Эҕэрдэ

“Ытыктабыллаах мэдиссиинэ үлэһиттэрэ! Күндү доруобуйа харыстабылын бэтэрээннэрэ! Өрөспүүбүлүкэ салалтатын уонна тус бэйэм ааппыттан эһигини идэлээх бырааһынньыккытынан ис сүрэхпиттэн сүгүрүйэн туран эҕэрдэлиибин!

Коронавирус дьаҥа аан дойду үрдүнэн тарҕанан, нэһилиэнньэ доруобуйата харысхаллаах буолуутугар, эмчит идэтэ уһулуччу суолталааҕын көрдөрдө.

Эһиги, Гиппократ андаҕарыгар бэриниилээх буолаҥҥыт, бу уустук кэм сүрүн охсуутун бэйэҕитигэр ылынныгыт. Күн аайы үгүс киһи олоҕун, сырдык тыынын иһин охсуһаҕыт, туруулаһаҕыт. Биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр сүүрбэ тыһыынча кэриҥэ эмчит идэлээх баар. Олортон 7779 киһи быһаччы кутталлаах дьаҥы кытта охсуһар. Эһиги үлэҕит уустук уонна олус эппиэтинэстээх, дириҥ билиини-көрүүнү, уопуту, сатабылы, киэҥ көҕүстээх буолууну эрэйэр. Үксүгэр үрүҥ халааттаах аанньаллар ыарыһахха үтүө, амарах сыһыаннара ханнык да эмтээҕэр үчүгэйдик, эмтиирдии дьайаллар.  

Бүгүҥҥү бэлиэ күҥҥэ, эһиги үтүө суобастаах уонна бэриниилээх үлэҕит түмүгэр, өрөспүүбүлүкэҕэ киһи олорор орто сааһа 73 сылга тэҥнэспитин тоһоҕолоон бэлиэтиэхпин баҕарабын. Бу – Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка саамай үрдүк көрдөрүүнэн буолар.

Күндү эмчиттэр, мэдиссиинэ үлэһиттэрэ! Номнуо хаһыс да ыйын дьиэҕититтэн-уоккутуттан тэйэн, коронавируһунан ыалдьыбыт дьону кытта быһаччы үлэ инники кирбиитигэр сылдьаҕыт. Эһиги сыралаах үлэҕит түмүгэр өрөспүүбүлүкэ сүүһүнэн олохтооҕо кутталлаах ыарыттан хайыы үйэ үтүөрдэ. Өрөспүүбүлүкэ салалтатын аатыттан өссө төгүл дьон олоҕун быыһыыр туһугар үтүө суобастаах үлэҕит, үрдүк идэтийиигит иһин дириҥ уонна истиҥ махталбын тиэрдэбин. Барыбыт сомоҕо күүһүнэн коронавируһу кыайыахпыт уонна олохпут урукку сүнньүгэр түһүө диэн эрэнэбин. Баҕарабын тус бэйэҕитигэр уонна чугас дьоҥҥутугар чэгиэн доруобуйаны, дьолу-соргу, байылыат олоҕу!” – диэн Айсен Николаев өрөспүүбүлүкэ бары эмчиттэрин эҕэрдэлээтэ.

Былырыыҥҥыттан “Доруобуйа харыстабыла” уонна “Демография” диэн национальнай бырайыактар чэрчилэринэн эрэгийиэннээҕи бырайыактар олоххо киирэн саҕалаатылар. Ол түмүгэр өрөспүүбүлүкэ эмчиттэрэ үрдүк таһымнаах мэдиссиинэ өҥөлөрүн оҥорор кыахтара эбилиннэ. 2019 сыл түмүгүнэн 7 тыһыынча кэриҥэ Саха сирин олохтооҕо үрдүк таһымнаах көмөнөн туһаммыта. 

Эмчиттэр аан бастакытын быарга химиоэмболизация оҥорбуттара, ол аата быар искэҥэр быһаччы химиялаах эмтэринэн дьайбыттара. Ону сэргэ “дерматология”, “пульмонология”, “ревматология” хайысхаларыгар генно-инженернай эмтээһини киллэрбиттэрэ. Быйыл эмиэ аан бастакытын аритмия ыарыыныы тымныынан дьайан эмтээтилэр. Өрөспүүбүлүкэ бырабыытылыстыбата үрдүк таһымнаах идэтийбит эмчиттэри үөрэтиигэ, бэлэмнээһиҥҥэ, эмчит идэтин престиһын үрдэтиигэ ураты болҕомтотун уурар. Ол түмүгэр Саха сиригэр доруобуйа харыстабылын үлэһиттэрин хамнастара биллэ үрдээтэ, эбии социальнай өйөбүллэр ананар буоллулар. Ол курдук, дьиэ куортамын толуйар, “Земскэй быраас” уонна “Земскэй фельдшер” диэн бырагыраамаларынан – 2 уонна 1 мөлүйүөн солк биэриллэр буоллулар. Маннык киэҥ хабааннаах үлэ өрөспүүбүлүкэ эмчиттэрин олохторун-дьаһахтарын уонна үлэлиир усулуобуйаларын тупсарарга улахан төһүү күүс буолар.