Биһиги бу сокуоҥҥа санаатын үллэстэригэр көрдөспүппүтүгэр, Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аргарнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Андрей Находкин маннык эттэ:
-- Сокуон күүһүгэр киирдэ. Онон биһиги икки хайысханан үлэлиэхпитин наада. Бастакытынан, 2023 сылга сөптөөх усулуобуйаны бэлэмнииргэ биир сыл бэрилиннэ, онон, федеральнай сокуон буоларын быһыытынан, баар ирдэбиллэри толорорго улуустар уонна нэһилиэктэр дьаһалталара туһааннаах уорганнары, хаһаайыстыбалары кытары бу сыл устата нормативнай-правовой базаны, тэрээһин үлэлэрин ыыттахтарына сатанар. «Арассыыйа Федерациятын кэккэ сокуоннарыгар уларытыылары киллэрэр уонна кыылларга эппиэстинэстээхтик сыһыаннаһар туһунан» диэн, норуокка «ыт сокуонунан» биллибит, 493 №-дээх федеральнай сокуоҥҥа курдук, утарабыт диэн баран, биир сылы халтайга ыыттахпытына, быдан элбэҕи сүүйтэриэхпит. 2024 сылтан ирдэбиллэр син биир эккирэтэн кэлиэхтэрэ. Ити «ыт сокуонугар» Ил Түмэнтэн Судаарыстыбаннай Дуумаҕа төһөлөөх элбэх этиилэри, туруорсуулары ыыппыппытый? Түмүгэ биир -- сибидиэнньэҕэ эрэ ылаллар, уларытыылары ылынан испэттэр, бигэргэппит сокуоннарын уларытарга тиэтэйбэттэр.
«Балбаах сокуонугар» эмиэ ол курдук буолуо дии саныыбын. Онон, ити үөһээ этиллибит бастакы хайысхаҕа күүскэ үлэлиэхтээхпит. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтигэр, улуустар дьаһалталарыгар сокуон ис тутулун, ирдэбиллэрин ырытыы саҕаланна.
Иккиһинэн, Ил Түмэн икки сис кэмитиэтигэр киэҥ ырытыыны тэрийэргэ былаанныыбыт, олор түмүктэринэн ылыллыбыт докумуону уонна улуустар киллэрбит этиилэрин эмиэ учуоттаан, Судаарыстыбаннай Дуумаҕа ыытыахпыт. Атын да эрэгийиэннэр туора туруохтара суоҕа дии саныыбын.
Федеральнай Сокуоҥҥа уларытыылары киллэрии, эппитим курдук, олус уустук процедура. Ол эрээри, Саха Сириттэн, Судаарыстыбаннай Дуумаҕа биэс дьокутааттаахпыт! Урукку өттүгэр итинник суоҕа. Кинилэр бу сокуону оҥорууга, бигэргэтиигэ кыттыспыт дьоннор, уларытыылары киллэриигэ хайаан да үлэлэһиэхтэрин наада. Ити дьокутааттарбыт нөҥүө биһиги этиилэрбитин киллэриэхтээхпит. Ил Түмэнтэн уларытыылары киллэрии ыарахан эбит буоллаҕына, Судаарыстыбаннай Дуума дьокутааттара бэйэлэрин фракцияларын нөҥүө, бэйэлэрин уларытыыларын курдук, биһиги федеральнай сокуоҥҥа ыыппыт уларытыыларбытын бэйэлэрин ааттарыттан туһаныахтарын сөп.
Даҕатан эттэххэ, тулалыыр эйгэни киртийииттэн араҥаччылыырга туһуламмыт «Сүөһү иитиитин ойоҕос бородуукталарын уонна Арассыыйа Федерациятын кэккэ сокуоннарыгар уларытыылары киллэрэр туһунан» федеральнай сокуон 2022 с. от ыйыгар ылыллыбыта, кулун тутар 1 күнүттэн олоххо киллэрилиннэ. Бу сокуоҥҥа сүөһү иитиитин ойоҕос бородуукталарын (сүөһү, көтөр, сибиинньэ, бараан... хойуутун-убаҕаһын, хотоҥҥо туһаныллыбыт тэлгэх оту-соломону) ханна, хайдах харайар, тиэйэр-таһар биитэр таҥастаан туһаҕа таһаарар туһунан этиллэр. Онон тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэлэригэр, ынах сүөһүнү, сылгыны, табаны, сибиинньэни, көтөрү уо.д.а. иитэр тэрилтэлэргэ, кэпэрэтииптэргэ, бааһынай хаһаайыстыбаларга балбааҕы харайарга, дьаһайарга уонна таҥастаан туһаҕа таһаарарга чопчу ирдэбиллэр киирдилэр.
-
4
-
0
-
0
-
0
-
0
-
1
