Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -11 oC

Бүгүн биһиги кэпсэтэр киһибит – 14 №-дээх Алданнааҕы биир мандааттаах быыбардыыр уокурукка «Арассыыйа Федерациятын хомуньуустарын баартыйата» политическай баартыйаттан Ил Түмэн дьокутаата, Арассыыйа оскуолаларын үтүөлээх учуутала, норуот үөрэҕириитин туйгуна, педагогическай наука хандьыдаата, Алдан оройуонун бочуоттаах олохтооҕо Роза Солнышкина.

Бүгүн биһиги кэпсэтэр киһибит – 14 №-дээх Алданнааҕы биир мандааттаах быыбардыыр уокурукка «Арассыыйа Федерациятын хомуньуустарын баартыйата» политическай баартыйаттан Ил Түмэн дьокутаата, Арассыыйа оскуолаларын үтүөлээх учуутала, норуот үөрэҕириитин туйгуна, педагогическай наука хандьыдаата, Алдан оройуонун бочуоттаах олохтооҕо Роза Солнышкина.

КИМТЭН КИИННЭЭХ, ХАНТАН ХААННААХ?

– Роза Васильевна, сахалар киһини кытары сэһэргэһиэхпит иннинэ, кини хантан төрүттээҕин, туохтан тууралааҕын токкоолоһор үгэстээхпит. Ол сиэри тутуһан, төрөппүттэриҥ тустарынан кыратык кэпсээ эрэ.

– Аҕам Василий Семенович Эверстов (1909–1979 сс.) төрүт-уус Хоптоҕо нэһилиэгин киһитэ, учуутал, саха бастакы көлүөнэ үөрэхтээх дьонун биир чаҕылхай бэрэстэбиитэлэ этэ. 1930 сыллаахха Дьокуускайдааҕы педагогическай техникуму бүтэрэн, Уус Алдан оройуонугар, бастаан Суоттуга учууталлаабыт, онтон Мүрү начаалынай оскуолатыгар сэбиэдиссэйдээбит. 1936 сыллаахха В.И.Ленин аатынан Москватааҕы педагогическай институту бүтэрэн кэлэн, дойдутугар Дириҥҥэ оскуола дириэктэрин үөрэх чааһыгар солбуйааччынан, оройуоннааҕы педкабинет сэбиэдиссэйинэн уонна Чурапчы оскуолатыгар нуучча тылын учууталынан үлэлээбит. Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэрии саҕаламмытыгар, 1942 сыллаахха күһүн аармыйаҕа ыҥырыллан, үлэ фронугар түбэспит. Иркутскай уобаласка туус собуотугар үлэлии сылдьан, ыараханнык ыалдьан, 1943 сыллаахха дойдутугар эргиллэн кэлбит.

Ийэм Пелагея Петровна (1923–1995 сс.) Мордовияттан төрүттээх. Сэрии саамай ыарахан сылларыгар, ол эбэтэр 1943 сыллаахха Дьокуускайдааҕы фельдшерскэйакушерскай оскуоланы бүтэрээт, Чурапчы улууһугар үлэҕэ анаммыт. Бастаан Бахсыга, онтон Дириҥҥэ үлэлээбит. 1944 сыллаахха Василий Семеновичтыын ыал буолбуттар.

Онон мин 1945 сыллаахха саас Дириҥҥэ күн сирин көрбүтүм. Биэс оҕоттон улаханнарабын, дьоллоох оҕо саас диэн тугун чахчы билэн улааппыппыт. Холобур, Саҥа дьыл бырааһынньыгар ийэбит маарыланан араас көстүүмнэри тигитэлээн, маскараакка кытыннарара. Балтыларбар, Олялаах Наташаҕа, куобах көстүүмүн оҥорбутун өйдүүбүн. Төрдүс дуу, бэһис дуу кылааска үөрэнэ сылдьан, мин Куба Сарыабына буоламмын, Тымныы оҕонньор кинигэ уонна тэтэрээт бириэмийэни туттарбытыгар наһаа үөрбүппүн төрүт умнубаппын.

УДЬУОР УЧУУТАЛЛАР

– Оччолорго каадыры бөҕөргөтүү бэрээдэгинэн, хомуньуус учууталлары, анал үөрэхтээх исписэлиистэри сиртэн сиргэ көһөрө сылдьан үлэлэтэр үгэс баара. Онон биһиги аҕабыт Уус Алдан улууһугар үлэҕэ ананан, Дириҥтэн Бороҕоҥҥо көһөн тиийбиппит, мин Мүрү орто оскуолатын бүтэрбитим. Кэлин Иркутскайдааҕы педагогическай институкка үөрэнэ сырыттахпына, дьонум Алдаҥҥа көспүттэрэ, инньэ гынан үлэһит буолуохпуттан Алдаҥҥа олохсуйдум.

Аҕабыт идэтин салҕааммыт, үс оҕо дьылҕабытын иитэр-үөрэтэр үлэни кытары ситимнээбиппит. Мин өр сылларга оскуолаҕа, ол иһигэр оҕо дьиэтигэр 25 сыл үлэлээбитим, педагогическай ыстааһым 47 сыл. Быраатым Артём эбии үөрэхтээһин педагога, элбэх оҕону өй уустук оонньуутугар, саахымакка, уһуйда. Балтым Ольга сааһын тухары Алданнааҕы оҕо дьиэтигэр үлэлээтэ, тулаайах оҕолору дьиэ кэргэнинэн иитии бөлөхтөрүн төрүттээбитэ. Онон, Чурапчы улууһун 1300 сыл педагогическай ыстаастаах Сидоровтар-Эверстовтар педагогическай династияларын утумун тута сылдьабыт диэтэхпинэ омуннааһын буолбат.

3a0d92 img 0388a 1

ДЬОН ДЬОКУТААККА ЭРЭНЭР, ТИРЭҔИРЭР

– Эн Алдан оройуоннааҕы Сэбиэтигэр икки ыҥырыыга (2008-2018 сс.) дьокутаатынан талыллан үлэлээбитиҥ, билигин өрөспүүбүлүкэ таһымынан үлэлиигин. Быыбардааччыларыҥ эйигин чопчу этиилэрдээх, туруорсуулардаах, кинилэр интэриэстэрин туруулаһар, көхтөөх дьокутаат быһыытынан сыаналыыллар.

– Ил Түмэҥҥэ үс сис кэмтитиэккэ баарбын: Доруобуйа харыстабылын, социальнай көмүскэл, үлэ уонна дьарыктаах буолуу сис кэмитиэтигэр, Наука, үөрэхтээһин, култуура, маассабай иһитиннэрэр сириэстибэлэр уонна уопсастыбаннай тэрилтэлэр сис кэмитиэттэригэр итиэннэ Дьиэ кэргэн уонна оҕо аймах сис кэмитиэтигэр. Бу сыллар усталарыгар үлэлээбит үлэбиттэн боччумнаахтарын аахтахпына, сэрии сылын оҕолорун туһунан сокуоҥҥа бэйэм көлүөнэм туруорсуутун олоххо киллэрсибитим. 2019 сыллаахха «Полюс Алдан» аахсыйалаах уопсастыба (хампаанньа) оробуочайдарын интэриэстэрин көмүскэспитим. Кинилэр хамнаһы үрдэтэргэ, баахтанан ньыманы тохтотон, олохтоох дьону үлэҕэ ыларга уо.д.а. туруорсубуттара.

2020 сыллаахха атын эрэгийиэнтэн кэлэн, Амма өрүс баһыгар мас кэрдэргэ соруммуттарын утарсар хамсааһыҥҥа кыттыспытым. Доруобуйа харыстабылыгар сарбыйыыны утары киирсибитим. Даҕатан эттэххэ, коронавирус ыарыы кэлбитигэр ити сарбыйыы сыыһата арылхайдык көһүннэ. 2021 сыл алтынньытыттан биир идэлээхтэрим үөрэх үлэһиттэрин идэлээх сойуустарын улуустааҕы кэмитиэтин салайар чиэһи итэҕэйдилэр. Араас кыһалҕалаах дьону күннэтэ көрсөбүн. Нэһилиэнньэ социальнай өттүнэн көмүскэлэ суох араҥата – үлэтэ суохтар, намыһах дохуоттаах, элбэх оҕолоох ыаллар, кыаммат кырдьаҕастар, эмтэнэ бараары көмөҕө наадыйар ыарыһахтар, тулаайах оҕолор... туруорсаллара элбэх буолар. Дьэ кинилэргэ норуот дьокутаатын уонна хомуньуус быһыытынан, кыаҕым төһө тиийэринэн көмөлөһө сатыыбын.

ИЙЭ СЫЛА

– Үүммүт 2022 сылы Айсен Николаев Ийэ сылынан биллэрбитэ...

– Ийэттэн дьиэ кэргэн, дьиэ кэргэнтэн оройуон, бүтүн өрөспүүбүлүкэ олоҕун таһыма тутулуктанар. Ити иһин Ил Дархан быйылгы сылы Ийэ сылынан биллэрбитин таһынан өрөспүүбүлүкэ 100 сыллаах үбүлүөйүн чэрчитинэн хас биирдии саҥа төрөөбүт оҕоҕо «Дети столетия» тус сыаллаах хапытаалы олохтуурга эппитин мин олус биһирии көрүстүм. Элбэх оҕолоох, уопсайынан оҕолоох ыалларга, аҥардас ийэлэргэ дьиэ-уот тутталларыгар биитэр атыылаһалларыгар итиэннэ оҕолорун детсадка миэстэнэн хааччыйыыга тустаах көмө оҥоһуллуохтаах. Быһата, хас биирдии ийэ үлэлээх-хамнастаах, дьиэлээх-уоттаах, оҕотун (оҕолорун) чэгиэнчэбдик доруобуйалаах, уопсастыба туһалаах гражданина, төрөөбүт дойду патриота гынаиитэн таһаарарын туһугар толоруулаах былаас уорганнарын өттүттэн улахан болҕомто ууруллуох, сөптөөх усулуобуйа тэриллиэх тустаах.

Оҕону түһэртэрии аҕыйыахтаах, ол эбэтэр ийэлэр сарсыҥҥы күҥҥэ эрэллээх буолуохтаахтар. Үйэ чиэппэрин устатыгар оҕо дьиэтигэр үлэлээбит, тулаайах оҕолор кыһалҕаларын иһиттэн билэр буоламмын, Айсен Сергеевич тулаайах уонна төрөппүт көрүүтэ-истиитэ суох хаалбыт оҕолорго, кинилэри иитэ ылар ыалларга болҕомтону уурарга, ол иһигэр көрүллэр үбүлээһини икки төгүл улаатыннарарга, Дьокуускайга Дьиэ кэргэҥҥэ уонна оҕолорго социальнай көмө киинин тутарга итиэннэ дьиэ кэргэҥҥэ, ийэҕэ туһуламмыт бырайыактаах уопсастыбаннай түмсүүлэргэ бэриллэр граны икки төгүл элбэтэргэ эппитин ис сүрэхпиттэн ылынабын. Оҕо дьиэлэригэр үлэһиттэр уларыйа тураллара иитэрүөрэтэр үлэҕэ охсуута улахан, ол иһин манна каадыры олохсутан үлэлэтиигэ эмиэ болҕомто ууруллара наада.

KVA 3606 0

ТҮМҮККЭ

Саха Өрөспүүбүлүкэтэ сиртэн хостонор туһалаах баайынан аатырыан аатырар. Ол эрээри, өрөспүүбүлүкэбит сүрүн баайа – оҕолор, ыччаттар. Дьэ ити иһин дьиэ кэргэн үгэстэрин байытыыга, духуобунаһы, култуураны, норуоттар доҕордуһууларын бөҕөргөтүүгэ уонна сайыннарыыга хас биирдиибит бары кыахпытын-дьулуурбутун ууран үлэлиирбит-хамсыырбыт ирдэнэр.

  • 2
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Лента новостей

Суоппар буолар уустугурда

Муус устар 1 күнүттэн байаҥкамаат бэбиэскэтиттэн куотунар дьону тырааныспары ыытар…
28.03.24 17:19
Лента новостей

Интерактивнай быыстапка

«Арассыыйа – Мин устуоруйам» мультимедийнай устуоруйа пааркатыгар кулун тутар 20 күнүттэн…
28.03.24 16:23