Эһиги идэлээх бырааһынньыккыт Арассыыйаҕа 1991 сылтан тохсунньу 13 күнүгэр бэлиэтэнэр. Бу күн устуоруйа бэлиэ түгэнигэр — 1703 сыллаахха Арассыыйа бастакы хаһыата бэчээттэнэн тахсыбыт күнүгэр — олохтоммута. Ол хаһыат «Ведомости о военных и иных делах, достойных знания и памяти, случившихся в Московском Государстве и во иных окрестных странах» диэн ааттааҕа. Бүөтүр I ыраахтааҕы бэйэтэ эрэдээктэрдээбитэ. Кини реформалары ыытарга уонна Арассыыйа импиэрийэтин модун кыаҕын күүһүрдэргэ бэчээт тыла дьоһун суолталааҕын үрдүктүк сыаналыыра.
Оччолорго да, билигин да бэчээт сүҥкэн оруолу толорор. Сонуннары киэҥник тарҕатар сириэстибэлэр иһитиннэриилэрэ судаарыстыба бэлиитикэтин уонна дойду олоҕор буола турар түгэннэр тустарынан уопсастыбаннай өй-санаа үөскүүр олугун уураллар.
Билигин, дойдубут анал байыаннай дьайыыны ыытар, Арҕаа дойдулар биһигини утары үлэлиир, сымыйа иһитиннэриилэр кутулла турар кэмнэригэр суруналыыстан хаһааҥҥытааҕар даҕаны кыларыйар кырдьык, хорсун санааланыы, чиэһинэй буолуу ирдэнэр. Дьон-сэргэ кырдьыгы билэрэ эһигиттэн быһаччы тутулуктаах. Ол туһугар байыаннай кэрэспэдьиэннэрбит инники кирбиигэ, тыын харбаһар кутталлаах сиргэ үлэлии-хамсыы сылдьаллар.
Биһиги өрөспүүбүлүкэбит улуу Арассыыйа сирин-уотун биэс гыммыт биирин ылар. Онон Сахабыт сирэ сонуну киэҥник тарҕатар сириэстибэлэрин ахсаанынан дойду үгүс эрэгийиэннэрин баһыйара оруннаах. Ол курдук, биһиэхэ сонуну киэҥник тарҕатыы эйгэтигэр 200-тэн тахса тэрилтэ үлэлиир, олортон чиэппэрин кэриҥэ иһитиннэриини сахалыы уонна хоту дойду төрүт олохтоох аҕыйах ахсааннаах норуоттарын тылларынан тарҕатар.
Бүгүн мин хас биирдиигитигэр үлэҕит иһин, чуолаан, өрөспүүбүлүкэбит сайдыытын саҥа суолун саҕар үбүлүөйдээх 2022 сылы сырдатыыга киллэрбит кылааккыт иһин махтанабын. Үлэ сылынан биллэриллибит 2023 сылбыт саҕаланна. Биһиги үлэни кыайа-хото тутабыт. Сатабыллаах үлэбитинэн эрэ өрөспүүбүлүкэбитигэр, дойдубутугар элбэҕи ситиһиэхпит. Бу биһиги уопсай сорукпут! Эһиги билиигит уонна уопуккут, гражданин быһыытынан тутуһар сүрүн суолгут, ааҕааччы, көрөөччү уонна истээччи иннигэр кырдьыктаах иһитиннэрии иһин эппиэтинэскит инники да өттүгэр олох үөһүгэр сылдьаргытыгар төһүү буолуоҕа.
Суруналыыстыка уонна бэчээт үлэтин төрүттэспит уонна эдэр үлэһиттэргэ билигин да холобур буола сылдьар бэчээт эйгэтин бэтэрээннэригэр улахан махталбын биллэрэбин.
Күндү доҕоттор! Үлэҕитигэр-хамнаскытыгар саҥа сүүрээннэри, үрдүккэ кынаттыыр иэйиини, дьолу-соргуну, этэҥҥэ буолууну, чэгиэн туругу баҕарабын! Саҕалаабыккыт барыта ситиһиилээх буоллун!
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
