Уопсастыба

Кэм-кэрдии aahapa түргэн. Киһи барахсан сааһыран, олоххо уопутуран истэҕин ахсын, күннээҕи үлэнэн эрэ сылдьара тутаҕын билэр, олох-дьаһах туһунан өйдөбүлэ кэҥиир, толкуйа дириҥиир, өccө туох эрэ суолталааҕы оҥоро илигин билинэр. Ол түмүгэр, ким эрэ кыраайы үөрэтиинэн дьарыктанар, ким эрэ айар дьоҕура уһуктар.

Оттон Любовь Егорова төрдүн-ууһун үөрэтиигэ ылсыбыт. Кини ийэтэ Мария Гаврильевна Бүлүү улууһун Лөкөчөөн нэһилиэгэр уутуйан олорбут Никифоровтар уонна Ивановтар аҕа уустарыттан төрүттээх. Айах ууһа Никифоровтарга айылҕаттан айдарыылаахтар, сахалыы идэлээхтэр, үөрэххэ-билиигэ тардыстыылаахтар бааллар, оттон Ивановтар байанайдаах булчуттарынан, туруу үлэһиттэринэн аатыраллар. Мария Гаврильевна бииргэ төрөөбүт балта, мин ийэм Татьяна Гаврильевналыын, Дьоруой Ийэлэр, кинилэр убайдара Марк эмиэ Дьоруой Аҕа, улахан ыал аҕа баһылыга буолар. Аны бырааттара Петр түөрт оҕолоох. Онон бу түөрт ини-биилэртэн төһө оҕо-уруу, сиэн баара буолуой? Элбэх силистээх-мутуктаах баараҕай мас охтон-сүтэн биэрбэтин кэриэтэ, халыҥ аймах дьоннор хайа да кэмҥэ өйөнсөн-өйөһөн этэҥҥэ олороллор. Дьэ ол иһин Любовь Егорова эдьиийэ Анастасия Болтокованы кытары ыччаттарга анаан, кинилэр бэйэ-бэйэлэрин билсэллэрин, төрүттэрин-уустарын үтүө ааттарын өрө тута сылдьалларын туһугар бу «Удьуор ситимэ» диэн кинигэни оҥорон-тутан таһаарда. Манна “Көмүс дьиэ кэргэн” кинигэтигэр киирбит төрүччүлэрдээх.

Дьоро киэһэ иккис буруйдааҕа – Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, иитэр-үөрэтэр үлэ бэтэрээнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Баянистарын, аккордеонистарын уонна гармонистарын сойууһун чилиэнэ Анастасия Болтокова-Дьолууна. Кини “Сүрэхтэн тыллыбыт иэйиилэр” диэн ырыаларын, хоһооннорун кинигэтэ тахсыбыт. Биһиги, түөрт бииргэ төрөөбүттэр оҕолоро, кинини бары «Эдьиий Настя» диэн ааттыырбыт, мэлдьи холобур оҥосторбут. Эдьиий Настя Бүлүүтээҕи училищеҕа үөрэнэ киирбитэ, үөрэҕин ситиһиилээхтик бүтэрэн, оскуолаҕа учууталлыыра, үрдүк үөрэххэ үөрэнэрэ, ыал буолбута биһиэхэ барыта үрдүккэ-кэрэҕэ тардыстыыга үтүө холобур, биһиги кэммит ыччата олоҕун хайдах оҥостуохтааҕар эталон буолбута. Дьолууна хohоонноро умсугутуулаахтар, уйаҕастар, тэҥ тэтимнээх, үөрэ-дьүөрэ дорҕоонноох буоланнар, ааҕарга астыктар, истэргэ истиҥнэр. Дьолууна саҥа кинигэтэ ааҕааччылар сэҥээриилэрин ылыаҕа, кини айар дьоҕура өссө арыллан иһиэҕэ диэн мин бигэтик эрэнэбин.

Дьолууна олоҕун аргыһа, иккис омурҕаныгар көрсүбүт доҕоро Иван Аммосов хомоҕой хоһоонньут, дьоһуннаахай киһи эбит – “Олох ыллыга” диэн хоһооннорун кинигэтэ тахсыбыт. Онон бэйэ-бэйэлэригэр анаммыт курдук дьон олохторун холбоон, хардарыта ситэрсэн, өй-санаа өттүнэн байытыһан, айар-тутар талааннара тоҥ буору тобулан, күнү көрсө үүнэр ньургуһун сибэкки кэриэтэ сириэдийбит эбит. Ол чиэһигэр бу дьоро киэһэ тэриллибит, ол ону уруйдаан сааскы чаҕылхай күн үөһэттэн сылаастык мичилийдэ, олох мэлдьи кэрэтин, олох куруук күндүтүн уонна салҕанан бара турарын кэрэһилээтэ.

Үс кинигэни сүрэхтиир дьоро киэһэни Мелодистар сойуустарын чилиэнэ Аскалон Егоров оһуохай түһүлгэтинэн арыйда. “Талба Талаан” бырайыак ааптара Зоя Данилова-Кэкэрдэ талааннаах кэргэнниилэргэ бырайыак анал бэлиэтин туттарда, бэйэтин ырыатынан эҕэрдэлээтэ. Аймахтар, бииргэ төрөөбүттэр итиэннэ саха народнай поэта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Иван Мигалкин, “Чолбон” сурунаал кылаабынай эрэдээктэрэ, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Данил Макеев, Арассыыйа үөрэҕириитин туйгуна Мария Степанова, кинигэ тахсарыгар көмөлөспүт “Офсет” РИЦ генеральнай дириэктэрэ Дария Скобелева балта, Арассыыйа Федерациятын уопсай үөрэхтээһинин бочуоттаах үлэһитэ, өр сылларга оскуола дириэктэринэн үлэлээбит Наталья Захарова, саха марафонеһа Петр Наумов, кини кэргэнэ Нина Прокопьевна уо.д.а. эҕэрдэ бастыҥын анаатылар, алгыс үтүөтүн эттилэр. “Тыа сүмэтэ” диэн хоһоонньуттар түмсүүлэрин бөлөҕө хоһооннорун ааҕан иһитиннэрдилэр.

Баянистар, аккордеонистар уонна гармонистар сойуустарын бэрэссэдээтэлэ, өрөспүүбүлүкэ култууратын туйгуна Алексей Потапов Анастасия Болтоковаҕа-Дьолуунаҕа Сойууска киирбитин туоһулуур анал бэлиэни туттарда, икки ырыатын ыллаан дьон биһирэбилин ылыан ылла. Дьоро киэһэ дьоллоохторугар Мария Захарова, Федор Унаров, Матрена Винокурова-Дуораана ылбаҕай ырыанан бэлэх оҥордулар, Екатерина Котоконова  үҥкүүтүн анаата.

Үс кинигэ биһирэмин иилээн-саҕалаан ыыппыт Саха Сиринээҕи Медиация киинин салайааччы Долгуяна Ивановаҕа уонна бары тэрийсибит, кыттыбыт дьонноругар, ыалдьыттарыгар ааптардар махталларын тиэрдэллэр. Тэрээһиҥҥэ кэлбиттэр саҥа кинигэлэри бэлэхтэтэн, үөрэн-көтөн тарҕастылар.