«Илии сылааһа»
Аҕыйах хонугунан кини «Технопарк Якутия» дьиэтигэр биэрбит саалаларыгар «Илии сылааһа» иистэнэр сыах арыйан, дьону бассаап күүһүнэн ыҥыртаан, күн бүгүҥҥэ диэри байыаннай дьайыыга барар күүстээх аҥаардары атахтарыттан төбөлөрүгэр тиийэ буор-босхо таҥыннара олороллор.
«Баттахпыт тураары гынна, иистэнэр дьон кэлэн көмөлөһүҥ”, — диэн ыыппыт биллэриилэрин көрөн, ааспыт нэдиэлэҕэ иистэнэр сыахха тиийэ сырыттым.
Байыаннай дьайыыга барар эдэр уол ырбаахы, ыстаан, толстовка кэтэн көрөр. Иистэнньэҥнэр үксэ аҕам саастаах дьон быыкаа да хамнас эрэйбэккэ саҥата суох таҥас кырыйаллар, тигэллэр уонна размердарынан сааһылаан уураллар.
«2022 с. алтынньы 1 күнүттэн биир да күн өрөбүлэ суох үлэлии олоробут. Кыайыы күнүгэр тыын ыла түһээри сынньаммыппыт сарсыныгар уолаттар байыаннай дьайыыга бараары тоҕо анньан кэлбиттэрэ. Биһиги таҥаспыт суох. Ол иһин ыксаан бэйэбит испитигэр баар бөлөххө: “Иистэнэр кыргыттар кэлэн көмөлөһүҥ, баттахпыт туран эрэр”, — диэн биллэрии ыыппытым Саха Сирин үрдүнэн тарҕанан хаалбыта. Оннооҕор Госдума дьокутаата Федот Тумусов: “Баттахтара туруор диэри үлэлии олороллор дуо?”, — диэн ыйыталаспыта. Дьиҥэр, дьиэ иһинээҕи сурук-бичик таска тахсыбытын сөбүлээбэтэҕим. Ону көтөн тахсыбыт чыычааҕы хайдах саба тутуоххунуй?
«Мы, швеи» диэн бөлөххө араас дьоннор киирэн олороллор, кинилэр ыытан кэбиспит буолуохтарын сөп. Бэйэбит дьоммут ыһа-тоҕо сылдьыбаттар. Онон араас саҥа-иҥэ тахсыбатын курдук «Илии сылааһа» диэн чахчы иистэнэр, биһиэхэ үлэлиир эрэ дьону киллэрэн туран, туспа бөлөх арыйбытым. Итинник биирдэ өрөөрү кэһэйэммит билигин биир да күн тохтобула суох үлэлии олоробут», — диэн «Илии сылааһа» иистэнэр сыах салайааччыта Ирина Саввина кэпсээнин саҕалыыр.
Үтүө санаалаах далбар хотуттар
Манна туораттан күһэйиитэ суох дьон баҕа өттүнэн кэлэн көмөлөһөр, байыаннай дьайыыга барар уолаттарга дьыл кэмиттэн көрөн таҥас арааһын тигэн биэрэн, ийэлии истиҥник алҕаан ыыталлар.
Иистэнньэҥнэр 9 ч.- 19 ч. диэри буор-босхо үлэлииллэр. Сакаас элбэх кэмигэр киэһэ хойукка диэри хаалаллар, дьиэлэригэр хонуктарыгар эрэ тиийэллэр.
Ирина Саввина үйэтин тухары уопсастыбаннай үлэнэн дьарыктанар. 2021 с. баһаартан эмсэҕэлээбит дьоҥҥо гуманитарнай көмө оҥорорго бииргэ үлэлээбит дьонун кытта тутуспутунан аны байыаннай дьайыыга барар күүстээх аҥаардары бэрийэр түбүккэ түспүттэрэ.
Кини эдэр сылдьан араас тэрилтэҕэ, араас үлэҕэ миккиллибит киһи ханнык да үлэттэн куттаммат хорсун майгылаах. Кэнники уон сылга Опера уонна балет тыйаатырыгар костюмерынан үлэлээбитэ, онон дьону таҥыннарарга үөрүйэх.
«Эр Хоһуун» мөһөөччүгэ
Былырыын байыаннай дьайыы саҕаламмытыгар эми-тому, кыра туттар тэрили хас биирдии буойуҥҥа үллэрэн ыытыахтарын мөһөөччүктэрэ суох этэ. Бастакы ыйдарга Ирина Егоровна аанньа аһаабакка биэнсийэтин сыыһын барытын уолаттарга көмөҕө ыыта турара.
Онтон сахалыы харысхаллаах, «Охтоохтон охтума! Саалаахтан самныма! Сахаҥ Сирэ эрэнэр! Сахаҥ Сирэ кэтэһэр!» диэн суруктаах «Эр Хоһуун» мөһөөччүгүн толкуйдаан таһаарбыта. Ол иһигэр дьыл кэмиттэн көрөн таҥас-сап араас көрүҥүн уган биэрэллэр.
«Уолаттар биһиги таҥаспытын маҕаһыын киэниттэн ордороллор, чуолаан «Эр хоһуун» мөһөөччүгүн, флис таҥас түргэнник куурарын, сылааһы тутарын иһин наһаа сөбүлүүллэр. Оҕолор барахсаттар саха тыла сүрдээх күүстээх, харысхала харыстыыр, туһалыыр диэн бронежилет таһынан кэтэллэр эбит», — диэн Ирина Егоровна салгыы сэһэргиир.
Тэрилтэлэр үптэригэр
Иистэнэр сыахха хантан харчы киирбитинэн, ким тугу ыыппытынан араас таҥаһы барытын тигэллэр, уопсайа 1200 тахса буойуну таҥыннардылар. Онтон муус устарга өрүс суола сабыллан, маҕаһыыннарга матырыйаал бүтэн хаалбыта.
«Ыксаан Бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччытыгар Дмитрий Садовниковка киирэ сырыттым. Онон билигин кинилэр биэрэр үптэринэн, тэрилтэлэр ыытар харчыларынан иистэнэ олоробут. «Победа», «Донбасс» пуондата, «Водоканал» тэрилтэ улахан сууманан көмөлөстө.
Биир да уолга аккаастаабакка, сороҕор ыксал тирээтэҕинэ, бэйэбит харчы кыттыһан туох таҥас наадатын тута тигэн биэрэбит», — диэн этэр иистэнэр сыах салайааччыта.
Кинилэр тигэр таҥастара үрдүк хаачыстыбалаах, бөҕө-таҕа оҥоһуулаах, саптара армированнай, ол аата быстыбат, сиигинэн барбат. ОТК үлэтин толорор Айталина Рожина тигиллибит таҥас хаачыстыбатын бэрэбиэркэлиир, мөкү тигиилээҕи көтүттэрэн баран иккистээн да тиктэриэн сөп.
Саҥа кэлбит дьон таҥаһы буорту гынымаары хас хардыыларын барытын киниттэн ыйыталаһаллар. Байыаннай таҥас моделын салайааччылара Ирина Егоровна бэйэтэ айан-тутан, толкуйдаан таһаарар, саха боотурдарыгар сахалыы тыыны киллэриэн баҕарар.
Куйах курдук көмүскүүр
Билигин халлаан тымныйан, иистэнньэҥнэр флис толстовка тигэ олороллор. Саамай киэн туттар таҥастара тактическай ырбаахы, ону Арассыыйаҕа тигэ иликтэр. Байыаннай таҥаһы кытайдар, кыргызтар тигэллэр эрээри, бэйэбит ийэлэрбит, эбээлэрбит илиилэрин сылааһын иҥэрэн, алҕаан тикпит таҥастара уолаттары кыргыһыы хонуутугар куйах курдук көмүскүүр ураты күүстээх.
«Таҥаспыт көрүҥэ эбиллэн иһэр, оҕолор туохха наадыйалларын барытын хааччыйа сатыыбыт. Ийэлэр үгүстэрэ сатаан иистэммэт буолан, кыттыспаттар, булгуччу биэриэхтээхтэр, көмөлөһүөхтээхтэр диэн өйдөбүллээхтэр.
Улуустары кэрийэн, маастар-кылаас ыытан, байыаннай таҥас тигэргэ үөрэтэбит, бииргэ үлэлэһэргэ кэпсэтэбит, матырыйаалынан хааччыйабыт. Бэйэбит эрэ аҕыйах киһи кыаныа суох этибит, таҥас-сап 30-40% улуустар тигэн ыыталлар. Бу күннэргэ Уус Алдаҥҥа, Бүлүү бөлөх улуустарыгар, онтон Томпоҕо, Өймөкөөҥҥө барар санаалаахпыт», — диэн иистэнэр сыах салайааччыта былаанын билиһиннэрэр.
Күлүккэ хаалбыт көмүс тарбахтар
Күн бүгүн сыахха эбии иистэнэр далбар хотуттар наадалар. Баҕа өттүнэн таҥас тигэ, көмөлөһө кэлбит дьоҥҥо хамнас төлөммөт. Байыаннай дьайыы өссө төһө уһуннук барыа биллибэт. Ол тухары далбар хотуттар илиилэрин араарбакка, хамнас эрэйбэккэ иистэнэ олоруохтара.
Ыһыахха мөлүйүөнүнэн харчыны ыһаллар, оттон Аҕа дойдуну көмүскүүр буойуннары сылаас таҥаһынан хааччыйар көмүс тарбахтаах, хоһуун санаалаах иистэнньэҥнэр күлүккэ хаалан иһэллэр. Кинилэр сыралаах үлэлэрэ умнуллуо суоҕа диэн эрэниэҕи баҕарыллар.
-
0
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
