Төһө да булт диэн баран муннукка ытаатарбыт, доруобуйабытыгар, итиэннэ бэйэ-бэйэбитигэр харыстабыллаах сыһыан, сэрэхтээх буолуу ирдэнэр.
Булчут суруллубатах быраабылалара
- Сатыылаабыт куһу (булду) хайа да түгэҥҥэ саанан сырбата, охсо сатаама – сааҥ луоһун тосту охсуоххун сөп, иккис уоскар ботуруоннаах эбит буоллаххына, алҕас эстэр кутталлаах;
- Ыппыт куһуҥ түспүт туһаайыытыттан хараххын араарыма, сүтэрэн кэбиһиэҥ;
- Сууллан түһэн баран, сааҥ уоһун бэрэбиэркэлээ, ол-бу бөх-сах, бадараан киирэн, ытаргар сааҥ уоһун хайа тэбэн кэбиһиэн сөп;
- Байанай биэрбитин мүччү туппат туһуттан, кэрийэ сылдьан бултуургар өрүү суумкалаах сырыт, илииҥ-атаҕыҥ сулумах сылдьара ордук;
- Ыппыт куһуҥ сатыылаан, талах, от-мас быыһыгар түһэн эрэр диэн көрдүҥ да, тута иккистээн ытан кимилиннэрэриҥ ордук – ойуур быыһыгар булар уустуктардаах, көтөр кирийэн-саһан хаалар;
- Сатыылаабыт көтөргө-сүүрэргэ сааҕын саҥаттан ииттэн баран чугаһаа;
- Сааҕын хаһан да уоһунан бэйэҥ диэки туһаайан ылыма;
- Дьоҥҥо-сэргэҕэ чугаһыырга сааҥ иитиитэ суох буолуохтаах;
- Сааҥ эстибэтэҕинэ, 10-20 сөкүүндэ хамсаабакка кэтэс – хойутаан эстэр түгэннэрдээх буолааччы. Сааҕын киһи-сүөһү суох сирин диэки уоһун умса тутан арыйар куолу;
- Сааҕар баппат ботуруону кытта ырычаахтаспат ордук, саҥаны угун;
- Кус утары көтөн иһэрин көрдөххүнэ, хамсаама, кирий — үргүппэт гына;
- Бултуу бардыҥ да, саа арыытын, тирээпкэни илдьэ сырыт;
- Киһи диэки сааҕын туһаайыма;
- Иитиилээх саалаах сылдьан, ыккын киһиэхэ өрө ыстаҥалаабат, эккэлээбэт гына үөрэт – алҕас сааҥ чыыбыһын тардан кэбиһиэн сөп. Ити булчут ыт куһаҕан адьыната буолар;
- Кыттыгас бултуур дьоҥҥун кытта ким ханан бултуохтааҕын, сирин-уотун чопчулас;
- Кыттыгаһыҥ диэки көппүт, ойбут булду ытыллыбат – киһини дэҥниэххэ сөп;
- Ким эмэ сыыһа-халты туттан булду куоттарар түгэнигэр, саба түһэн мөҕөр-этэр табыллыбат – бул аата булт, сыыһыаҥ да, табыаҥ да;
- Булка бары тэҥҥит – ас астааһына, сууйуу-сотуу үлэтиттэн ким да туора турар бырааба суох;
- Сатыылаабыт куһу-куобаҕы сонордоо – суор-тураах аһылыга оҥорор кэдирги;
- Бултаабыт киһи булдун бэйэтэ астыыр;
- Сынньалаҥ кэмигэр биир да саа иитиилээх турбат, икки уостаах саа бүк тутуллан, автомат саа сомуога аһаҕас туруохтаах, сааны бөҕө-таҕа мутукка ыйыахха, эбэтэр маска, олбуорга өйөннөрү ууруохха сөп;
- Туора киһи саатын ыйытыыта суох ылар көҥүллэммэт;
- Булка бэйэ-бэйэни убаастаһыы, көмөлөһүү, үтүө доҕордуу сыһыан, сиэрдээх буолуу – туохха да бэриллибэт булчут күндү баайа буолар.
Урукку курдук охотминимум туттарар, хас да сыл уопуттаах булчуту кытта бодоруһа сылдьан бултуур диэн суох. Сиргэ-уокка сылдьыы сиэрин-туомун тутуспакка, айылҕаҕа сэрэҕэ суох сылдьартан, билбэттэн-көрбөттөн, кэрээнэ суох быһыы-майгы, дэҥ-оһол тахсара биллэр суол. Сиэрдээх булчут булт бары быраабылаларын тутуһарын ааһан, Айылҕа суруллубатах сокуонун учуоттуура буоллар, Байанайа биэс төгүл биэриэ, хара тыа маанылаах баайын утары уунуо этэ.
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
