Издательский дом Редакция Подписка
Погода в Якутске: . -14 oC

Дьокуускай куорат олохтоохторугар ОДьКХ өҥө төлөбүрүгэр бу сыл иккис аҥаарыгар туох уларыйыылар киирбиттэрин, тарыып төһө-хачча, туохха үрдээбитин туһунан суруйабыт. Сорохтор сыана хамсаатын кытта тута ыйыталаһан билбит-көрбүт, онтон үгүстэр билигин даҕаны иҥэн-тоҥон быһаарсыбакка олорор буолуохтаахтар.

Дьокуускай куорат олохтоохторугар ОДьКХ өҥө төлөбүрүгэр бу сыл иккис аҥаарыгар туох уларыйыылар киирбиттэрин, тарыып төһө-хачча, туохха үрдээбитин туһунан суруйабыт. Сорохтор сыана хамсаатын кытта тута ыйыталаһан билбит-көрбүт, онтон үгүстэр билигин даҕаны иҥэн-тоҥон быһаарсыбакка олорор буолуохтаахтар.

Дойдуга балаһыанньа хайдаҕый?

Бырабыыталыстыба сыл бүтүүтүгэр хомунаалынай өҥө үрдүүр орто индексын эрэгийиэн аайы туһунан быһаарар. 2022 сыл тарыыптара 3073 №-дээх Бырабыыталыстыба ыйааҕынан бигэргэнэн тураллар. Сыл маҥнайгы аҥаарыгар хомунаалынай өҥө төлөбүрүгэр улахан уларыйыы тахсыбатах эбит буоллаҕына, иккис аҥаарыгар индексация эрэгийиэнтэн тутулуктанан 2,9-6,5 %-ҥа диэри үөһээ хамсаата.

Бырабыыталыстыба хомунаалынай өҥө саамай үрдүк индексын бигэргэтэр (ол аата сыананы улаханынан быһар). Ону эрэгийиэн салалтата муниципальнай тэриллиилэр балаһыанньаларын көрөн кыччаттарыан сөп. Эрэгийиэн баһылыга хас биирдии нэһилиэнньэлээх пууҥҥа сыана үрдээһинин индексын быһаарарга кыттыыны ылар.

Арассыыйаҕа от ыйын 1 күнүттэн сыана ордук ханнык эрэгийиэннэргэ биллэрдик хамсаата? Бастатан туран, Чечня өрөспүүбүлүкэтигэр. Манна ОДьХх тарыыба 6,5 %-нан өрө биэрдэ. Санкт-Петербург олохтоохторо эмиэ киһи ымсыырбат балаһыанньалаах олороллор: сыаналара 6,3 % үөһээ таҕыста. Севастопольга, Крымҥа, Татарстаҥҥа – 6,2 %.

Онтон ханнык эрэгийиэннэргэ сыана кыратык үрдээтэ? “Свердловскай уобаласка 2,9 %, Марий Эл өрөспүүбүлүкэҕэ 3,2 % уонна Чукотскай автономнай уокурукка 3,3 % үрдээтэ” диэн иһитиннэрэллэр. Бу эрэгийиэн олохтоохторо онуоха-маныаха диэри тыын ыла түһэллэр.

Манна сыана үрдээһинин орто %-нын суруйдубут. Тарыып эрэгийиэн үрдүнэн биир тэҥ буолбат. Холобур, оннооҕор биир оройуон нэһилиэнньэлээх пууннарыгар араастаһыан сөп. Хомунаалынай өҥө сыанатын эрэгийиэҥҥит Тарыыптарга кэмитиэтин саайтыгар киирэн сиһилии көрүөххүтүн, суоттуоххутун сөп.

ЖКХ_Ди-2.jpg

Саха сиригэр сыана төһө үрдээтэ?

Саха сиригэр “коммуналка” үгэс курдук от ыйыгар үрдээбитэ. Быйыл тута хас да көрүҥ өҥөҕө сыана өрө биэрдэ. Уларыйбыт тарыыптаах квитоктары куорат, улуус олохтоохторо атырдьах ыйыгар туттулар: соһуйааччы соһуйда, сонньуйааччы сонньуйда.

2017 сылтан олох-дьаһах, хомунаалынай өҥө төлөбүрэ Саха сиригэр төһө %-нан үрдээн испитин тэҥнээн көрүөх:

2017 с. (2-с кыбаартал) – 6 %, 2018 с. (2-с кыбаартал) – 6 %, 2019 с. (1 кыбаартал) – 1,7 %, 2019 с. (2-с кыбаартал) – 4,8 %, 2020 с. (2-с кыбаартал) – 5 %, 2021 (2-с кыбаартал) – 6 %, 2022 сыл (2-с кыбаартал) – 6 %.

Манна көстөрүнэн, бүтэһик алта сылга ортотунан 6 %-нан үрдээн иһэр. Арассыыйа үрдүнэн Саха сирэ хомунаалынай өҥөҕө үрдүк тарыыбы төлүүр эрэгийиэннэргэ киирсэр. Аны ала-чуо сыана быйыл төһөнөн үрдээбитин кэпсэтиэх.

Быйыл от ыйын 1 күнүттэн сыана ортотунан 6 бырыһыан үрдээтэ (ол иһигэр 2,4 бырыаһынан араастаһыы баар буолуон сөп). Ол аата төлөбүр сыаната 6 бырыһыантан кырата суох уларыйда. Онтон сорох өҥөҕө улааппыта 8,4 бырыһыаҥҥа тиийдэ.

Сыана маннык өҥөлөргө үрдээтэ: ититии – 6 %; ититии систиэмэтиттэн кэлэр сылаас уу – 6 %; аһаҕас ньыманан кэлэр сылаас уу (теплоноситель) – 10 %; тымныы уу – 7,2 %; ууну сүүрдүү – 5,5 %;уотунан ититии – 7 %; уотунан сылытыы – 6 %;бөҕү тиэйии – 3,4 %;кытаанах уматык – 2,6 %.

Маны таһынан өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн гаас сыаната ыараары турар. Нэһилиэнньэҕэ анаммыт айылҕа гааһа ортотунан 8,8 %-нан (аччаабыта 5 %-нан) үрдүүрэ былааннанар.

Төлүүр харчыгыт суох буоллаҕына...

Олох-дьаһах, хомунаалынай хаһаайыстыба өҥөлөрүн төлөбүрэ сыл көппөккө 5-6 %-нан балысханнык үрдүү турар. Олоххо араас буолар. Онуоха эбии кэммит да түөрэккэйэ бэрт. Өскөтүн ОДьХ өҥөлөрүн төлүүр харчыгыт суох, иэскит мунньуллубут буоллаҕына, маннык дьаһаныаххытын сөп.

Иэскит кээмэйэ улааттаҕына, салайар хампаанньа ууну, уоту арааран кэбиһэр. Сокуонунан көҥүллэнэр. Ууну, уоту араартарбат туһугар салайар хампаанньаҕытыттан “рассрочка” ылыаххытын сөп. Иэһи төлүүргүтүгэр анал графигы оҥорон биэрэллэр. Оччоҕо ый аайы кыралаан төлүүр кыахтанаҕыт.

Өссө биир барыйаан баар. “Отсрочка” дэнэр. Өскөтүн үпкүт-харчыгыт балаһыанньата быстар мөлтөх буоллаҕына, “отсрочката” көрдөөҥ. Салайар хампаанньа төлөбүртэн хас да ый босхолуоҥ сөп. Мунньуллубут иэһи кэлин сыыйа сабаҕыт. Баҕарбыт эрэ киһиэхэ барытыгар көҥүллээбэттэр. Ыал (биирдиилээн киһи) төлөбүрү болдьохтоох кэмҥэ уһаттарар кыахтааҕын-суоҕун хамыыһыйа көрөр.

Мэлдьи иэстээх дьону ресурсанан хааччыйар тэрилтэ уонна салайар хампаанньа суукка биэрэр бырааптаах. Оннук түгэҥҥэ суут бириистэптэрэ миэрэни ылаллар, каартаҕытыттан харчыны курдат устан ылыахтарын да сөп. Сокуон ону көҥүллүүр.

Субсидиянан туһаныҥ!

Саха сирин олохтооторугар барыларыгар хомунаалынай өҥөҕө кэккэ чэпчэтии көрүллэр. Ыал дохуотуттан 15 %-на хомунаалынай төлөбүргэ барар буоллаҕына, анал субсидияны туһаныахха сөп. Билиҥҥи кэмҥэ “ытаабат оҕону эмсэхтээбэттэр”, онон судаарыстыба туох көмөнү көрөр да, онон туһанан иһэр ордук.

Субсидиянан туһаныан баҕалаах дьон “Субсидия ааҕыныстыбата” (“Агенство субсидий”) тэрилтэҕэ эбэтэр “МФЦ” офистарыгар баран докумуон толороллор. Урукку өттүгэр субсидияны оҥотторорго ОДьХ өҥөтүгэр иэскит суоҕун туоһулуур ыспыраапканы ирдииллэрэ. Билигин ол наадата суох. Туһааннаах иһитиннэриини (дааннайы) судаарыстыбаннай уорганнар бэйэлэрэ көрөллөр. ОДьХ төлөбүрүгэр, эрдэ эппиппит курдук, дьиэ кэргэн (киһи) ыйдааҕы дохуотун 15 %-на барар буоллаҕына, туһанар бырааптаах.

Сүрүн ирдэбиллэр:

– ыйдааҕы орто дохуот 15 %-на ОДьХХ өҥөтүн төлүүргэ барыахтаах;

– кыбартыыраҕа (дьиэҕэ) бастайааннай бырапыыскалаах буолуохтааххыт.

Субдсиянан аан маҥнай туһанар буоллахха, маннык докумуоннар наадалар: кыбартыыра (дьиэ) докумуона, бүтэһик алта ыйдааҕы дохуоккутун туоһулуур ыспараапка; счёт реквизитэ.

Докумуону көрүү болдьоҕо: “Субсидия ааҕыныстыбата” тэрилтэ 10 күн иһигэр докумуоннары көрөн эппиэти тиэрдэр.

Субсидия кээмэйэ: хас биирдии ыалга тус-туһунан суоттанар. subsidii-jku.ru саайка киирэн калькуляторы туһанан бэйэҕит суоттаан көрүөххүтүн сөп. Бу – “Субсидия ааҕыныстыбатын” саайта. Баҕалаахтар манна киирэн субсидия ыларга суруттараҕыт.

Саайты кытта үлэлииргэ кылгас ыйынньык: саайт сүрүн сирэйигэр киирэн “физическим лицам” диэни талаҕыт, “запись на прием” баттыыгыт; ханнык пуун табыгастааҕын көрөн аадырыһы талаҕыт; “Прием документов” түһүмэҕи баттыыгыт. Бириэмэтин, күнүн-дьылын толороҕут. Толору ааккытын, электроннай почтаҕытын суруйаҕыт. Ол кэннэ “бигэргэтэбит” (“подтвердить”) диэни баттыыгыт.

Сэҥээрбит буоллаххытына, тэрилтэ босхо нүөмэригэр 8-800-222-50-70 эрийэн сиһилии ыйыталаһыаххытын сөп.

Саргылаана Матвеева, СӨ Сыана судаарыстыбаннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччы:

– Саха сиригэр тарыып үрдээһинин индекстэрэ “поставщиктартан” тутулуктанан араастаһыан сөп. Киин ититии төлөбүрүгэр нэһилиэнньэлээх пуун климатын усулуобуйата эмиэ быһаарар суолталаах. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн оннук 5 араас климатическай усулуобуйалаах сир баар. Ол эрээри квадратнай миэтирэҕэ суоттаммыт нормативка олоҕуран, төлөбүр сүнньүнэн тэҥ буолар. Улуустар икки бөлөххө арахсаллар: бырамыысаланнас уонна тыа хаһаайыстыбатын бөлөхтөрө диэннэргэ. Дьокуускай “бырамыысаланнас бөлөҕөр” киирэр. Ол тарыыбы олохтуурга суолталаах.

  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0

Комментарии (0)

Никто ещё не оставил комментариев, станьте первым.

Оставьте свой комментарий

  1. Опубликовать комментарий как Гость.
Вложения (0 / 3)
Поделитесь своим местоположением
Лента новостей

Суоппар буолар уустугурда

Муус устар 1 күнүттэн байаҥкамаат бэбиэскэтиттэн куотунар дьону тырааныспары ыытар…
28.03.24 17:19
Лента новостей

Интерактивнай быыстапка

«Арассыыйа – Мин устуоруйам» мультимедийнай устуоруйа пааркатыгар кулун тутар 20 күнүттэн…
28.03.24 16:23