Бэлиитикэ

ХАНДЬЫДААККА УОННА БЫЫБАРДААЧЧЫГА КӨМӨЛӨҺӨӨЧЧҮ

 «Ил Түмэн» издательскай дьиэ генеральнай дириэктэрэ-кылаабынай эрэдээктэрэ Мария Христофорова дойдуга аныгы сыыппара технологияларынан үлэ көхтөөхтүк ыытыллан, арҕааҥҥылар сааҥсыйалара бары хайысхаларга күүскэ дьайбатаҕын эттэ. Арассыыйатааҕы Runet-ID интэриниэт өрөсүүрсэ күүскэ сайдан, аан дойдутааҕы интэриниэт ситимиттэн дойдубутун араарыы куттала билигин суоһаабатын бэлиэтээтэ.

Аны күһүн буолар хас да таһымнаах быыбарга бэлэмнэнии үлэ хаамыыта тэтимирэр. Ол курдук, «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйаттан муус устар 27 күнүгэр диэри хандьыдааттары регистрациялааһын, оттон ыам ыйын 22-28 күннэригэр быыбар иннинээҕи электроннай куоластааһыны тэрийэн ыытыаҕа. Быһаччы эттэххэ, баартыйа иһинэн туруоруллар хандьыдааттары сүүмэрдиэхтэрэ. Быйылгы быыбар иннинээҕи куоластааһын онлайн киэбинэн «Госуслуги» портал нөҥүө pg.er.ru саайка барыаҕа.

Онуоха муус устар 17 күнүттэн хас биирдии быыбардааччы pg.er.ru саайка киирэн, тус бэлиэтэнии ааһара ирдэнэр. Бу эппиэтинэстээх быыбар хампаанньатыгар хандьыдааттарга уонна быыбардааччыларга туһалаах көмөлөһөөччү олоххо киирбитин Мария Христофорова билиһиннэрдэ: 

 - Telegram мессенджер иһинэн үлэлиир «Саха Сирин куолаһа» бот нөҥүө өрөспүүбүлүкэ ханнык баҕарар муннугуттан быыбардааччылар хандьыдааттары булуохтарын, кинилэри кытта кэпсэтиэхтэрин, ыйытыы биэриэхтэрин уонна үлэлэрин-хамнастарын туһунан билсиэхтэрин сөп. Көмөлөһөөччү быыбардааччыга олус өйдөнүмтүө уонна туттарга табыгастаах буоларга таҥылынна. Баартыйа иһинэн быыбар иннинээҕи куоластааһын уратылаах, онлайн ыытыллар. Бу кими баҕарар куттуон сөптөөх эрээри, аныгы кэм ирдэбилигэр толору сөп түбэһэр.

АТЫН ЭРЭГИЙИЭННЭРГЭ ХОЛОБУР БУОЛУОҔА

Инновация, цифровой сайдыы уонна инфокоммуникационнай технология миниистирин солбуйааччы Георгий Андреев бу күн Суруналыыстар сойуустарын Саха Сиринээҕи салаатыгар саҥа бэрэссэдээтэлинэн Олег Марков талыллыбытын туһунан иһитиннэрдэ. Бу иннинэ, 15 сыл устата бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит Галина Бочкареваны кытары үгүс үлэ үрдүк таһымнаахтык ыытыллыбытын бэлиэтээтэ.

 — Маассабай информация сириэстибэлэрэ саҥа чахчыларга киирдилэр. Сонуннары социальнай ситимнэринэн, интэриниэтинэн киэҥник тарҕатар буоллубут. Бүгүн бэлиэ тэрээһин ыытылла турара саҥа эйгэҕэ киирэн эрэрбитин туоһулуур. Мантан инньэ, искусственнай интеллеги туһанан, быыбар хампаанньатыгар сыһыаннаах сонуннары өссө түргэнник истэр, ааҕар буолуохпут. «Саха Сирин куолаһа» бырайыак гражданскай уопсастыбаннаһы уларытарга төһүү күүс буоларыгар эрэнэбит. Аһаҕастык эттэххэ, быыбардааччылар хандьыдааттарын, ааһа баран, үлэлии сылдьар дьокутааттарын кытары билбэт түгэннэрэ эмиэ көстөр. Итинтэн сиэттэрэн, нэһилиэнньэ ортотугар араас ыйытыктар үөскүүллэр, хантан сөптөөх хоруйдары булуохтарын да, ылыахтарын да билбэттэр. Маныаха быыбарга туруоруллубут хандьыдааттар, үлэлии сылдьар дьокутааттар үлэлэрин-хамнастарын сырдатыыга бу саҥа бырайыак көмө буолуоҕа.

Дойду таһымыгар маннык «Саха Сирин куолаһа» курдук бырайыак ханна да суох диэн бэлиэтиэхпин баҕарабын. Онон, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун сыыппара аныгы технологияларын баһылыырга ыҥырабын. «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа саҥа технологиялары туһанарыттан олус үөрдүм, – диэтэ Георгий Андреев.

Кини бу ыытыллаары турар быыбар иннинээҕи куоластааһын ураты суолталааҕын кэпсээтэ. «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа иһинэн үтүө үгэскэ кубулуйбут быыбар иннинээҕи куоластааһын норуокка аһаҕас буолууну көрдөрөрүн, гражданнары уопсастыбаннай олоххо сыһыарарын бэлиэтээтэ. Үтүө уопут дойду атын эрэгийиэннэригэр холобур буолуон сөптөөҕүн ыйда.

 – Технология сайдыыта барыахтаах, дьон санаата уларыйыахтаах. Биһиги министиэристибэбит маннык саҕалааһыннары өрүү өйүүр. Бырайыагы оҥоруу идиэйэтэ былырыын кулун тутартан толкуйдаммыта. Ити курдук, инникитин даҕаны маннык бырайыактар олоххо киирэ турдуннар, нэһилиэнньэҕэ туһалаах буоллуннар, -- диэн Георгий Андреев баҕа санаатын тиэртэ.

ИНФОРМАЦИЯНЫ ТИЭРДИИ — ДЬОҺУННААХ БОППУРУОС

 «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа Саха Сиринээҕи салаатын салайааччы Руслан Платонов сыыппара көмөлөһөөччүтүн хаачыстыбата үчүгэйин, олус туһалааҕын эттэ. Билигин баартыйа иһинэн хандьыдааттары регистрациялааһын ыытыллар, быыбар иннинээҕи куоластааһын түмүгүнэн ханнык хандьыдаат күһүҥҥү быыбарга баартыйаттан туруоруллара чопчуланыаҕа. Ил Түмэн, Дьокуускай куорат Думатын, 22 оройуон Сэбиэтин дьокутааттарын, 9 оройуон баһылыктарын дуоһунастарыгар 100-тэн тахса киһи кыттара биллэр. Баартыйа салайааччыта хандьыдааттарга уонна быыбардааччыларга ананан оҥоһуллубут чат-бот олоххо киирбитэ туһалааҕын эттэ:

 - Быыбардааччыларга информацияны тиэрдии – бу уустук уонна дьоһуннаах боппуруос. Онон олоххо киирбит «Саха Сирин куолаһа» сыыппара көмөлөһөөччүтүн хандьыдааттар уонна өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо болҕомтоҕо ыларгытыгар ыҥырабын. Холобур, хандьыдааттар билигин быыбардааччылары кытары аһаҕастык кэпсэтиэхтээххит, киирбит ыйытыктарга тутатына хоруй биэриэхтээххит. Быыбар иннинэээҕи куоластааһын тэрээһинэ «Биир Ньыгыл Арассыыйа» баартыйа иһинэн эрэ ыытыллар. Сотору кэминэн үрдүк дуоһунастарга туруоруммут хандьыдааттарга сэминээрдэр буолуохтара. Быйылгы быыбарга киин куорат олохтоохторугар үлэни-хамнаһы күүһүрдэр соруктаахпыт. Хандьыдааттар тустарынан сырдатар аныгы кэми кытары тэҥҥэ хардыылыыр бырайыак олоххо киирбитинэн барыгытын эҕэрдэлиибин!

ОЛОҔУ КЫТАРЫ ТЭҤҤЭ ХАРДЫЫЛААН

Чат-бот сүрэхтэниитигэр Ил Түмэн дьокутаатын быыбарыгар туруоруммут хандьыдааттар кытыннылар. Кинилэр туһалаах бородууксуйа оҥоһуллубутунан «Ил Түмэн» издательскай дьиэ кэлэктиибигэр махтал тылларын анаатылар. Өрөспүүбүлүкэтээҕи дьахталлар тэрилтэлэрин Сойууһун бэрэссэдээтэлэ Анжелика Андреева «Кэскил» оҕо таһаарыытыгар 2016- 2019 сс. үлэлээн ааспытын санатта:

 - Оччолортон араас медиа пуорумнарга дойдубут тэтимнээхтик сайдан иһэрин, аны аҕыйах сылынан сыыппара технологияларын атын бородууксуйалара олоххо киирэн, кумааҕы хаһыат суох буолуутугар тиэрдиэн сөбүн туһунан элбэхтик этиллибитэ. Ол эрэн, оҕо хаһыата саҥа технологиялары туһанарыттан астынабын. Искусственнай интеллект сайдыыта тэтимирэр. Быйыл «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа быыбар иннинээҕи куоластааһыны электроннай көрүҥүнүнэн ыытыаҕа. Итиннэ «Саха Сирин куолаһа» сыыппара көмөлөһөөччүтэ баар буолбута олоҕу кытары тэҥҥэ хардыылаан иһэрбитин туоһулуур. Бу күнтэн ыла Сахабыт Сирин олохтоохторо хандьыдааттарын кытары сибээстэһэн, куоластарын сөптөөх хандьыдаакка биэрэллэригэр көмөлөһүөҕэ.

 -- Саҥа технологиялары туһананнар, уопсастыбаннай кэтээн көрөөччүлэр быыбарга араас кэһии тахсыбатын бэлиэтииллэр. Сахабыт Сирин үрдүнэн түргэн интэриниэт киирдэҕинэ, аныгы технологиялар кыахтарын толору туһанар кыахтаныахпыт. Онон хандьыдааттары уонна дьокутааттары норуокка чугаһатар көмөлөһөөччүнү оҥорбуккут иһин махтанабын, -- диэтэ СӨ Уопсастыбаннай балаататын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Николай Бугаев.