Чуумпуну тутуһуу
Бу даачалаахтар ордук кэһэр быраабылалара диэн биллэр.
Билигин дойду үрдүнэн чуумпуруу туһунан федеральнай таһымнаах сокуон суох. Итинэн сибээстээн, уоскулаҥ, чуумпу буолуу туһунан нуормалар хас биирдии эрэгийиэҥҥэ туспа ылыллаллар. Эрэгийиэн былаастара билигин түүҥҥү өрөмүөн, о.д.а. тыастаах үлэлэри, тэрээһиннэри ыытыыны уонна уоскулаҥ буолуу кэмин бэйэлэрэ көрөн быһаараллар. Ити, бастатан туран, эрэгийиэн уратыларын көрөн быһаарыллыбыта.
Саха Сиригэр үлэлиир сокуонунан, олохтоохтор уоскулаҥ, чуумпуруу уонна сынньалаҥ кэмнэрин тутуһууга, ордук түүҥҥү кэмҥэ, доруобуйаны харыстааһыҥҥа уонна үлэһит киһи үлэҕэ сыһыанын үрдэтэргэ суолталаах. Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр киэһэ 9-тан сарсыарда 8 чааска диэри чуумпуруу буолуохтаах. Маны таһынан, күнүс 13.00 -15.00 чааска диэри чуумпурууну олохтуур ирдэнэр. Бу саастаах, биэнсийэлээх дьон, итиэннэ кыһыл оҕолоохтор интэриэстэрин көмүскүүр сыалтан киирбитэ.
Өртөөһүн уонна бөҕү уматыы бобуллар
Биһиги оҕо сааспытыгар саас ахсын күргүөмүнэн тахсан олбуор иһиттэн бөҕү хомуйан, улахан кутааҕа уматарбыт. Анал ас астыыр сирэ, мала, тэрилэ суох сасылыктааһыҥҥа ким да болҕомтотун уурбата. Бу кэмнэр аны төннүбэттии аастылар.
2020 сыл балаҕан ыйын 16 күнүгэр РФ Бырабыыталыстыбатын уурааҕынан, баһаартан сэрэхтээх буолуу эрэһиимин Быраабылата олохтонон, бобуулар киирбиттэрэ, ыстарааптар суумалара үрдээбитэ.
Ол эрээри, учаастакка үүммүт оту, талаҕы, бөҕү-сыыһы уматар отой бобуллубат. Маныаха, 1 м³ иэннээх тимир буочукаҕа бөҕү уматыахха сөп. Баһаартан сэрэхтээх буолуу быраабылаларынан, буочука олбуортан, тутуулартан, үүнэн турар мастартан 7,5 миэтэрэттэн кырата суох сиргэ туруохтаах. Аттыгар уулаах биэдэрэ эбэтэр уоту умулларар анал тэрил (огнетушитель), лаппаахы баар буолуохтаах. Уоту уматарга түргэнник умайар убаҕастары туһанар, өстүөкүлэни, пластигы, эрэһиинэни уматар бобуллар. Тоҕо? Умайыыларыгар киһи доруобуйатыгар охсуулаах, дьааттаах эттиктэри таһаараллар.
Сыыс оту утары охсуһуу
Учаастагы бас билээччи учаастагын туругун көрө-истэ, ыраастыы сылдьыахтаах. Сыыс от, талах саба үүнүүтүн хонтуруоллуохтаах (Сир кодексын 13, 42 ыст.). Бу быраабыланы кэстэххэ, федеральнай, эбэтэр олохтоох ыстараапка тардыахтарын сөп.
Көрүүтэ-истиитэ суох учаастактан сыыс от чугастыы учаастактарга көһүөн сөп, өр охсуллубутаҕына баһаар үөскүүрүгэр кутталы үөскэтэр.
Дьэ, сыыс от диэҥҥэ туох киирэрий? Маныаха тустаах биэрэчэни 2020 сыл балаҕан ыйын 18 күнүгэр РФ Бырабыыталастыбатын 1482 №-дээх уурааҕа бигэргэппит. Бобуулаах окко сытыган эрбэһин (полынь), лопух, хартыыһа, ньээм-ньээм, хонуу хвоһа, ромашка сорох көрүҥнэрэ кытары баар эбит. Бу быраабыла тыа хаһаайыстыбатыгар туһаныллар учаастакка үүнээйи түөрт гыммыт биириттэн элбэх иэни ылбыт буоллаҕына туһаныллар. Өскөтүн сир чааһынай дьиэни тутууга, оҕуруоту олордууга, кэтэх хаһаайыстыбаны тэрийиигэ анаммыт буоллаҕына, ыстараап көрүллүбэт.
Оттон “Борщевик” диэн от ханнык даҕаны учаастакка үүнэрэ көҥүллэммэт.
Учаастакка массыынаны сууйуу уонна өрөмүөннээһин
Тус бэйэм учаастакпар тугу баҕарар гынар кыахтаахпын, массыынам саппаас чааһыгар тиийэ сууйуом диир дьоҥҥо эмиэ соһуччу ыстараап кэлиэн көп. Массыынаҕын сууйа-сото сылдьаргын ыаллыы киһиҥ хаартыскалаан баран тустаах уоргаҥҥа сайабылыанньа суруйдаҕына, эмиэ ыстараап көтөн кэлиэн сөп.
Эһиги дьайыыгытынан сиргэ, сир аннынааҕы ууга химикаттарынан хоромньу тахсыбыт буоллаҕына 10 тыһыынчаҕа тиийэ ыстараап олохтонуон сөп. Дакаастыырга сир иниспиэксийэтин үлэһиттэрэ анаалыс ылаллар. Ыарахан тимирдэр туустара баара билиннэҕинэ, ыстарааптан куотар уустуктаах.
Оттон кэһии хас даҕаны төгүл таҕыстаҕына, бас билиигэ баар даача учаастагын суут нөҥүө былдьыахтарын сөп.
Быраактыка көрдөрөрүнэн, маннык ыстарааптар ахсааннаахтар. Сокуонунан массыынаҕын сууйар-сотор бобуута суох. Маныаха бас билээччи агрессивнай химикаттары туһаммакка, ыаллыы олорор дьонун учаастагар ууну тохпокко ыраастаныахтаах, өрүс, күөл кытылыгар массыынатын сууйуо суохтаах.
Өрөмүөннүүргэ эмиэ ол курдук: массыына арыытын, антифриһы сиргэ , ыаллыы сытар учаастакка уонна сыста сытар күөллэргэ, үрэхтэргэ тоҕумаҥ.
Сасылыык буһарар быраабылалары тутуһуҥ
Куорат быылыттан сибиэһэй салгыҥҥа сынньана тахсыбыт дьон сасылыыктыыра үтүө үгэс. Ол эрэн, 2023 сыл кулун тутар 1 күнүттэн эти аһаҕас уокка ыһаарылыырга хааччахтар киирбиттэрэ ( РФ Бырабыыталыстыбатын 1479 №-дээх уураҕын 4 №-дээх сыһыарыыта).
Мангал дьиэттэн, тутуулартан, олбуортан 5 миэтэрэ тэйиччи туруохтаах, умайыан сөптөөх малтан - 2 миэтэрэттэн итэҕэһэ суох. Ыстараап суумата 5-тэн 15 тыһ. солк. диэри.
Оттон баһаартан сэрэхтээх буолуу эрэһиимин кэмигэр кэһии тахсыбыта билиннэҕинэ, ыстараап суумата үрдүүр.
Сасылыыктыы сылдьан баһаары таһаардахха, даачаны бас билээччи 50 тыһ.солк. диэри ыстарааптаныан сөп. Бу хоромньу уонна эчэйээччи суох буоллаҕына. Оттон атын түгэннэргэ холуобунай эппиэтинэскэ тардыллар.
Холуодьастары уонна скважиналары хаһыы
Даачалар сорох учаастактарыгар уу боппуруоһа күүскэ турар. Кыһалҕаны быһаарарга холуодьас, эбэтэр скважина хаһарга күһэллэллэр. Бу сокуонунан бобуллубат эрээри, сир кодексын 40-с ыстатыйатыгар олоҕуран, сорох нуормалар тутуһуллуохтаахтар.
Ол курдук, холуодьас эбэтэр скважина дириҥэ 5 миэтэрэттэн дириҥ буолбат, грунтовай уулартан аллараа түспэт. Ууну тус бэйэ туһаныллыахтаах. Биир сууккаҕа 100 м³ элбэх уу туһаныллыбат.
Мантан атын түгэннэргэ РФ “Сир анныннаҕы баай” (О недрах) сокуон 19 ыстатыйатыгар олоҕуран, лицензия баар буолуохтаах. Физическай сирэйдэр артезианскай скважина оҥостоллоро бобуллар (административнай кодекс 1 чааһын 7.3 ыстатыйата).
Туалекка ирдэбиллэр
Туалет туруохтаах сирэ административнай кодекс 8.12 уонна 8.2 ыстатыйаларыгар ыйыллар. Туалеттан туох даҕаны эттик сиргэ уонна сир аннынааҕы ууга киириэ суохтаах. Анал герметичнай оҥоһук 3 миэтэрэҕэ диэри дириҥҥэ көмүллэн туруохтаах. Септик турар сирэ - тутуулартан 12 миэтэрэҕэ диэри ыраах, олбуортан 1 миэтэрэ , холуодьастан 8 миэтэрэ тэйиччи. Маныаха ыаллыы олорооччулар холуодьастара эмиэ учуоттаныахтаах.
Сокуона суох сири баһылааһын
Ханнык баҕарар сир хаһаайыннаах: биирдиилээн дьон, юридическай сирэйдэр эбэтэр судаарыстыба.
Сир боппуруостара “Сир кодексатынан” быһаарыллаллар. Бас билии докумуоннарга олоҕурар. Холобур: бэлэхтээһин, атыылаһыы, нэһилиэстибэ.
Кодекс 76 ыстатыйата ыйарынан, сокуона суох сири ылбыт киһи учаастагы хаһаайыҥҥа төннөрүөхтээх, маны тэҥэ бас билээччигэ хоромньуну төлүөхтээх, ыстырааптанар.
Маһы кэрдии
Учаастакка үүнэр мастар бас билиигэ киирсибэттэр. Мас сорох көрүҥүн эрбээтээххэ ыстараап төлөнөр. Боппуруос РФ гражданскай кодексатын 261 ыстатыйатын 3 пуунунан, “Тулалыыр эйгэни харыстааһын” федеральнай сокуонунан уонна “Сокуона суохтук тыа маһын охторуу” холуобунай кодексынан быһаарыллар. “Рослесхоз” биэрэчининэн, сорох мастарга уонна талахтарга эрбээһин, охторуу, түөрэн ылыы бобуллар. Ол иһигэр, оттук маска туһанарга маһы охторор бобуллар.
Сокуонунан маһы кэрдии көҥүллэнэр түгэннэрэ: маһы эн иннинээҕи хаһаайын, эбэтэр бэйэҥ олордубут буолуохтааххын. Маны тэҥэ, бу маска сэдэх, эбэтэр сүтэн эрэр көтөрдөр уйалара суох буолуохтаах.
Тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанарга көҥүллээх учаастактар сорох түгэннэригэр кэрдээһин көҥүллэнэр, бу тыа кодексын 6 ыстатыйатыгар ыйыллар. Маныаха экологтар көҥүллэрэ ирдэнэр.
Ыаллыы олорооччулар бырааптарын кэһии
Ыаллыы олорор дьонуҥ олбуордарын алҕас төлү көттөххө, учаастактарын уунан толорон, эбэтэр уотунан эмсэҕэлэттэххэ, холуодьастарын уоҕурдуунан буортулаатахха эмиэ ыстараап олохтонуон сөп.
Сокуон этэринэн, туох баар геодезическай эбэтэр сиигирдэр үлэлэр чугас сытар учаастактар бас билээччилэрин кытары кэпсэтиллиэхтээх, сөбүлэҥнээх буолуохтаах.
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
