Попечитель эбээһинэһэ
Оччотоҕу кэмҥэ РФ Федеральнай Мунньаҕын Федерациятын Сэбиэтин бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта Михаил Николаев «Өлүөнэ кыраайа» тэриллиитин туһунан бу курдук эппитэ:
— Кырдьыгынан кэпсэтиэххэ, аан дойду үөрэҕин эйгэтигэр сэбиэскэй үөрэх систиэмэтэ барыларыттан биир, саамай үрдүкү кэрдиискэ турара. Баары, оҥоһуллубуту урусхаллааһын аньыыга тэҥнээх этэ. Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөтэ, судаарыстыбаннай былаас уонна саха интеллигенциятын өҥөлөрө уопсастыбаннай реформалара кэмнэригэр үөрэхтээһиҥҥэ ситиһиллибит историческай таһым тыытыллыбакка чөл хаалбыта эрэ буолбатах, өссө сөптөөҕүнэн көрөн саҥардыллыбыта уонна бэрт сотору урукку ситиһии куоһараллыбыта буолар. Маныаха үөрэх уһулуччу суолтата, сыаналанара хайа да түгэҥҥэ саарбахтамматаҕа. Өрөспүүбүлүкэ саамай ыарахан күннэригэр биир да оскуола, биир да үрдүк үөрэх кыһата, биир да педагог көрүүтэ-истиитэ суох хаалбатахтара. Оччотооҕу усулуобуйаҕа, сорох соратниктарым өссө билиҥҥи сыананан аҕаабат, тыыннаах эрэ хаалар кэмҥэ оскуола баар, ол да сөп диир кэмнэригэр, Саха Өрөспүүбүлүкэтин анал бэрэсидьиэн оскуолаларын ситимин тэрийэр туһунан Укааһы таһаарбытым. Өссө кинилэргэ попечитель буолар эбээһинэһи ылыммытым.
Үөрэхтээһиҥҥэ инновация кииннэрэ
— Үгэс курдук, оскуола дьыалатыгар эмиэ кыранан эрэ дуоһуйуоҕу баҕарыллыбатаҕа. Бэрэсидьиэн оскуолалара үөрэхтээһин саҥа систиэмэтин «үүнэр туочукаларынан», үөрэх саҥа технологияларын кииннэринэн буолуохтаахтара. Дьиҥинэн, өрөспүүбүлүкэ оскуолаларын систиэмэтигэр үөрэхтээһиҥҥэ инновация кииннэрэ тэриллибиттэрэ.
Бу оскуолалар тустарынан анал балаһыанньа оҥоһуллубута. Эбии үп көрүллүбүтэ. Аныгы саҥа оборудование бэриллибитэ, педагогическай каадырдар идэлэрин үрдэтинэллэрин хааччыйбыппыт. Үөрэх аныгы процеһыгар наадалаах элбэҕи оҥорбуппут уонна үөрэтии хаачыстыбата, үрдүк үөрэххэ киирии 70%-тан итэҕэс буолуо суохтаах диэн судаарыстыбаннай ирдэбил түһэрбиппит. Олимпиадаларга хайаан да кыттыыны ылан, бириистээх миэстэлэргэ тиксиэхтээхтэрэ, научнай-чинчийэр үлэлэргэ үчүгэй түмүктэри ситиһиэхтээхтэрэ, биир кэлим судаарыстыбаннай эксээмэннэргэ кыттан, үрдүк көрдөрүүлэниэхтээхтэрэ. Уонна, биллэн турар, киэҥ ис хоһоонноох култуурунай олох ирдэнэрэ.
Дьоҕуру эбии үрдэтии суола
Михаил Ефимович эппитин курдук, бэрэсидьиэн оскуолаларын ситимэ инновация – үөрэх үрдүк технологияларын кииннэринэн буолуохтаах. Онно үөрэммит оҕолор киэҥ билиилээх-көрүүлээх Саха Сирин интеллигенциятын саҥа араҥатын – тэхиниичэскэй интеллигенцияны үөскэтиэхтээхтэр. Чуолаан, бу дьон биһиги норуоппут инники сайдыытын үрдүк кэрдиискэ таһаарыахтаах үрдүк аналларын учуоттаан, Михаил Ефимович кинилэр билиилэрин, дьоҕурдарын эбии үрдэтэр суолу тобулбута.
Өрөспүүбүлүкэттэн сүүмэрдэммит, физикаҕа, математикаҕа, информатикаҕа уонна естественнэй наукаларга дьоҕурдаах оҕолору сылы эргиччи биир сиргэ мунньан билиилэрин үрдэтэр, дьоҕурдарын сайыннарар соруктаах Өктөмҥө «Өлүөнэ кыраайа» физико-математическай пуорум тэриллибитэ. Пуорум Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастакы Бэрэсидьиэнэ Михаил Ефимович Николаев 798 №-дээх Укааһынан 1999 сыллаахха бэс ыйын 24 күнүгэр Өктөм гимназия-оскуолатын базатыгар аһыллыбыта.
Онтон ыла сэттэ төгүрүк сыл устата физико-математическай пуорум өрөспүүбүлүкэ араас муннуктарыттан эрэ буолбакка, элбэх эрэгийиэннэртэн устудьуоннары, учууталлары, наука үлэһиттэрин түмэр.
Ситиһии төрдө — преподавателлэр
Квалификациялаах преподавателлэр – пуорум хас да сыллаах ситиһиилэрин төрдө. Үөрэтиигэ Саха Сирин уонна РФ учуонайдара, үрдүк үөрэх кыһаларын уонна үөрэхтээһин тэрилтэлэрэ, наука учреждениелара уонна киииннэрэ кытталлар.
2003 сыл атырдьах ыйыгар пуорум базатыгар аныгы кэм уһулуччулаах физигэ, физико-математическай наука дуоктара, Нобелевскай бириэмийэ лауреата, А.Ф. Иоффе аатынан физико-тэхиниичэскэй институт дириэктэрэ Жорес Иванович Алферов Нобелевскай лекцията ыытыллыбыта.
2003 сыл сэтинньигэ М.В. Ломоносов аатынан Москватааҕы судаарыстыбаннай университет ректора, Арассыыйа үрдүк үөрэҕин наукаларын академиятын академига Виктор Антонович Садовничай ректорскай лекциятын аахпыта.
2004 сыллаахха от ыйыгар Арассыыйа наукаларын академиятын вице-бэрэсидьиэнэ, Арассыыйа естественнэй наукаларга академиятын бэрэсидьиэнэ, тэхиниичэскэй наука дуоктара, М.В. Ломоносов аатынан МГУ бэрэпиэссэрэ, наука уонна тиэхиньикэ үтүөлээх диэйэтэлэ Олег Леонидович Кузнецов актовай лекцията буолбута.
Пуорум иһинэн физико-математическай, тэхиниичэскэй кылаастар уонна оскуолалар ассоциациялара, эдэр талааннар Аартыкатааҕы кыра академиялара, үөрэнээччилэр уонна устудьуоннар научнай уопсастыбалара тэриллибиттэрэ.
Аартыкатааҕы кыра академия
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Эдэр талааннар Аартыкатааҕы кыра академиялара диэн оҕо уопсастыбаннай тэрилтэтэ Нобелевскай бириэмийэ лауреата Ж.И. Алферов уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин бастакы Бэрэсидьиэнэ М.Е. Николаев көҕүлээһиннэринэн үүнэр көлүөнэни айар, чинчийэр үлэҕэ сыһыарар уонна оҕолору кытта айымньылаахтык үлэлиир учууталлары уонна исписэлиистэри өйүүр сыалтан тэриллибитэ.
Аартыкатааҕы кыра академия бэйэтин үлэтин-хамнаһын Саха Өрөспүүбүлүкэтэ эрэгийиэн быһыытынан сайдыыта туруктаах буолуутун кыһалҕаларын үөрэтиигэ, аан дойду уопсастыба таһынан актыыбынай чилиэнэ буоларынан, ыччаттарга баһылыыр-көһүлүүр хаачыстыбаны, бырайыактыыр-чинчийэр култуураны, киритиичэскэй толкуйу иҥэрэргэ туһаайар.
Аартыкатааҕы кыра академия үлэтин сүрүн көрүҥнэринэн бырайыактыыр мастарыскыайдар, тиэхиникэ айар-тутар мастарыскыайдара, конференциялар, айар оскуолалар уонна экспедициялар буолаллар. Үлэ бу көрүҥнэрэ тэрилтэ соруктаах үлэтин идеялары көҕүлүүр интеллектуальнай кыахтарын түмэр сыаллаахтар. Аартыкатааҕы кэлэр кэскил академията – бу Михаил Ефимович өр сыллаах өйүн-санаатын ымыыта, сүрэҕин-быарын иэйиитэ. Төрөөбүт дойдутун дьоно-сэргэтэ, омуга хаһан да өйдөөн өйө тиийбэтэх, санаан санаата сиппэтэх туруктаах буолуу, чэчирии сайдыы сыалын-соругун, Арассыыйаҕа эрэ буолбакка, аан дойду таһымынан ыллыктаах кэпсэтиигэ, ылыннарыылах туруорсууга, туруулаһыыга ыччатын, эдэр көлүөнэтин иитиигэ, сайыннарыыга анаан туттарбыт киинэ буолар.
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
