Уопсастыба

- 2000 сыллар саҥаларыгар эдэр үлэһит Ньурба куоратын сэбиэтин дьокутаатынан талыллан үлэлээн киирэн барбытым. Үс төгүл оннук дьокутааттаабытым, онтон икки бүтэһик ыҥырыылаах мунньахха улуус таһымыгар дьокутаат буолбутум.

Аан бастаан эдэр сылдьан дьокутаакка турарбар муниципальнай тэриллиилэр саҥа тэриллэр кэмнэрэ этэ, уларыта тутуу кэнниттэн олохпут уларыйан, көнөн эрэр сэргэх тыына биллибитэ. Биһиги көлүөнэ оҕолор үөрэхпитин бүтэрэн, ыал буолан, оҕо төрөтөн, үлэлиир күүспүт үгэнигэр сылдьар курдук сананарбыт. Хас уокурук аайы эдэр ыччат мустан, түмсүү тэрийбиппит, үксүбүт дьокутаат буолбуттара, кэлин кэм-кэрдии ааһан, араас сирдэринэн-дойдуларынан тарҕаспыппыт, билигин кинилэр экэниэмикэ араас салаатыгар, урбааҥҥа үлэлии-хамсыы сылдьаллар. Көхтөөх киһи ханна баҕарар инники күөҥҥэ сылдьар.

Дьокутаакка киирбит сүрүн төрүөтүм төрөөбүт дойдубар, тапталлаах Ньурбабар туһалааҕы оҥоруохпун баҕарбытым. Оччолорго Ньурба куорат баһылыга Галина Поликарпова этэ, кинилиин бэркэ тапсан үлэлээбиппит. Үп-харчы бүддьүөккэ кырыымчык соҕус кэмнэрин ааспыппыт, ол да буоллар, Бүлүү өрүс кытылын тупсаран оҥоруохпутун, болуоссаттары, искибиэрдэри тутуохпутун, суоллары аспааллыахпытын, уулуссалары сырдатыахпытын, аатырбыт Ньурба пааркатын чөлүгэр түһэриэхпитин баҕарарбыт.

Сыыйа-баайа олохпут сайдан, ол бырайыактар үлэҕэ киирэн эрэллэриттэн киһи үөрэр. Билигин федеральнай, өрөспүүбүлүкэ таһымыгар араас күрэхтэр ыытыллаллар, үбүлээһин баар буолла. Онон биһиги идиэйэлэрбитин олоххо киллэрэр кыахтанныбыт.

Таптал туһунан эттэххэ, бастатан туран, дьиэ кэргэҥҥэ бэйэ-бэйэҕэ ытыктабыллаахтык, харыстабыллаахтык сыһыаннаһыы, хардарыта көмөлөсүһүү баар буолуохтаах, эдэр сылдьан, баҕар, атыннык этиэм эбитэ дуу. Олоҕум орто омурҕаныгар үктэнээри олорон итинник сыаналыыбын.

Киһи сааһырдаҕын аайы өссө күүһүрэн иһэр дойдуга таптал баар саамай күүстээх, ханна да бардарбын Ньурбабын олус ахтабын, оннооҕор Дьокуускайга сылдьан, ахтан киирэн барабын. Ньурбаҕа киирдэххэ, Куочай киэҥ нэлэмэн сыһыытыгар сиккиэр тыалга суугунаһа турар хатыҥ чараҥ сүрэхпэр үөрүүнү саҕар. Дойдум дьоно-сэргэтэ, салгына барыта күндү. 

Дьокуускай куоракка сүүрбэччэ сыл тухары араас үлэҕэ ыҥыра сатыыллар даҕаны, биричиинэ булан дойдубар хаала сатыыбын. Дьоммут олорор усулуобуйата тупсарын туһугар кыһаллан үлэлиибин.

Ону таһынан, ийэ киһиэхэ оҕоҕо таптал олус күүстээх. Бэйэм түөрт оҕолоохпун, улахаттарым отуччалара буолан эрэр, кырам сэттис кылааска үөрэнэр, төрөппүт оҕолоруҥ төһө даҕаны улааппыттарын иһин куруук оҕолор. Оҕолорбун аһыныгас, дьоҥҥо эйэҕэс-сайаҕас, чиэһинэй буоларга, киһилии сыһыаҥҥа ииппитим.

Тус бэйэм олоҕум суола судаарыстыбаҕа сулууспалааһын, 21 сыл салайар үлэҕэ үлэлээн кэллим. Байыы-тайыы туһугар буолбатах, улууһум дьонугар көмөлөһөөрү.

Ханнык баҕарар ыал ийэтин быһыытынан оҕуруот аһын олордобун, ону бэрийэбин, кэнсиэрбэлиибин. Ынах-сүөһү, дьиэ кыылын тутуохпун баҕарабын эрээри, билиҥҥитэ бириэмэ тиийбэт курдук. Баҕар, биэнсийэҕэ таҕыстахпына дьарыктаныам.

Кэргэним былырыын Анал байыаннай дьайыыга барбыта, ол иннинэ ас арааһын астыыр бэйэм соччо астаабат буолан хааллым. Кыра кыыһым үөрэххэ киирбитэ, онон кыра уолбунаан иккиэйэҕин олоробут, уолум буоксанан дьарыктанар киһи ыйааһынын тутар, бурдук аһы эҥин элбэҕи сиэбэт. Онон улаханнык астаммат да буола сылдьабын, сахалыы боростуой дьиҥнээх (натуральнай) аһы ордоробун.

Онон бэрт судургу ас ырысыабын биэрэбин.

Тылы буһарабыт, ыраастаан баран халыҥ куһуоктарга быһабыт, отбивной курдук икки өттүттэн ынах арыытыгар саһарчы ыһаарылыыбыт. Хортуоппуй пюретыгар элбэх соҕус биллэр гына ынах арыытын эбэбит, буккуйабыт. Түмүккэ бешамель, эбэтэр отонтон оҥоһуллубут соуһу эбэбит. Минньигэстик аһааҥ!