Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -12 oC

Сыл ахсын олохтоох салайыныы күнэ эрэгийиэннэринэн уонна муниципалитеттарынан  муус устар 21 күнүгэр бэлиэтэнэр. Быйыл Дьокуускайга бырааһынньык 11 төгүлүн бэлиэтэнэр эрээри, устуоруйаҕа киирбитинэн, олохтоох салайыныы уорганнара 20 сыл анараа өттүгэр тэриллибиттэрэ. Ол курдук, олохтоох салайыныы 20 сылын уонна Вячеслав Штыров 70 сааһын көрсө, Саха Сиригэр олохтоох салайыныы олоххо бастаан киириитин устуоруйатын туһунан 2008-2012 сс. муниципальнай тэриллиилэр Сүбэлэрин – СӨ муниципалитеттарын икки ардыларыгар хардарыта бииргэ үлэлээһин Ассоциациятын  бэрэссэдээтэлэ Владимир Птицын тус санаатын таһаарабыт.

Сыл ахсын олохтоох салайыныы күнэ эрэгийиэннэринэн уонна муниципалитеттарынан  муус устар 21 күнүгэр бэлиэтэнэр. Быйыл Дьокуускайга бырааһынньык 11 төгүлүн бэлиэтэнэр эрээри, устуоруйаҕа киирбитинэн, олохтоох салайыныы уорганнара 20 сыл анараа өттүгэр тэриллибиттэрэ. Ол курдук, олохтоох салайыныы 20 сылын уонна Вячеслав Штыров 70 сааһын көрсө, Саха Сиригэр олохтоох салайыныы олоххо бастаан киириитин устуоруйатын туһунан 2008-2012 сс. муниципальнай тэриллиилэр Сүбэлэрин – СӨ муниципалитеттарын икки ардыларыгар хардарыта бииргэ үлэлээһин Ассоциациятын  бэрэссэдээтэлэ Владимир Птицын тус санаатын таһаарабыт.

Өрөспүүбүлүкэбитигэр олохтоох салайыныы олоххо бастаан киириитин устуоруйата  2002 сылтан саҕаланан, СӨ Бэрэсидьиэнинэн Вячеслав Штыров үлэлиир бастакы сылыгар сөп түбэһэр. Оччолорго олохтоох салайыныы уорганнара, Чечен уонна Саха Өрөспүүбүлүкэлэриттэн ураты, Арассыыйаҕа бүтүннүүтүгэр тэриллибиттэрэ. Онуоха диэри биһиэхэ олохтоох салайыныы уорганнарын «тэрийэбит эбэтэр тэрийбэппит» диэн боппуруос элбэхтэ турбута.

90-с сылларга улуустар бүддьүөттэрин хааччыйыыга ханнык да нуормалар өссө олохтоно илик кэмнэригэр улуустар, куораттар нэһиилэ тиийинэн олоруулара, тыыннаах буолуулара бүддьүөттэн тутулуктанан олорор этилэр. Кинилэр бүддьүөттэрин былааннааһыҥҥа, оҥорууга уонна толорууга өрөспүүбүлүкэ өттүттэн кытаанах хонтуруол баар буолан, култуура уонна социальнай эйгэ тэрилтэлэрин чөл тутуута ситиһиллибитэ.

Оччолорго былаас  олохтоох салайыныыга көһүүнү тута көҥүллээбит буоллар, бүддьүөт тэрилтэлэрин сорҕото, ону кытта күн бүгүн ньиргиччи тэринэн олорор элбэх нэһилиэнньэлээх пууннар суох буолуох этилэр. Арассыыйа атын уобаластарыгар, кыраайдарыгар оннук да буолбута. 

1995 с. СӨ Бэрэсидьиэнигэр сорох улуустар баһылыктара үп-харчы уорганнарын олохтоох салайыныы дьаһайыытыгар биэриини туруорсубуттара.  СӨ бастакы Бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев бу этиигэ үп миниистирин быһыытынан миэхэ хоруйдуурга  тыл биэрбитэ. Онуоха «өллөхпүнэ эрэ  сөбүлэһиэм» диэбитим соччото суохтук иһиллибитэ буолуо эрээри, ити хоруй бүтэһик хаһыыга тэҥнээх. Онон, Бэрэсидьиэн этиибин өйөөн, ылынан, баһылыктары оннуларын буллартаабыта. Итинтэн ыла, биһиги өрөспүүбүлүкэбит тугу сүүйбүтүн, сүүйтэрбитин бэйэҕит сыаналааҥ. Тус бэйэм сүүйбүппүт дии саныыбын: биһиги туох баар тэрилтэлэри кытта уһук хоту сирдэри, кырыы сытар кыра нэһилиэктэри, олохтоох дьоммутун-сэргэбитин чөл тутан хаалбыппыт.

Онон, олохтоох салайыныы сайыннарыы боппуруостара Вячеслав Анатольевич Штыров СӨ иккис Бэрэсидьиэнинэн талыллар бырагырааматын биир тутаах хайысхатынан буолбута. Ол быһыытынан, бүддьүөтү былааннааһыҥҥа саҥа нуормалар, бырагыраамалар баар буолбуттара, федеральнай таһымҥа Бүддьүөт Кодексата уонна олохтоох салайыныы сокуона ылыныллыбыттара.

Оччотооҕу 2002 с. СӨ Бэрэсидьиэнэ Вячеслав Штыров көҕүлээһининэн, улуустар бары олохтоох салайыныы нуорматыгар көспүттэрэ. Ити сыл тохсунньу 28 күнүгэр өрөспүүбүлүкэ дьокутааттарын иннигэр туһаайан этиитигэр саҥа бэрэсидьиэн чугастааҕы кэмнэргэ муниципальнай тутуу сүрүн тосхоллору,  кэскиллээх бырагырааматын иһитиннэрэн, олоххо киллэриитин үлэлэрэ саҕаламмыта. Олохтоохтор улуустарынан муниципалитеттары тэрийиини өйөөнөр, 2002 с. балаҕан ыйын 27 күнүгэр ыытыллыбыт референдумҥа олохтоох салайыныы тосхолун киллэрэргэ куоластаабыттара. Ити курдук, 2002 с. ахсынньы 29 күнэ – улуустарга олохтоох салайыныы бэрэстэбиитэллээх уорганнарын уонна муниципальнай тэриллиилэрин баһылыктарын быыбарын күнэ – устуоруйаҕа Саха Өрөспүүбүлүкэтин сирин-уотун бүттүүнэ былаас муниципальнай уорганын бас билиитигэр көһүүтүн кэрэһилээбитэ.

Салгыы  2005 с. бары нэһилиэктэр бэйэни салайыныыга көһүүлэрэ иккис уонна бүтэһиктээх түһүмэҕинэн буолбута. Онуоха диэри, 15 сыл кэриҥэ кэм устатыгар, нэһилиэктэри улуус ситэриилээх былааһа анаабыт баһылыктара салайбыттара. Нэһилиэктэр үбүлээһиннэрэ ороскуот сметатын кээмэйинэн үөһэттэн түһэриллэрэ.

Вячеслав Штыров олохтоох салайыныыны бөҕөргөтүүгэ улахан болҕомтотун уурара уонна өрөспүүбүлүкэ ситэриилээх былааһыттан муниципальнай тэриллиилэри бары өттүнэн өйүүрү ирдиирэ. Улахан үлэ ыытыллыбыта. СӨ Бэрэсидьиэнигэр олохтоох салайыныыны сайыннарыыга  Сэбиэт тэриллэн үлэлээбитэ. Сэбиэт үлэтин оччолорго вице-бэрэсидьиэн Александр Акимов салайбыта. Муниципальнай тэриллиилэри сайыннарыыга туһуламмыт судаарыстыбаннай өйөбүл өрөспүүбүлүкэтээҕи бастакы бырагыраамата оҥоһуллан ылыныллыбыта. Мантан инньэ олохтоох салайыныы бигэ акылаата ууруллубута. 2007 с. В.Штыров Ыйаах таһааран, 2015 с. диэри СӨ олохтоох салайыныыны сайыннарыы Көрүгүн бигэргэппитэ. Ити курдук олохтоох салайыныы сайдыыта уһун болдьохтоох кэм устатыгар бөҕөргүү турара быһаарыллыбыта.

2006 с. кини көҕүлээһининэн, бастакы өрөспүүбүлүкэтээҕи  муниципальнай тэриллиилэрин  сийиэстэрэ ыытыллыбыта. Саха Сирин 445 муниципальнай тэриллиилэрин түмэр муниципальнай тэриллиилэр Сүбэтэ –  муниципалитеттар икки ардыларыгар хардарыта бииргэ үлэлээһин Ассоциацията баар буолбута. Сүбэ бастакы бэрэссэдээтэлинэн сийиэскэ оччотооҕу Мииринэй оройуонун баһылыга Анатолий Попов  талыллыбыта.

Саха Сиригэр муниципалитеттар «атаҕыгар турууларыгар» Семен Кырбасов салайааччылаах СӨ олохтоох салайыныы департамена туохха да сыаналаммат үтүө өҥөлөөх. Көдьүүстээх куурустар, семинардар, төгүрүк остуоллар, миэстэтигэр тиийэн көмөнү оҥоруу, тирээн турар суолталаах араас сытыы боппуруостары быһаарыы барыта департамент иһинэн ааһара. Атын департамены кытта холбоммут тэрилтэ кэлин суох буолбутун СӨ Ил Дарханп  Айсен  Николаев саҥаттан сөргүтэн тэрийбитэ үчүгэй эрэ өрүттэрдээх. Ол курдук, Вячеслав Штыровтан саҕаламмыт олохтоох салайыныы бириинсиптэрин сайыннарыы дьыалата күн бүгүҥҥэ диэри салҕанар.

Владимир Птицын, 2003-2012 сс. Мэҥэ-Хаҥалас улууһун баһылыга, 2008-2012 сс. муниципальнай тэриллиилэр Сүбэлэрин – СӨ муниципалитеттарын икки ардыларыгар хардарыта бииргэ үлэлээһин Ассоциациятын  бэрэссэдээтэлэ

  • 2
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением