Уопсастыба

1994 сыл балаҕан ыйын 15 күнүгэр Тойон Мүрү килбэйэр киинигэр уолаттары эрэ иитэр-үөрэтэр ураты үөрэх кыһата аһыллыбыта. Бу саҥа тииптээх гимназияны салайар үлэҕэ уопуттаах В.И. Филиппов уонна улуус оччотооҕу баһылыга А.В. Мигалкин сүүрэн-көтөн тэрийбиттэрэ. Маҥнайгы иитэр-үөрэтэр кэлэктиип: дириэктэри үөрэх чааһыгар солбуйааччы И.И. Спиридонова (Кривошапкина), дириэктэри научнай-методическай үлэҕэ солбуйааччы Т.Е. Дуткина, дириэктэри иитэр үлэҕэ солбуйааччы С.Д. Егоров, психолог Р.В. Охлопкова, социальнай педагог Г.С. Копырина, интэринээт сэбиэдиссэйэ Г.Н. Иванова уонна учууталлар А.А. Винокуров (биология), Т.М. Дорофеева, Л.Л. Леонтьева (французскай тыл), математиктар С.Е. Максимова, М.Н. Дьячковская, Р.П. Петрова гимназия үтүө үгэстэрин саҕалаабыттара, чиҥ билиини биэрэр акылааты уурбуттара.

Отут сыл устатыгар гимназияны барыта 539 уол үөрэнэн бүтэрдэ. Кинилэр ортолоругар 44 кыһыл көмүс, 35 үрүҥ көмүс медалист баар. «Уоланнар» математика, физика предмэттэрин дириҥэтэн үөрэтэллэр. Выпускниктар 80 %-нара тиэхиньиичэскэй хайысхалаах үрдүк үөрэх кыһаларын бүтэрэн, норуот хаһаайыстыбатын араас хайысхатыгар, өрөспүүбүлүкэ, улуус салалтатыгар ситиһиилээхтик үлэлии-хамсыы сылдьаллар.

Отут сыллаах үбүлүөй күн гимназия баай уонна ураты историятын чаҕылхай түгэннэрин, чыпчаал ситиһиилэрин «“Уолан” гимназия – биһиги историябыт!» быыстапка сиһилии билиһиннэрдэ. Манна гимназияны араас сылларга бүтэрбиттэр альбомнарыгар уонна «Уолан» кыһыл көмүс пуондатыгар киирбит бырайыактар истиэндэлэригэр оҕо эрдэҕинээҕи хаартыскаларын көрөн үөрдүлэр-көттүлэр.

Үбүлүөй тэрээһинэ «Уоланнар, 30 сылбытынан!» линейкаттан саҕаланна. 170 выпускник уонна билиҥҥи гимназистар кэккэлээн туралларын көрөн, киһи киэн туттар. Дириэктэр П.Д. Пермяков гимназияны төрүттээбит маҥнайгы дириэктэр В.И. Филипповка уонна кини салайбыт кэлэктиибитигэр махтанна, уоланнарга гимназия аатын куруук үрдүктүк тутарга эттэ. 5-с кылаас уолаанчыктара убайдарыгар анаан хомоҕой хоһоон аахтылар.

Гимназияны бүтэрбиттэр ааттарыттан 2000 с. бүтэрбит, Анал байыаннай дьайыы кыттыылааҕа, «Эр санаа» уордьан, «Хорсунун иһин» II истиэпэннээх мэтээл туһааннааҕа Михаил Копырин уонна 2015 с. бүтэрбит, Дьокуускай куорат Дууматын дьокутаата, «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа «Эдэр гвардия» Бүтүн Арассыыйатааҕы уопсастыбаннай тэрилтэтин Саха сиринээҕи салаатын салайааччы Александр Румянцев олоххо уһуйбут тапталлаах гимназияларыгар, убаастыыр учууталларыгар махтаннылар. Салгыы выпускниктар «Үүнүүм-сайдыым кыһата – “Уолан” гимназия!» кылаас чаастарыгар бүгүҥҥү гимназистар үөрэхтэрин, ситиһиилэрин билистилэр, бэйэлэрин оҕо саастарын ахтан-санаан аастылар, бырааттарыгар сүбэ-ама биэрдилэр.

Оттон араас сылларга үлэлээбит учууталлар «Умнуллубат уруоктары» ыыттылар. Математика, физика, химия, нуучча, омук тылларын, төрүт култуура уруоктарыгар выпускниктар оҕо саастарыгар түһэн ыллылар, сэргэх, интэриэһинэй сорудахтары оҥордулар.

Үбүлүөйгэ кыттыыны ылар үөрэх тэрилтэлэрин салайааччыларыгар анаани «Уол оҕону иитии-үөрэтии: үлэ уопута уонна саҕахтара» брифинг буолла. Брифини улуус үөрэҕин управлениетын начаалынньыгын солбуйааччы Т.А. Григорьев иилээн-саҕалаан ыытта. Гимназия үлэтин-хамнаһын ис хоһоонун, уратытын, ситиһиилэрин туһунан дириэктэр П.Д. Пермяков, дириэктэри үөрэх ис хоһоонугар солбуйааччы Р.В. Охлопкова, үөрэх хаачыстыбатыгар солбуйар Е.Ф. Аммосова, иитэр үлэҕэ уонна социолизацияҕа солбуйар Уо.В. Колодезников сиһилии кэпсээтилэр. Улуус оскуолатын дириэктэрдэрэ П.П. Баханов, М.П. Пухов, Н.В. Копырин уо.д.а. «Уолан» гимназия үлэтин-хамнаһын сэҥээрэллэрин туһунан эттилэр уонна сайдыы саҥа суолугар ситиһиини баҕардылар.

Рея Васильевна уоланнары иитэр-үөрэтэр үлэ уопута түмүллэн, саҥа бэчээттэммит «Ступени развития гимназии» хомуурунньук үһүс кинигэтин билиһиннэрдэ. Манна 25 педагог ыстатыйата киирбит. Саха норуотун уол оҕону иитиигэ ураты сыһыаныгар, мындыр толкуйугар олоҕуран, гимназистары уһуйуу интэриэһинэй уопута саха эр киһитин иитии, политехническэй, естественнэй, тылы баһылааһын, эти-хааны сайыннарыы хайысхаларынан сырдатыллар. Гимназия кэлиҥҥи биэс сыллаах үлэтин, ситиһиитин көрдөрөр «30 лет Мюрюнской юношеской гимназии имени В.В. Алексеева (2019-2024 гг.)» сурунаал бэчээттэннэ.

Салгыы «Иккис дьиэбит – интэринээппит» уонна «Дорообо, үөрэммит гимназиям!» экскурсия тэрилиннэ. Отут сыл анараа өттүгэр, гимназия аһыллыбыт күнүгэр, бу ураты үөрэх кыһатын арчылаан туруоруллубут сэргэҕэ сүгүрүйэн аастылар. Гимназияны төрүттээбит маҥнайгы дириэктэр Валентин Ивановиһы уонна учууталлара Тамара Михайловнаны эҕэрдэлээтилэр.

Үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ М.Е. Николаев аатынан Ситим аатыттан Н.С. Охлопков аатынан Нам гимназиятын уонна С.К. Макаров аатынан Чурапчы гимназиятын дэлэгээссийэ кыттыыны ыллылар. Ыалдьыттарбыт Мүрүтээҕи уолаттар гимназиялара Ситим гимназияларын, лицейдэрин ортолоругар биир бастыҥ кыһа буоларын бэлиэтээн эттилэр.

Үбүлүөй өрөгөй чааһыгар «Уоланнар гимнэрэ» ньиргийдэ, гимназия инникитин чэчирии сайдарын туһугар бигэ тыл этилиннэ, уус-уран дьүһүйүү ааҕылынна, тэтимнээх үҥкүү толорулунна, күргүөмүнэн ырыа дьиэрэйдэ. Араас сылларга бүтэрбиттэр күндү учууталларыгар, иитээччилэригэр, бары үлэһиттэргэ барҕа махталларын эттилэр. «Уолан» гимназия инникитин даҕаны инники күөҥҥэ сылдьарыгар, уоланнар дьоһун дьон буола уһуйуллан тахсалларыгар бигэтик эрэнэбит.

Хаартыскаларга Михаил Дьячковскай түһэриитэ