Култуура

Ону Өймөкөөн улууһун төрүт олохтоохторо, хотугу сахалар, ону тэҥэ иккис дойду оҥостон араас омук сөбүлээн олорор, үлэлиир хамсыыр дьонноро бары бэркэ өйдүүллэр, тус кылааттарын киллэриэхтэрин туһунан баҕа санааларын биллэрэн күүскэ бэлэмнэнэ сылдьаллара биллэр.

Улуус салайааччылара Өймөкөөнтөн айаннаан кэлэн олунньу 21 күнүгэр Дьокуускайга Олоҥхо Ыһыаҕар аналлаах пресс-кэмпириэнсийэ ыыппыттара. Ол онно улуус баһылыга Иннокентий Сивцев бэлэмнэнии чэрчитинэн туох үлэ-хамнас бара турарын туһунан киэҥ эйгэҕэ билиһиннэрбитэ.

Олунньу ый 28 күнүгэр  Тымныы Полюһун  талааннаах дьонноро  Дьокуускайга айаннаан кэлэн Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр Олоҥхо Ыһыаҕар түмэр, сомоҕолуур «Өймөкөөнтөн истиҥ илдьит» диэн дьоро киэһэни ыыттылар. Тэрээһиҥҥэ Өймөкөөнтөн силистээх-мутуктаах араас сиринэн тарҕанан олорор биир дойдулаахтар, устудьуоннар, ону сэргэ Саха эстрадатын сулустара, Уус-Ньараттан «Золотинка» үҥкүү бөлөҕө о.д.а. кыттыылаах кэнсиэр киин куоракка олорор биир дойдулаахтарын биһирэбиллэрин ыллылар.

Мустубут дьоҥҥо истиҥ эҕэрдэ тыллары этэргэ сценаҕа улуус баһылыга Иннокентий Сивцев уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин  Судаарыстыбаннай мунньаҕын Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Олоҥхо национальнай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Александр Жирков ыҥырыллан таҕыстылар.

Иннокентий Сивцев биир дойдулаахтарыгар өйөбүллэрин иһин махтанна, араас таһымнаах бэлэнэнии тэрээһиннэр көхтөөхтүк бара туралларын туһунан иһитиннэрдэ уонна ыһыахха ыалдьыт курдук буолбакка, ыытааччы, тэрийээччи буолан, биир түмсүүлээх буоларга ыҥырда.

СӨ киэҥник биллэр политик, учуонай Александр Жирков олус дириҥ ис хоһоонноох уонна суолталаах этиилэри оҥордо. Өймөкөөн улууһугар Олоҥхо ыһыаҕын тэрийэр туһунан олохтоохтор ааттарыттан оччолорго Ил Түмэн дьокутаата Василий Александрович Местников уонна оччотооҕу улуус баһылыга Михаил Михайлович Захаров туруорсубуттарын туһунан эттэ. Өймөкөөн төрүт ааттаах-суоллаах үлэһит дьоннорун билэрин туоһулаан элбэх ааттары ааттаталаата. Холобур, Василий Степанович Винокуровы  бэлиэтээтэ уонна Винокуровтар удьуордара элбэхтэр диэтэ.  Сылгыһыт Семен Львович Винокуров дьиэ кэргэттэрэ, аатырбыт уола, айанньыт Дугуйдаан Винокуров, фермер Николай Тимофеевич Винокуров онтон да атыттары ааттаталаата.

- Урукку өттүгэр Олоҥхо ыһыаҕа сүнньүнэн улуус кииннэригэр, элбэх киһилээх-сүөһүлээх,  дьиэлээх уоттаах бөдөҥ түөлбэлэргэ тирэҕирэн ыытыллара. Өймөкөөн Томторун курдук суола-ииһэ уустук, ыраах уонна аҕыйах нэһилиэнньэлээх түөлбэҕэ урукку өттүгэр маннык улахан таһымнаах тэрээһин буола илик.  Өймөкөөҥҥө Олоҥхо ыһыаҕын ыытар туһунан дьаһал саха дьоно сүүһүнэн сылларга маннык ыраах сиргэ кэлэн олохсуйан, саха төрүт олоҕун, төрүт үгэстэрин тарҕаппыттарын, ону харыстаан, бүөбэйдээн күн бүгүнүгэр диэри энчирэппэккэ илдьэ кэлбиттэрин билинэн бигэргэтиллибитэ. А.Е. Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй Өймөкөөнү сөбүлээн элбэхтик айаннаабыта, Н.О. Кривошапкиҥҥа суруксут быһыытынан сылдьыбыта. Саха норуота киэн туттар дьоно: аатырбыт атыыһыт, меценат Николай Кривошапкин, суруйааччы Николай Заболоцкай – Чысхаан, онтон да атыттар үтүө ааттарын үйэтитэн тэриллэр. Кырдьаҕас Өймөкөөн сирэ-уота, ураты айылҕата, томороон тымныыта, дьоҕурдаах дьоно-сэргэтэ үгүс дьону сэҥээрдэр. Элбэх ыалдьыт, ону таһынан бэйэҕит биир дойдулаахтаргыт, ытык кырдьаҕастаргыт кэлиэхтэрэ. Саха омуга үйэлэри уҥуордаан, харыстаан илдьэ кэлбит ыһыаҕа Өймөкөөн сиригэр-уотугар саҕаланар кэмэ чугаһаата. Кытаатыҥ, эһиэхэ ситиһиини баҕарабын, - диэн Александр Жирков этиитин көрөөччүлэр астына иһиттилэр.

Өймөкөөнтөн төрүттээх куоракка олорор дьонун-сэргэтин түмэр «Чысхаан» бөлөх салайааччыта Анна Атастырова мустубут дьону эҕэрдэлээн туран, үөрүүлээх быһыыга-майгыга куоракка олорор биир дойдулаахтарын көмөтүнэн хомуллубут   100 тыһ. суумалаах сертификаты  улуус култууратын салаатын салайааччытыгар Аксинья Сивцеваҕа туттарда.

Эдэр ыытааччылар Катя Софронова уонна Тимур Егоров маннык кэрэ-бэлиэ тылларынан дьоро киэһээни арыйдылар:

— Баай Байаҕантай, Буор Бороҕон, Хаҥыл Хаҥалас уустарыттан хаан тардыылаах, уу сахалыы куттаах дьонноох-сэргэлээх, сэттэ улууһу аһаппыт, тоҕус улууһу тоторбут Кырбаһаанкын атыыһыт курдук сүдү киһилээх, Өксөкүлээх Өлөхсөй алҕаан туруорбут Салгын кут сэргэлэрдээх, Өрөгөйдөөх Өймөкөөн сириттэн, Аан дойду тымныытын араҥаччылыыр Чысхаан дойдутуттан  иһирэх истиҥ эҕэрдэ! Кырдьаҕас Өймөкөөн ыалдьытымсах сиригэр от ыйын 1-кы уонна 2-с күннэригэр ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕын тэрээһинигэр төһүү буолар, түмэр, сомоҕолуур сыаллаах кэрэ-дьоро киэһэнэн, күндү доҕоттор!Дойдубут чэгиэн салгынын ахтылҕана барыгытын саба куустун, халлааҥҥа харбаһар ытык хайаларабыт күүстээх ньэгирдэрэ көрөөччүлэрбитигэр эһиэхэ,  күүскүтүгэр күүс эптин! Төрүт силис, төрөөбүт дойдуга таптал, бэриниилээх буолуу  кыайыыларга кынаттаатын! Саха Өрөспүүбүлүкэтин историята саҥа үйэҕэ сайдар-үүнэр бастакы алгыһын түһэрэр XVI Олоҥхо Ыһыаҕа үрдук таһаарыылаахтык ааһарын туһугар уонна хатыламмат  кэрэ түгэннэри бэлэхтииригэр барыбыт турунуоҕуҥ!

Итинник ис сүрэхтэн этиллибит эҕэрдэни көрөөччүлэр дохсун ытыс тыаһынан көрүстүлэр. Истиҥ иэйиини уһугуннарар, ыра санааны кынаттыыр ырыа-тойук, үҥкүү-битии аргыстаах Өймөкөөнтөн истиҥ илдьит саҕаланна.

Өймөкөөн Ытык сирин туһунан хоһооннору Николай Заболоцкай- Чысхаан аатынан Томтор орто оскуолатын «Сонор» куруһуогар уһуйуллубут, билиҥҥитэ ХИФУ уонна АГИКИ студеннара Влад Сивцев, Денис  Путинцев уонна Тимур Егоров олус долгуйан туран дорҕоонноохтук ааҕыыларыттан саҕаланна.

Эдэр толорооччулартан хаалсыбакка бэтэрээннэр, «Индигир» ырыа бөлөҕө, салайааччы Өймөкөөн улууһун бочуоттаах олохтооҕо Тамара Северьянова, Власий Кондаков тылларыгар уонна мелодиятыгар «Өймөкөөн бу тымныы полюһа» ырыаны дохсун ытыс тыаһынан көрүстүлэр. Бу эрэ буолбатах, кэнсиэр саҕаланыаҕыттан бүтүөр диэри сыана улахан экраныгар Өймөкөөн улууһун дьыл бары кэмнэригэр уһуллубут кэрэ бэлиэ көстүүлэрин слайдалара көстөн дьоро киэһэни киэргэттэ, дойдубут очуостаах таас хайалара, сайыннары ирбэт муустаах төбөлөрө, кэрэ сибэккиннэн симэммит хонуулара, халыҥ кыстык хаарынан бүрүллүбүт систэрэ долгуттулар, дойдубутун санаттылар…

А. Кулаковскай аатынан Доҕордоһуу дьиэтин генеральнай дириэктэрэ, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ Антонида Корякина Өймөкөөҥҥө Ыһыах тэрийээччилэргэ анаан эҕэрдэ истиҥ тылларын эттэ, бырааһынньык ыытыллар кэмигэр улахан делегация тиийэн күүс-көмө буола баралларыгар бэлэмнэнии үлэтэ бара турар диэтэ. Кини кэнниттэн араас омук тылынан Алексей Кулаковскай хоһооннорун национальнай бөлөх чилиэннэрэ аахтылар.   

Любомир Кондаков, Джумурат, Виталий Очиров, Кылаан Кындыл, Күндэл кыттыылара бу кэрэ киэһэни киэргэттилэр.

Дьоро киэһэни  Руслан Платонов тылларыгар уонна мелодиятыгар кини бэйэтэ  уонна Кылаан Кындыл  «Эргиллэ туруом эйиэхэ, Өймөкөөн!» диэн ырыанан түмүктээтилэр. Олоҥхо ыһыаҕар Өймөкөөҥҥө көрсүөххэ диэри!