Общество

Экология кодекса биһиэхэ эрэ баар

Ил Түмэн сир сыһыаннаһыыларыгар, айылҕа ресурсаларыгар уонна экологияҕа сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин  Саха Сирин олохтоохторун Эколог күнүнэн итиитик-истиҥник эҕэрдэлээтэ.

-- Аан дойду үрдүнэн бэс ыйын 5 күнэ -- Аан дойдутааҕы айылҕа харыстабылын күнэ. Арассыыйа Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин 2007 сыллаахха от ыйын 21 күнүгэр таһаарбыт Ыйааҕынан Эколог күнүн биллэрбитэ. Онтон ыла Арассыыйа экологтара бэс ыйын 5 күнүгэр Эколог күнүн бэлиэтииллэр. Бүтүн Аан дойдутааҕы рейтининэн, биһиги Арассыыйабыт экологияны харыстааһыҥҥа, экологическай ирдэбиллэри тутуһууга биэс бастыҥ судаарыстыба иһигэр сылдьар. Онон биһиги киэн туттуох тустаахпыт.

Саха Өрөспүүбүлүкэтэ сирэ-уота киэҥин, ураты айылҕалааҕын, сиртэн хостонор элбэх баайдааҕын быһыытынан, бу боппуруоска биһиги олус кыраҕытык, харыстабыллаахтык сыһыаннаһабыт. Ол иһин бастакы Бэрэсидьиэммит Михаил Николаев дьаһалынан, биир бастакынан туспа министиэристибэ тэриллибитэ, уопсастыбаннай иниспиэктэрдэрбит, экологтарбыт олус түмсүүлээхтэр уонна күүстээхтэр. Ирбэт тоҥҥо турар айылҕа наһаа уйаҕас, алдьаннаҕына уһуннук чөлүгэр түһэр, онон күннэтэ турууласпатахпытына, көмүскээбэтэхпитинэ, кэлэр көлүөнэбит улахан охсууну ылыан сөп.

Биһиги сис кэмитиэппит бу үлэҕэ эмиэ ыкса ылсан үлэлэһэр. Ол курдук, Арассыыйа үрдүнэн саамай ыраас  уулаах, ырыаҕа ылламмыт Кыыс Амма өрүспүтүн харыстыыр туһуттан көрсүһүүлэри, сүбэ мунньахтары ыытабыт, саамай элбэх бырамыысыланнай тэрилтэлэр баар Алдан өрүспүт ырааһын мэлдьи хонтуруолга тутабыт, кыра да киртийии таҕыста да, тута болҕомтоҕо ылабыт, уопсастыбаннаһы кытыннарабыт. Саха норуотун символа буолбут Өлүөнэ Эбэбитин ыраастык тутар инниттэн федеральнай бырайыакка киирэр үлэни ыытабыт, туруорсабыт. 2023 сылга «Экология кодекса»  ылыллыбыта. Бу бырамыысыланнас балысханнык сайда турар кэмигэр, төрүт олохтоохтор айылҕабыт чөл туруктаах хааларын туһугар салгыы туруулаһыах тустаахпыт!  -- диэн эттэ.

Манна даҕатан эттэххэ, Экология кодекса айылҕаны чөл тутууга усулуобуйаны оҥорор. Кодекс соругунан тулалыыр эйгэни харыстааһыҥҥа уонна айылҕа баайын туһаныыга өрөспүүбүлүкэ сокуонун нуормаларын систиэмэлээһин буолар. Докумуон сүнньүгэр 10 өрөспүүбүлүкэ нуормата киирбитэ.

Кодексы оҥорууга үс сыл устата былаас уорганнара, экологтар, эспиэрдэр үлэлээбиттэрэ. Кырасдааныскай уопсастыба бэрэстэбиитэллэрэ кыттыбыттара.

Икки сыл устата ураты харыстанар эркээйи сирдэрбитигэр ураты кэтэбил олохтонуутугар, бу сирдэргэ туризмы сайыннарыыга, уопсастыбаннай уонна да атын кэммиэрчэскэйэ суох тэрилтэлэр үлэҕэ кыттыһалларыгар, хонтуруоллуулларыгар докумуоннар ситэриллэн биэрдилэр.

Билигин, килиимэт уларыйыыта балысханнык бара турар кэмигэр, экология өттүнэн куттал суох буолуута ураты болҕомто ууруллар. Маныаха федеральнай сокуоннары сэргэ, биһиги Экологияҕа кодекспытыгар олоҕурабыт.

Сахабыт Сирэ хара тыаларынан, дьэҥкир уулаах үрэхтэринэн, баай сиринэн- уотунан, араас элбэх кыыл, көтөр уйаланан ууһуур сиринэн биллэр. Бу кэрэ айылҕабытын оннунан тутан хааларбыт, биһиги уопсай сыалбыт буолуохтаах диэн норуот дьокутаата этэр.

-- Аан дойдуга ханна да хатыламмат экосистиэмэлээх, эркээйи сирдэрдээх, баай сирдээх-уоттаах дойдубутугар уопсастыбаннай экологтар оруоллара сүҥкэн улахан. Эһиги үлэҕитигэр бэриниилээххитинэн, эппиэтинэстээххитинэн аныгы сайдыыны уонна төрүт укулааты оннунан хаалларыыны дьүөрэлэһиннэрэҕит. Айылҕа харыстабалын үлэһиттэригэр, бэтэрээннэригэр, уопсастыбаннай экологтарга, араас тэрилтэлэр экологтарыгар уонна айылҕаны таптааччыларга, кинини чөл хаалларарга кыһаллааччыларга эҕэрдэбин тиэрдэбин. Эһиги үлэҕит биһиги уопсай дьиэбитин, тыйыс эрээри кэрэ Олоҥхо дойдубутун харыстыыр, -- диир Андрей Находкин.

Хаарытска: Улус Медиа