэриниилээх дьон. Билигин коррекционнай оскуолаҕа өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолор үөрэнэллэр. Кинилэр ситиһиилэрин киэн тутта көрдүм. Барытын илиилэринэн оҥороллор, доруобай оҕолортон хаалсыбаттар, түмүгэр оскуолаттан саҥарар-иҥэрэр буолан тахсаллар. Кинилэр инники олохторугар «көтөр кынаты» эһиги бэлэхтиигит. Бу анал коррекционнай оскуола-интэринээт биисинэһи кытта судаарыстыба кыттыһан туттарбыт бастакы бырайыага. Санаттахха, урут тутуу хаамыыта олус бытааннык барара. Холобур, Баатаҕайга оскуоланы 25 сыл тутан үлэҕэ киллэрбиттэрин өйдүүбүн. Мэҥэ Хаҥалас Хочотугар саҥа эбийиэк эмиэ 15 сылынан биирдэ үлэҕэ киирбитэ. Билигин тутуу икки сыл иһигэр түмүктэнэр кыахтанна - бу тутуу технологиятын сайдыытын туоһута».

ААРТЫК АРЫЙАР ПЕДАГОГТАР

Ил Түмэн Дьиэ кэргэн уонна оҕо саас дьыалаларыгар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Алена Атласова оскуола инники мас дьиэҕэ үлэлээбитин аҕынна. Манна хас да төгүл сылдьан ыалдьыттаабытын, ол кэмтэн учууталлар уонна бэтэрээннэр саҥа оскуоланы туруорсубуттарын туһунан санатта: «Бүгүн бэртээхэй аныгылыы тииптээх интэринээттээх оскуола үлэҕэ киирбитэ улахан үөрүү. Үөрэнээччилэр миэстэтигэр үөрэниэхтэрэ, тустаах көмөнү ылыахтара. Бу эйгэҕэ маҥнайгы кылааска хайдах курдук доруобуйаларынан хааччахтаах оҕолор кэлэннэр, улахан кылаастарга биллэ тупсубуттара харахха тута быраҕыллар. Ити барыта эһиги күннээҕи үлэҕит үтүөтэ, ситиһиитэ буолар».

УЧУУТАЛЛАР ҮӨРҮҮЛЭРЭ МУҤУРА СУОХ

Идэлэригэр бэриниилээх Татьяна Потапова алын кылаастарга логопедынан 25 сыл, оттон Марина Герасимова учуутал-логопедынан 37 сыл үлэлээбиттэр. Кинилэр долгуйан туран дириэктэрдэригэр Анатолий Федоровка, Ил Дархан Айсен Николаевка, СӨ Бырабыыталыстыбатыгар махталларын тиэртилэр: «Бүгүн биһиэхэ олус үөрүүлээх түгэн үүннэ. Өр кэтэспит, күүппүт оскуолабыт үлэҕэ киирдэ. Оҕону үөрэтэргэ, бары өттүнэн сайыннарарга кыах биллэ улаатта.

Махталбытын Ил Дархан Айсен Николаевка, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатыгар, министиэристибэлэр салайааччыларыгар, оскуолабытын туппут исписэлиистэргэ, күүс-көмө буолбут бар дьоммутугар тиэрдэбит. Ураты махталбыт, өр кэмҥэ баҕа санаа оҥостубут оскуолабытын тиһэҕэр тиэрдэн үлэҕэ киллэттэрбит оскуола дириэктэригэр Анатолий Федоровка. Манна даҕатан, кини Чурапчы Мугудай оскуолатын эмиэ туттаран үлэҕэ киллэттэрбитэ. Онон уопуттаах салайааччы буолар. Билигин оскуолабытыгар оҕолор өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан тиийэ үөрэнэ кэлэллэр. Кинилэргэ олус табыгастаах 100 миэстэлээх, үс этээстээх интэринээт үлэлээтэ. Оттон киин куорат оҕолоро дьиэлэриттэн ууна сылдьан үөрэнэллэр, анал оптуобус сүүрэр. Базабыт тубуста. Маны тэҥэ, оскуола иһинэн ѳрѳсүүрсэ киинэ тэриллибитэ. Улуустааҕы логопедтарга куурустары ыытабыт. Дистанционнай ньыманан сүбэлэри, методическай көмөнү оҥоробут. Саҥа оскуолаҕа Киин үлэтэ өссө күүһүрүө диэн эрэнэбит».