Уопсастыба

“Былаһаакка” диэн аны суох буолар

Саҥа быраабыла, сүнньүнэн, эксээмэн практическай чааһыгар уларытыы киллэрэр. Оптуобус, таһаҕас тиэйэр уонна чэпчэки массыыналар суоппардарыгар “былаһаакка” түһүмэҕэ диэн суох буолар. Ити гынан баран, матассыыкыллары, мопедтары, квадроцикллары уонна трицикллэри ыытар быраабы ыларга практическай эксээмэн билиҥҥинэн хаалар. Ол аата атын көлө уонна сатыы киһи сылдьыбат сиригэр – сабыылаах былаһааккаҕа туттараллар.

Барылга сурулларынан, эксээмэн туттарарга массыынаҕа автооскуола уонна уопсастыбаннай холбоһуктар бэрэстэбиитэллэрэ, ону тэҥэ эксээмэн туттарарга холонооччулар олорсуохтарын сөп.

Ис дьыала министиэристибэтин пресс-киинигэр этэллэринэн, практическай эксээмэн ыытыллар маршрута уулуссаларынан уонна суолларынан ыйыллан испииһэктэнэр. Ол эрээри, эксээмэн туттарааччы хаһан ханан айанныыра, хайа диэки салайыахтааҕа эрдэттэн ыйыллыа суоҕа. Ити курдук кэнэҕэски суоппардары сабыылаах былаһааккаҕа соскойдоон, хастыы эмит төгүл дьарыктааһын аны уурайар.

Практикаҕа киирэллэр: массыынаны 90 кыраадыс эргитэн кэннинэн хаамтаран уонна атын массыыналардыын сэргэстэһэ туруоруу, массыынаны   үөһэ тахсарга уонна аллара түһэргэ тохтотуу уонна оннуттан хоҥноруу. Ону таһынан кэнэҕэски суоппар кыараҕас сиргэ кэннинэн хаамтаран эргийэн тахсары, дьону куттала суох ылары уонна түһэрэри, сүрүннэнэр уонна сүрүннэммэт суол быһа охсуһууларын, тимир суол туорааһыннарын хайдах ааһары, икки уонна онтон элбэх балаһалаах суолга атын массыыналары ситэн ааһары итиэннэ балаһаҕа төттөрү киирэри сатыах тустаах. 

Ыстарааптыыр бааллар

Суоппарга хандьытаат суолунан айанныырыгар сыыһа-халты туттара төһө кутталлааҕыттан көрөн, үөрүйэҕи сыаналааһын тиһигэр эмиэ уларытыы киллэрилиннэ. Ол курдук, Административнай регламент барыла 19 толоос сыыһаны көрөр. Олортон биирин тутуспатыҥ эрэ эксээмэн тута тохтотуллар. Ол иһигэр куру бааммакка олоруу, мобильнай төлөпүөнүнэн эбэтэр атын кэпсэтэр тэхиньиичэскэй тэрилинэн туһаныы киирэллэр.

Суолунан сырыы быраабылатын итинтэн халымырдык кэстэххинэ – ыстарааптыыр бааллар ааҕыллаллар. Испииһэккэ суол быраабылатын кэһии иһин ыстарааптыыр баал ааҕыллар 41 пууна суруллубут. Суоппарга хандьытаат өскөтүн 5 уонна онтон элбэх ыстарааптыыр баалланнаҕына, эксээмэни туттарбатаҕынан ааҕыллар.

Эксээмэҥҥэ эҥкилэ суохтары киллэрэллэр

Ис дьыала министиэристибэтэ хандьытаат ханнык 6 түбэлтэҕэ эксээмэҥҥэ киллэриллибэтин быһаарда. Ол иһигэр -- массыына ыытар бырааба быһыллыбыта, ситэтэ суох иһитиннэрии, сымыйа докумуону биэрии, төлөммөтөх түһээн (госпошлина), үөрэммит автооскуолата лицензията суоҕа. Эксээмэҥҥэ аны 16 саастарыттан киллэрэр буолуохтара. Эрдэ 18 саастан көҥүллэнэрэ. Маныаха саастарын ситэ иликтэр судаарыстыба өҥөтүнэн туһаналларыгар төрөппүттэриттэн эбэтэр сокуоннай бэрэстэбиитэллэриттэн биирдэстэрин суругунан сөбүлэҥэ баар буолара ирдэнэр.

Дьиҥэ суоҕунан ааҕан көтүрүү

Эксээмэннэр түмүктэрэ уонна суоппар дастабырыанньата дьиҥэ суоҕунан ааҕыллан көтүрүллүөхтэрин сөп. “Маннык аннулирование эксээмэннэри ыытыы быраабылатыгар көрүллүбүккэ эрэ олоҕуран оҥоһуллар, оттон аннулирование бэйэтэ суоппар дастабырыанньатын дьиҥэ суоҕунан ааҕан көтүрэр туһунан сибидиэнньэни Госавтоинспекция информационнай тиһигэр, ол иһигэр автоматизированнай эрэсииминэн, киллэриинэн ситиһиллэр”, -- диэн Административнай регламент барылыгар суруллар.

Саҥа регламент суоппар быраабын көтүрэргэ маннык төрүөттэри олохтуур: дастабырыанньа дьайар болдьоҕо ааспыта, бас билээччи персональнай дааннайдара уларыйбыта, дастабырыанньа эргэрэн, алдьанан туһаттан тахсыбыта, быраабы биэрэргэ кэһии оҥоһуллубута, саҥа дастабырыанньа бэрилиннэҕинэ, суоппар массыына ыытара мэдиссиинэ ирдэбилигэр сөп түбэспэт буоллаҕына уонна өллөҕүнэ.

Түөрүйэ уруккутунан хаалла

ГАИ маҥнай эксээмэн туттарарга түөрүйэ өттүгэр ыйытыы ахсаанын элбэтэргэ, ону тэҥэ тургутуу бэрээдэгин уларытарга, ол эбэтэр хас биирдии ыйытыыга чопчу бааллары аныырга былааннаабыта. Ол гынан баран, Ис дьыала министиэристибэтин пресс-сулууспатыгар иһитиннэрбиттэринэн, түөрүйэ өттүгэр ханнык даҕаны уларытыы киллэриллибэт буолбут.

Билигин быраап ыларга түөрүйэҕэ эксээмэн ыйытыылара сомоҕо тиэмэлэртэн турар түөрт бөлөххө холбоно сылдьаллар. Хас биирдии сомоҕо тиэмэҕэ 5-тии ыйытыылаах. Билиэт түөрт сомоҕо тиэмэлэртэн таҥыллар. Олортон хас биирдиилэрэ туһааннаах бөлөхтөн түбэһиэх талыллар. Сомоҕо тиэмэлэр икки ардыларыгар ыйытыылары көһөрөн туруорар көҥүллэммэт. Эксээмэн билиэтигэр барыта 20 ыйытыылаах. Хас биирдии ыйытыыга иккиттэн биэскэ диэри хоруй барыйаана баарыттан биирэ сөптөөх.

Суоппарга хандьытаакка 20 ыйытыыга хоруйдууругар 20 мүнүүтэ бэриллэр. Өскөтүн билиэт ыйытыыларыгар атын-атын сомоҕо тиэмэлэргэ икки сыыһаны таһаардаҕына, кини 10 мүнүүтэ устатыгар икки эбии сомоҕо тиэмэлэртэн 10 ыйытыыга хоруйдууругар кыах бэриллэр. Эбии сомоҕо тиэмэлэр эксээмэн туттарааччы ыйытыыга хоруйдууругар сыыспыт сомоҕо тиэмэлэрин бөлөҕүттэн талыллаллар.

Маныаха хандьытааттар эксээмэҥҥэ ханнык эмит литературанан, тэхиньиичэскэй тэриллэринэн эбэтэр атын дьон этэн биэриилэринэн туһаналлара бобуллар. Өскөтүн кэһии бэлиэтэннэҕинэ, эксээмэн тута тохтотуллар. Түөрүйэ уонна практика эксээмэннэрэ видеоҕа булгуччу уһуллуохтаахтар.

Арассыыйа Ис дьыалаҕа министиэристибэтин суолга куттал суох буолуутун салалтатын начаалынньыгын солбуйааччы Николай Шеюхин бигэргэтэринэн, массыынаны ыытар быраабы ыларга эксээмэни туттарыы саҥа регламенын сүрүн сыала – кэнэҕэски суоппардары суол-айан дьиҥ баар быһыытыгар-майгытыгар чугаһатан бэлэмнээһин.