Уопсастыба

От ыйын саҕаланыаҕыттан бүтүөр диэри билигин киин куоракка 13 дьуһуурунай уһуйаан үлэлиир. Холобур, от ыйын 24 күнүнээҕи туругунан, бу уһуйааннар барыта 624 иитиллээччилээхтэр. Уокуруктарынан маннык уһуйааннар тэрилиннилэр: Автодорожнай уокурукка – 45 №-дээх «Земляничка» (сэбиэдиссэй Егорова А.К.), 102 №-дээх «Подснежник» (Андриевская И.В.). Губинскай уокурукка 23 №-дээх «Цветик-семицветик» (Климовская Н.В.), 77 №-дээх «Сказка» (э.т. Прокопьева Т.В.).

Октябрьскай уокурукка – 89 №-дээх «Парус» (Филиппова П.И.), 105 №-дээх «Умка» (Костив Л.И.). Бырамыысыланнай уокурукка – 84 №-дээх «Искорка» (Грабко Л.Г.). Сайсаар уокурукка – 20 №-дээх «Надежда» (Остапец Е.А.), 96 №-дээх «Мозаика» (Саввинова С.И.). Строительнай уокурукка – 86 №-дээх «Колокольчик» (Инютина Т.В.).

Киин уокурукка – 90 №-дээх «Ласточка» (Котовщикова Е.С.), 9 №-дээх «Якутяночка» (дача) (Акиньшина Л.В.). Гагаринскай уокурукка – 5 №-дээх «Радуга» (Стрыкун Е.В.). Бэлиэтээн эттэххэ, киин куоракка атырдьах ыйын 1 күнүттэн 31 күнүгэр диэри үлэлиир дьуһуурунай уһуйааннар уларыйаллар.

Автодорожнай уокурукка – 40 №-дээх «Солнышко» (Готовцева А.Д.). Губинскай уокурукка – 26 №-дээх «Кустук» (Федорова А.И.), Октябрьскай уокурукка – 105 «Умка» (Костив Л.И.), №52 №-дээх «Белочка» (Острельгина П.В.), Бырамыысыланнай уокурукка – 3 №-дээх «Катюша» (Павлова Г.В.), Сайсаар уокурукка – 75 №-дээх «Ивушка» (Сметанина Н.Г.), 41 №-дээх «Росинка» (Кулянина В.Т.), 96 №-дээх «Мозаика» (Саввинова С.И.), Строительнай уокурукка – 82 №-дээх «Мичээр» (Трофимова Ю.И.), Центральнай уокурукка – 14 №-дээх «Журавлик» (Герасимова Л.Н.), 9 №-дээх «Якутяночка» (Акиньшина Л.В.), Гагаринскай уокурукка – 33 №-дээх «Теремок» (Дерябина Н.П.) уһуйааннар үлэлиэхтэрэ. Ити курдук, сайыҥҥы кэмҥэ дьуһуурунай уһуйааннарга төрөппүттэр наадыйыыларын учуоттаан, маннык үлэ эһиил эмиэ салҕаныаҕа, - диир Елена Афанасьевна.

Дьуһуурунай уһуйаан – бу оҕо уһуйааннара уонна оскуолалар тэрийэр өҥөлөрө. Сайыҥҥы өттүгэр төрөппүттэр оҕолорун уһуйааҥҥа хааллараллар, онон сүрүн үлэлэринэн дьарыктаналларыгар көмөлөһөр. Ирдэбил быһыытынан, дьуһуурунай уһуйаан сарсыарда 8 чаастан киэһэ 19 чааска диэри үлэлиир. Бу кэмҥэ оҕолор көрүү-истии, аһатыы өҥөлөрүнэн туһаналлар, иитээччилэртэн араас дьарыкка уһуйуллаллар.

Дьуһуурунай уһуйааҥҥа оҕону тэрийэргэ ордук болҕомтоҕо ылыллаллар: анал байыаннай дьайыы кыттыылааҕын уонна суһал сулууспаларга үлэлиир куорат олохтоохторун оҕолоро.

КИИН КУОРАККА – 13 ДЬУҺУУРУНАЙ УҺУЙААН

Дьуһуурунай уһуйаан бөлөх үлэлэрин үөрэҕирии управлениета 2020 сылтан тэрийэр. Ол кэмҥэ үс эрэ оҕо уһуйаана аһыллыбыт эбит буоллаҕына, 2021 с. - 5, 2022 с. - 17, оттон быйыл, киин куорат хас биирдии уокуругар, 25 сайыҥҥы дьуһуурунай уһуйаан үлэлиир. – Сайын уоппуската суох үлэлиир дьиэ кэргэттэргэ дьуһуурунай уһуйаан аһыллан үлэлиирэ ордук суолталаах. Ону өйдөөн туран, управление начаалынньыга Мария Петрова көҕүлээһининэн, быйылгыттан хас биирдии уокурукка дьуһуурунай уһуйааннар аһыллан үлэлииллэр. Уһуйааннар үлэлэрин от ыйын 1 күнүттэн саҕалаабыттара уонна атырдьах ыйын 31 күнүгэр диэри оҕолору дьарыктыахтара.

Маныаха төрөппүттэн икки сүрүн докумуон ирдэнэр. Этиллибит болдьоххо төрөппүт үлэлиирин туһунан уонна оҕо сылдьар уһуйааныттан ыарыы эбэтэр инфекция суоҕун туоһулуур ыспыраапкалар. Ити кэннэ дьуһуурунай уһуйааҥҥа сайабылыанньа түһэриллэр. Оччотугар, сэбиэдиссэй уокуруктааҕы дьуһуурунай уһуйааны кытта ыкса ситимнээхтик үлэлиир. Быйыл Дьокуускайга хаһааҥҥытааҕар да элбэх дьуһуурунай уһуйаан тэриллэн аһылынна. Манна судаарыстыбаттан чэпчэтиинэн туһанар оҕолор эмиэ хабыллаллар, ол иһигэр анал байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын оҕолоро, соҕотох төрөппүттэр, инбэлиит оҕолор, о.д.а.

«ПАРУС» УҺУЙААН

Дьуһуурунай уһуйаан үлэтин-хамнаһын билсээри, 89 №-дээх «Парус» уһуйааҥҥа тиийдим. Икки этээстээх таас уһуйаан дьиэтэ, оонньуур былаһааккатыгар тиийэ, киһи хараҕын олус үөрдэр. Маны таһынан эбийиэк территориятыгар беседка кытары тутуллар эбит. Дьиэтин иһигэр бэртээхэй өрөмүөн ыытыллыбыт.

Уһуйаан ыстаарсай иитээччитэ Вероника Аянитова кэпсииринэн, быйыл уһуйаан маннык уопуту аан бастакытын ааһар. – Былырыыҥҥыттан саҕалаан , Дьокуускайга дьуһуурунай уһуйааннары тэрийэн үлэлэтэллэрэ олус киэҥ хабааннаахтык ыытыллар. 89 №-дээх «Парус» уһуйаана быйыл уокурукка дьуһуурунай уһуйаан быһыытынан маҥнайгытын үлэлиир. От ыйыгар эрэ үлэлиибит. Былаан быһыытынан сыл саҕаланыыта икки бөлөх аһыллан, 70-ча оҕо хабыллыахтаах этэ. Ол эрэн, төрөппүттэр элбэх көрдөһүүлэринэн, билигин баҕалаахтары барыларын ыллыбыт. Уопсайа түөрт бөлөххө 130 оҕо сылдьар. Кинилэри кытары аҕыс иитээччи уонна түөрт иитээччи көмөлөһөөччүтэ үлэлиир, - диэн Вероника Аянитова эттэ.

Дьуһуурунай уһуйааҥҥа сылдьар оҕолор төрөппүттэрэ эмиэ үөрүүлэрин үллэстэллэр. Элбэх оҕолоох ийэ Алина Антонова саамай кырачаан кыыһа Аурика «Парус» уһуйаан «Золотая рыбка» дьуһуурунай бөлөххө киирбит. – Мин үс оҕолоохпун. Кэргэним эдэр сааһыгар суорума суолланан, дьиэ кэргэммэр соҕотох иитээччибин. Онон, сайыҥҥы өттүгэр маннык бөлөхтөрү тэрийэр буолбуттара олус табыгастаах. Бэйэм сарсыардаттан киэһээҥҥэ диэри симиэнэнэн үлэлиибин. Уһуйааны оҕом олус астынар. Манна күҥҥэ түөртэ аһаталлар, араас оонньуулары ыыталлар, уруһуйдаталлар, о.д.а дьарыктыыллар. Таһырдьа оонньуур кэмнэригэр, утаҕынан кытары хааччыйаллар. Иитээччилэр оҕолорбутугар олус истиҥник сыһыаннаһаллар. Кылгас кэм иһигэр хас биирдиилэрин чопчу биллилэр, ол курдук, кыыһым дьуһуурунай уһуйааҥҥа үөрэ-көтө сылдьар, - диэн санаатын үллэһиннэ.

НАЦБЫРАЙЫАК ҮТҮӨ ТҮМҮКТЭРЭ

«Демография» национальнай бырайыак чэрчитинэн Саха Сиригэр эбии уһуйаан дьиэлэрэ тутуллан уонна атыылаһыллан, тыһыынчаттан тахса саҥа миэстэ баар буолбута көстөн, биллэн эрэр. 2018-2022 сс. өрөспүүбүлүкэ 25 оройуонугар уонна Дьокуускай куоракка уопсайа 8 685 миэстэлээх 72 оҕо уһуйаана, ол иһигэр 2022 с. Үөһээ Бүлүү, Сунтаар, Мэҥэ Хаҥалас, Нам уонна Уус Алдан улуустарыгар 545 миэстэлээх алта оҕо уһуйаана, ону тэҥэ Чурапчы, Ньурба уонна Эдьигээн улуустарыгар оскуоланы кытта холбоммут 120 дьааһыла миэстэлээх үс эбийиэк үлэҕэ киирбитэ биллэр.

Билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн, 68,6 тыһ. тахса оҕону хабан, 756 оскуола иннинээҕи үөрэх тэрилтэтэ үлэлиир. «Биэс сыл иһигэр оскуола иннинээҕи үөрэҕинэн хабыы 6,1%-нан үрдээн, оҕолор уопсай ахсааннарыттан 96,8%-на хабылынна», – диэн СӨ судаарыстыбаннай былааһын толорор уорганнарын 2022 с. үлэлэрин түмүгүн туһунан отчуокка иһитиннэриллибитэ. 2023 с. сүрүн соруктарыгар 1,5 сааһыттан 3-гэр диэри диэри саастаах оҕолору оскуола иннинээҕи иитиинэн сүүс бырыһыан хааччыйыы, биэстэн итэҕэһэ суох оҕо уһуйаанын үлэҕэ киллэрии былааннанар. Оччотугар хас биирдии нэһилиэк оҕо уһуйааннанан, инникитин сайдар кыахтанар. Сайыҥҥы өттүгэр дьуһуурунай уһуйааннар үлэлэрэ таһаарыылаах буоллун. Махталлаах төрөппүттэр ахсааннара үксээтин.