ОТ ЫЙА – ААН АЛАХЧЫН ХОТУН ЫЙА
От ыйа – тохсунньу ыйы батыһар.
-Бэс ыйын 21 күнүттэн от ыйын 12 күнүгэр диэри “Тунах куйааһа дэнэр”.
-От ыйын 13 күнүттэн от ыйын 20 күнүгэр диэри “Саары куйааһа”.
-От ыйын 21 күнүттэн от ыйа бүтэр диэри “Хаптаҕас куйааһа”.
От ыйа — сайын үгэнэ, сайын оройо. От-мас сибэккитэ, туораҕа ситэр. Үрэх кытылыгар сардаана сибэкки тэтэрэ кыыһар. Чараҥнарга дьэдьэн буһар, сыһыы, үрэх саҕатыгар хаптаҕас, моонньоҕон ситэр. Күн ортотугар түһэр сиккирэс тыал от-мас сиэмэтин ыһар. Сир аайы сибэкки ыһыаҕа. Көтөрдөр оҕолорун көтүтэллэр. Кинилэри батыһыннара сылдьан түргэнник көтөргө, аһылыктарын булунарга үөрэтэллэр. Саха сиригэр от хомуура саҕаланар. Отчуттар аҕыс ыйдаах ыарахан кыстыгы эрэйэ суох туоруур туһугар элбэх оту оттуурга дьулуһаллар. Оҕолуун-уруулуун бука бары ходуһаҕатахсаллар.
Саха оттуур кэмин үс таҥаранан бэлиэтиир: от ыйын 12 күнэ — Бөтүрүөп, окко киирэр кэм. Эбэтэр хойутаабыт дьон «абааһылар мунньахтара»кэнниттэн от ыйын 15 күнүттэн киирэллэр. Атырдьах ыйын 2 күнэ — Ылдьыын, хотуур ортото; балаҕан ыйын 14 күнэ — Сэмэнэп, от үлэтин бүтүүтэ.
Онтон үгүс киһи от ыйын 13 күнэ “Кунай Хотуурдаах” күнтэн куттаналлар,ол аата абааһылар мунньахтара от ыйын 12 күнүгэр түүн 12 чаастан сарсын от ыйын 13 күнүн түүн 12 чааһа туолуор диэри АБААҺЫ мунньаҕын кэмигэр айдаарар тыаһы таһаараар аньыы, тыаһааман ууһааман, мээнэ күлүмэн салыман, улахан үлэни үлэлээмэн, сии дьүкээр сылдьыллыахтаах.
ОТ ЫЙА – ААН АЛАХЧЫН ХОТУН ЫЙА
От ыйа – тохсунньу ыйы батыһар.
-Бэс ыйын 21 күнүттэн от ыйын 12 күнүгэр диэри “Тунах куйааһа дэнэр”.
-От ыйын 13 күнүттэн от ыйын 20 күнүгэр диэри “Саары куйааһа”.
-От ыйын 21 күнүттэн от ыйа бүтэр диэри “Хаптаҕас куйааһа”.
От ыйа — сайын үгэнэ, сайын оройо. От-мас сибэккитэ, туораҕа ситэр. Үрэх кытылыгар сардаана сибэкки тэтэрэ кыыһар. Чараҥнарга дьэдьэн буһар, сыһыы, үрэх саҕатыгар хаптаҕас, моонньоҕон ситэр. Күн ортотугар түһэр сиккирэс тыал от-мас сиэмэтин ыһар. Сир аайы сибэкки ыһыаҕа. Көтөрдөр оҕолорун көтүтэллэр. Кинилэри батыһыннара сылдьан түргэнник көтөргө, аһылыктарын булунарга үөрэтэллэр. Саха сиригэр от хомуура саҕаланар. Отчуттар аҕыс ыйдаах ыарахан кыстыгы эрэйэ суох туоруур туһугар элбэх оту оттуурга дьулуһаллар. Оҕолуун-уруулуун бука бары ходуһаҕатахсаллар.
Саха оттуур кэмин үс таҥаранан бэлиэтиир: от ыйын 12 күнэ — Бөтүрүөп, окко киирэр кэм. Эбэтэр хойутаабыт дьон «абааһылар мунньахтара»кэнниттэн от ыйын 15 күнүттэн киирэллэр. Атырдьах ыйын 2 күнэ — Ылдьыын, хотуур ортото; балаҕан ыйын 14 күнэ — Сэмэнэп, от үлэтин бүтүүтэ.
Онтон үгүс киһи от ыйын 13 күнэ “Кунай Хотуурдаах” күнтэн куттаналлар,ол аата абааһылар мунньахтара от ыйын 12 күнүгэр түүн 12 чаастан сарсын от ыйын 13 күнүн түүн 12 чааһа туолуор диэри АБААҺЫ мунньаҕын кэмигэр айдаарар тыаһы таһаараар аньыы, тыаһааман ууһааман, мээнэ күлүмэн салыман, улахан үлэни үлэлээмэн, сии дьүкээр сылдьыллыахтаах.
Дорообо дуу, ОТ ЫЙА!
Ордук кэрэ От ыйа -
Унаар сайын оройо!
Окко киириэх саҕаттан утуйары умнабыт!
Дьэдэнинэн тэтэрэр
Сугунунан көҕөрөр
Арыытынан да аллар,
Сүөгэйинэн да сүүрдэр
Үтүө сайын үгэнин -
Өрөгөйдөөх күннэрэ
Леонид ПОПОВ
1
0
0
0
0
0
