Ил Дархан Айсен Николаев саха төрүт үгэһин чөл тутар, тыа хаһаайыстыбатын аһын-үөлүн дэлэтэр уонна тыа хаһаайыстыбатын үлэһитин суолтатын үрдэтэр туһуттан, 2018 сыл сэтинньи 6 күнүгэр таһаарбыт Ыйааҕынан хас сыл аайы, ыам ыйын 22 күнүгэр бэлиэтэр Сайылык күнүн олохтообута.
Дьэ итинтэн ыла Сайылык күнэ тыа хаһаайыстыбатын тустаах үлэһиттэригэр эрэ буолбакка, тыа сирин дьонугар биир саамай кэрэхсэнэр-биһирэнэр, күүтүүлээх бырааһынньыкка кубулуйда. Мындыр өбүгэлэрбит уһун, тымныы кыһын кэнниттэн, кыстыктан сайылыкка көһөн тахсар үгэстэрин сөргүтэн, сүөһүтэ да суох ыаллар сайылыкка, куорат олохтоохторо даачаҕа тахсаллар. Ол үөрүүтүгэр алаадьы буһараллар, сааһыт аҕалаах ыаллар кус сииллэр, сири-дойдуну аһаталлар, оҕо-уруу этэҥҥэ сылдьарын, сүөһү-ас этэҥҥэ турарын, уйгуну-быйаҥы биэрэрин туһугар Үрдүкү Айыылартан көрдөһөллөр.
Нэһилиэк ахсын култуура дьиэлэрэ Сайылык күнүгэр анаммыт сиэри-туому толороллор, ааспыт сылларга сүөһүгэ үлэлээбит-хамсаабыт, үрүҥ илгэни үрүлүппүт бэтэрээннэри уонна билигин үлэлии сылдьар ыанньыксыттары чиэстииллэр. Оттон уһуйааннарга иитээччилэр, оскуолаларга учууталлар бу күн суолтатын туһунан оҕолорго билиһиннэрэллэр, сайылыктааһын саха төрүт үгэһэ буоларын өйдөтөллөр.
Өйүүн, ол эбэтэр ыам ыйын 24 күнүгэр, киин куорат Орджоникидзе аатынан болуоссатыгар Тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин министиэристибэтин итиэннэ куораттааҕы култуура тэрилтэлэрин тэрийиилэринэн Сайылык күнүгэр анаммыт бырааһынньык буолуоҕа.
Тутуу – олоҕу хамсатар
«Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай оройуоннарын уонна куораттааҕы уокуруктарын олохтоох салайыныыга уорганнарыгар тыа хаһаайыстыбатын оҥорон таһаарар үлэтин өйөөһүҥҥэ судаарыстыба кэккэ боломуочуйаларын биэрэр туһунан» 2010 с. ылыллыбыт сокуоҥҥа сөп түбэһиннэрэн, 25-тэн 100-кэ диэри сүөһүлээх-сылгылаах хаһаайыстыбаларга кыстык хотону, сайылыгы, сылгы баазатын тутууга боломуочуйа муниципальнай оройуоннар уонна куораттааҕы уокуруктар дьаһалталарыгар бэриллибитэ.
Айсен Николаев 2018 с. ахсынньы 11 күнүгэр таһаарбыт 232 №-дээх «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыа хаһаайыстыбатын сайдыытын стратегическай хайысхаларын туһунан» ыйааҕар олохтоох аһы-үөлү оҥоруу таһымын үрдэтэн, аһылык өттүнэн куттал суох буолуутун хааччыйар инниттэн, үүтүнэн хааччыллыы таһымын 61 %-ҥа, этинэн хааччыллыы таһымын 30 %-ҥа диэри тиэрдэр соругу туруорбута.
Бу ыйааҕы олоххо киллэрии чэрчитинэн, 2018-2019 сс. бүддьүөттэн 74,2 мөл солк көрүллэн, 23 хаһаайыстыба 100-түү ыанар ынахха анаммыт, толору хааччыллыылаах сайылыктары туттубуттара. 2020-2021 сс. үп кырыымчыгынан, харчы көрүллүбэтэҕэ.
2022 с. үс сайылык тутуллан үлэҕэ килэриллибитэ: биир сайылык «Саха сүөһүтэ» тэрилтэҕэ, икки – потребительскэй кэпэрэтииптэргэ. Маны таһынан, ити сылтан сайылыктары тутууга АПК-ны өйүүр пуонда харчыта 5 %-наах сойуом быһыытынан туһаныллан, 10 мөл солк харчы тардыллыбыта. Тыа хаһаайыстыбатын кэпэрэтииптэрэ хотон туттубут ороскуоттарын сорох чааһын толуйууга көрүллэр субсидия быһыытынан, Нам улууһун «Саха» кэпэрэтиибэ сайылык туттарыгар 1,3 мөл солк көрүлллүбүтэ.
2023 сыллаахха 14,7 мөл солк харчы көрүллэн, Кэбээйи улууһун «Сайылык», Томпо улууһун «Томпо-Ас», Сунтаар улууһун «Силис», «Кириэстээх» итиэннэ Ленскэй улууһун «Аартык» кэпэрэтииптэрэ аныгылыы хаачыллыылаах сайылыктары туттубуттара.
Хаартыскаҕа: Владимир Григорьев түһэриитигэр Хаҥалас улууһун Улахан Аан нэһилиэгин сайылыгын күннээҕи түбүгүттэн.
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0