Уопсастыба

Финляндия Саҥа дьылы көрсөргө кэрэ дойдуларыттан биирдэстэрэ буоларын билэбит. Финнар Саҥа дьыл үүнэр түүнүгэр чүмэчинэн сэрэбиэйдииллэр. Бырааһынньык остуолугар элбэх аһы уонна утаҕы уураллар. Манна булгуччулаах бүлүүдэнэн ириис куруппаттан хааһы уонна сливаттан кисель буолаллар. Финнэр Тымныы оҕонньордорун аата Йоулупукки диэн уонна “Ороһуоспа козела” диэн тылбаастанар. Кини сыарҕаны козелларга көлүйэн баран айанныыр эбит, ол иһин итинник ааттаабыттар. Оҕонньор чуор кулгаахтааҕын иһин, куһаҕан тыын истибэтин диэн киниэхэ баҕа санааны сибигинэйэн этэллэр.
Саҥа дьыл үүнэр иннинээҕи күн Швеция оҕолоро сырдык күн королеватын Лючия быыбарын ыыталлар. Бу пуоска анаммыт кыыс үрүҥ өҥнөөх былааччыйа кэтэр, төбөтүгэр чүмэчилээх хоруонаны анньынар. Лючия дьиэ кыылын аһынан күндүлүүр уонна оҕолорго бэлэх биэрэр. Сырдык күн бырааһынньыгар уулуссаларга дьэрэкээн гирляндалары уматаллар.
Венгрия олохтоохторо Саҥа дьыл үүнэр түүнүгэр дудочкаларын, иһиирэр үнүстүрүмүөннэрин хостоон туох баар күүстэринэн үрэллэр. Бу курдук кинилэр дьиэлэрин куһаҕан тыынтан ыраастыыллар, уйгуну-быйаҥы аҕалаллар. Венгрия олохтоохторо остуолларыгар бу күн горох, фасоль, эриэхэ, дьаабылыка, мүөт уонна чеснок уураллар.

Францияҕа ахсынньы 31 күнүгэр французтар дьиэлэрин мастан, туойтан оҥоһуллубут бүгүүрэлэринэн киэргэтэллэр. Тымныы оҕонньордорун французтар Пер Ноэль диэн ааттыыллар. Кини бэлэхтэри оҕолор атахтарын таҥастарыгар угар. Саҥа дьыл түүнүгэр бастыҥ бырааһынньыктааччынан бөрүөгэр горох туорааҕа түбэспит оҕо буолар.
Испанияҕа курант тыаһыгар хас биирдии киһи 10-ча виноград сиир үгэһэ баар. Бу ритуал кэлэр сылга ситиһиини түстүүр. Ол курдук, Испанияҕа маҕаһыыннарга бааҥкаҕа анаан кутуллубут уҥуоҕа, хаҕа суох виноградтары атыылыыллар. Өссө биир үгэстэринэн Саҥа дьылы кыһыл өҥнөөх ис таҥастаах көрсүөхтээхтэр. Оччоҕо кэлэр 12 ыйга үп-харчы өттүнэн ыарахаттары көрсүбэттэр.
Италияҕа эргэ малтан-салтан босхолоноллор, урукку үгэһинэн түннүгүнэн тамныыллар. Бу үгэһи Италия кыра дэриэбинэлэригэр тутуһаллар. Тохсунньу 1 күнүгэр Италия олохтоохторо көлүйэттэн уу баһаллар уонна дьиэлэригэр төннөн иһэн бөкдьөгөр оҕонньору көрсө сатыыллар. Былыргы итэҕэлинэн оннук оҕонньору көрсүбүт киһи кэлэр сылга ситиһиилээх уонна баай-талым олохтоох буолар. Италияҕа Саҥа дьыллааҕы бэлэҕи Тымныы оҕонньор буолбакка, миинньигинэн көтө сылдьар Бефана Фея түҥэтэр. Ол гынан баран, алыптаах Тымныы оҕонньор Италияҕа да баар эбит, кини аата Баббо Натале диэн эбит. Саҥа дьылга итальянецтар чечевицаны, эриэхэни уонна винограды ордук өрө тутан остуолга уураллар. Тоҕо диэтэххэ, бу бородуукталар доруобуйа уонна уһун үйэлэнии бэлиэтинэн буолаллар.
Непалга олохтоохтор Саҥа дьыл түүн эргэ малларын уматаллар эбит. Оттон сарсыарда буоллаҕына эттэригэр-сииннэригэр оһуор уруһуйдаан баран, үҥкүүлүүллэр, ыллыыллар.
Англияҕа Саҥа дьыл холкутук уонна интэриэһинэйдик ааһар. Уулуссаҕа дьаарбаҥка тэрийэллэр, араас кэнсиэр, испэктээкил көрдөрөллөр. Оҕолор бэлэҕи ылар туһуттан атын дойдуларга буоларын курдук наскы бэлэмнээбэттэр, кинилэр остуолга тэриэлкэ уураллар. Түүн үөһүн аҕай иннигэр Саҥа дьыл буоларын биллэрэн куолакал тыаһа иһиллэр. Ол кэмҥэ тапталлаахтар омела мас анныгар уураһаллар, оччоҕо кинилэр кэлэр сылга арахсыбакка олороллорун, тапталлара күүһүрэн иһэрин эрэннэрэр. Англичаннар бырааһынньыктарын остуолугар индейка булгуччу баар буолуохтах, итинэ тэҥэ, хайаан да пудины уонна фруктаны уураллар.
Германия Тымныы оҕонньоро оҕолорго бэлэҕин харыйа анныгар уурбат, анаан бэлэмнэммит тэрилкэҕэ хаалларан ааһар. Кини оселы мэҥэстэн сылдьар эбит. Ньиэмэстэр бырааһынньык түүн тотоойу аһылыгы бэлэмнээбэттэр, кинилэр остуолларыгар сокууска баар буолуохтаах. Ордук балык бүлүүдэлэри астыыллар эбит.
Шотландияҕа Саҥа дьылы Хогмани диэн ааттыыллар уонна уоту уруйдааһын бырааһынньыгын курдук тэрийэллэр. Ааһан эрэр сылга анаммыт дьүөкэттээх буочуканы уматаллар. Уот кинилэри куһаҕан тыынтан көмүскүүрүн итэҕэйэллэр. Тохсунньу маҥнайгы күнүгэр ким бастакы ыалдьыт буоларын кэтэһэллэр. Өскөтүн өттүк харалаах, хара баттахтаах эр киһи аан бастаан кинилэр боруоктарын атыллаатаҕына, үүммүт сыл ситиһиилээх буолар дииллэр эбит. Маны таһынан, ыалдьыттар чоҕу илдьэ кэлэн, оһох иһигэр быраҕыахтаахтар. Ол эмиэ ситиһиини түстүүр. Шотландияҕа Саҥа дьыллааҕы остуолга эбиэстэн оҥоһуллубут лэппиэскэни уонна сыыры булгуччу уураллар.
Японияҕа Саҥа дьылы саҥа таҥаһы таҥнан көрсөллөр. Оччоҕо ыарыы ыалласпат, ситиһии кэлэр дииллэр эбит. Саҥа дьылга кэргэтэр мастарынан мотибана буолар. Бэс лабааларынан ааннарын киэргэтэллэр. Ону таһынан, дьиэлэрин бамбук, персик уонна слива мастарын лабааларынан симииллэр. Саҥа дьыл түүн Япония хас биирдии олохтооҕо куһаҕан санаатыттан босхолоноору 108 куолакал тыаһын истиэн баҕарар. Оттон бырааһынньык остуолугар ириис куруппа, лапса, фасоль уонна карп балык баар буоллаҕына, кэлэр сыл байылыат буолар диэн саныыллар, итэҕэйэллэр.
Вьетнамҥа Саҥа дьылы тохсунньу 21 күнүттэн олунньу 19 күнүгэр диэри бэлиэтииллэр. Үбү, харчыны, дьолу аҕаларыгар итэҕэйэн кыраабылы киэргэтэллэр. Олохтоох Тымныы оҕонньору Тао куэна диэн ааттыыллар. Кини карп балыкка мэҥэстэн халлаанынан көтөр уонна дракон буолар кыахтаах дииллэр. Баҕа санааларын туоларын туһугар карп балыгы тутан баран, киниэхэ сибигинэйэн кэпсииллэр уонна ууга ыытан кэбиһэллэр эбит. Бу балык кинилэр баҕа санааларын Таҥараларыгар тиэрдэригэр итэҕэйэллэр.