Госдума сонуннара

Дьиэ кэргэн

Оҕолоох ыал ипотеката чэпчэтиллиэҕэ

Дьокутааттар оҕолоох ыаллар эрдэ ылбыт ипотекаларын чэпчэки бырыһыаннаах ипотекаҕа көһөрөр усулуобуйаларын судургу оҥорор сокуон барылын бастакы ааҕыыга ылыннылар.

Сокуон барылын быһаарар докумуоҥҥа суруллар: Госдума көрүүтүгэр киирбит сокуон барыла, оҕолоох дьиэ кэргэн ипотекатын хаттаан ааҕан, ставкатын чэпчэтиигэ судургутук көһөрөрү мэктиэлиир. Маныаха ийэ хапытаалын үбүн туһаныы эмиэ киирэр. Бу сокуон барыла бааннар оҕолоох дьиэ кэргэҥҥэ намыһах бырыһыаннаах кирэдьиити биэрэллэрин мэктиэлиир, кирэдьиит ылааччы интэриэһин көмүскүүр уонна кирэдьиит толору төлөнөн бүттэҕинэ, оҕоҕо дьиэ иэниттэн өлүү олохтууру туруорсар. 

Сокуон барылынан, төрөппүттэр дьиэлэрин кирэдьиитин толору саптахтарына, оҕолоругар дьиэни өлүүлээн аныыр буолуохтара. Ону таһынан ипотекаларын ийэ хапытаалынан төлөспүт дьонтон кыбартыыраны атыылаһар киһи интэриэһин көмүскүүр ньыманы тобулаллар.

“Хамсаабат баайга бырааптарын реестригэр ийэ хапытаалын үбүн туһаммыттарын туһунан сибидиэнньэни булгуччу киллэриэхпит. Оччотугар сокуон барыла сокуоннай сааһын туола илик оҕо кыбартыыраҕа быраабын көмүскүөҕэ уонна атыылаһааччы кыбартыыра туһунан сибиэдэнньэни барытын харгыһа суох билэригэр көмөлөһүөҕэ”, -- диэн сокуон барылын ааптара, Госдума бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Ирина Яровая быһаарар.

 “Сокуон барылын ылыннахпытына, судаарыстыбаттан социальнай көмө ылар дьиэ кэргэннэр кирэдьииттэрин төлүүллэригэр чэпчэки буолуоҕа”, -- диэн дьокутаат бэлиэтиир.

Доруобуйа

Саастаах үлэһиттэр доруобуйаларын көрдөрүнэллэригэр

40 саастарыттан үөһэ саастаах дьон сылга биирдэ диспансеризацияны баралларыгар өрөбүл күнү аныыр туһунан РФ Үлэҕэ кодексыгар көннөрүүнү киллэрэр сокуон барылын РФ Судаарыстыбаннай Думата иккис ааҕыыга ылынна.

“Бу сокуон барыла дойду олохтоохторо, сылын аайы эмтиир тэрилтэлэргэ диспансеризацияны баралларыгар, төлөнөр өрөбүл күннээх буолалларын мэктиэлиэҕэ, -- Судаарыстыбаннай Дума бэрэссэдээтэлэ Вячеслав Володин этэр. – Билигин үлэ биэрээччилэр үлэһиттэригэр доруобуйаларын көрдөрүнэллэригэр өрөбүл күн биэрэллэрин ыарырҕаталлар. Ол иһин дьон, бэйэтин суотугар өрөбүл күн ылан, бырааска көрдөрө барарга күһэллэр. Онуоха, биллэн турар, хамнаһа кыччаан биэрэр. Ол иһин үгүс үлэһит диспансеризацияттан аккаастанар. Ол эрээри өйдүөх тустаахпыт, дьон сылын аайы доруобуйаларын бэрэбиэркэлэттэҕинэ эрэ, ыарыы саҥа үөскээн эрдэҕинэ биллэр. Бу сокуон дойду олохтоохторун доруобуйатын харыстыырга уонна үйэлэрин уһатарга көмөлөһүөҕэ”.

Вячеслав Володин бу иннинэ Госдума биэнсийэҕэ тахсар иннинээҕи саастаах уонна биэнсийэлээх үлэһиттэргэ диспансеризацияны ааһалларыгар икки өрөбүл күнү олохтуур туһунунан сокуону ылыммыттарын санатта.

Эпиэкэ

Суут быһаарыытынан эрэ ылыахтара

Госдумаҕа оҕону төрөппүттэриттэн суут уурааҕа суох былдьыыры бобор сокуон барылын киллэрбиттэр. Бу нуорма дьиэ кэргэни көмүскээһини Төрүт сокуонунан мэктиэлииргэ хайысхаланар.

Сокуон барылын оҥорон киллэрбит Госдума дьокутаата Павел Крашенинников эпиэкэ уоргана дьиэ кэргэн олоҕор кыттыһара сороҕор төрүөтэ суох буоларын уонна чахчы көмөҕө наадыйар дьиэ кэргэн болҕомтото суох хааларын туһунан эппит. Эпиэкэ уоргана оҕону төрөппүттэриттэн суолтата суох биричиинэнэн былдьаан ыларын ыйар. Холобур, оҕо оонньуура аҕыйаҕын, оҕо ытыырын, оҕо туспа хоһо суоҕун, оҕону эбэтин, эһэтин кытары хаалларбыттарын сылтах оҥостоллор.

“Араас түбэлтэлэр бааллар. Кыһалҕалаах ыал судаарыстыбаннай уорганнарга көмөҕө наадыйан таҕыстаҕына, бу ыал эпиэкэ уорганын болҕомтотугар ылыллар. Дьиэ кэргэн кодексын 77 ыстатыйатын сиэртибэтинэн буолар. Ол эбэтэр үп өттүнэн кыһалҕалаах ыалтан оҕону административнай бэрээдэгинэн ылаллар”, -- диэн дьокутаат санаатын үллэстэр.

Сокуон барыла судаарыстыбаннай уорганнар сокуону кэһии, буруйу оҥоруу таҕыстаҕына, оҕо доруобуйатыгар куттал суоһаатаҕына эрэ, дьиэ кэргэн олоҕор кыттыһары көҥүллүүр. Ол курдук, бу кэһиилэри суукка көрөн, тустаах түмүгү таһааран баран, дьиэ кэргэнтэн оҕону ылары мэктиэлиир. Эпиэкэ уоргана эбэтэр ис дьыала уорганнара оҕо доруобуйатыгар куттал суоһуурун туһунан иһитиннэриини ыллахтарына, суукка сайабылыанньа биэрэллэр. Сайабылыанньаны 24 чаас иһигэр көрүөхтээхтэр. Суут мунньаҕар эпиэкэ уорганын, борокуратуура бэрэстэбиитэллэрэ уонна төрөппүттэр баар буолуохтаахтар. Суут сабыылаах ньыманан ааһар.

Тыа хаһаайыстыбата

Субсидия көрүллүөн сөп

Госдумаҕа кытаанах килиимэттээх эрэгийиэннэргэ тыа хаһаайыстыбатын сайыннарарга этии киирбит. Ол курдук, тыа хаһаайыстыбатын эбийиэктэрин тутууга бүддьүөттэн тутуу ороскуотун 50%-нын сабар көмөнү субсидия быһыытынан оҥорорго этиллэр. Бу этиини тыа хаһаайыстыбатыгар аччыгый уонна орто урбааны өйүүр миэрэлэргэ оробуочай бөлөх чилиэннэрэ киллэрбиттэр.

“Дойду улахан өттө тыа хаһаайыстыбата сайдарыгар эндир сирдээх. Холобур, Уралы, Сибиири, Уһук Илини үүнүүлээх хара буордаах эрэгийиэннэр тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатынан толору хааччыйбаттар. Олохтоохтор ол иһин кэлии бородууктаны үс төгүл үрдэтиллибит сыанаҕа атыылаһаллар эбэтэр саарбах хаачыстыбалаах аһы ыларга күһэллэллэр. Билигин пандемия кэмигэр бу кыһалҕа сытыытык турда. Биир бастакынан уустук килиимэттээх сиргэ оҕуруот аһын уонна сүөһүнү иитэр хаһаайыстыбалар охсууну ыллылар. Өскөтүн билигин кинилэргэ көмөлөспөтөхпүтүнэ, Арассыыйа хоту уонна илин эҥээр өттүгэр сытар эрэгийиэннэрин олохтоохторо бородууктаҕа сыана үрдүүр кыһалҕатын билиэхтэрэ”, -- диэн оробуочай бөлөх салайааччыта Михаил Щапов этэр.

Санатар буоллахха, оробуочай бөлөх Госдума алын уонна орто бизнеһи өйүүр хамыыһыйатын иһинэн баар, оттон өйүүр миэрэлэри оҥорууга РФ тыа хаһаайыстыбатын, тыа хаһаайыстыбатын бырамыысыланнай комплексын, алын уонна орто урбаан корпорациятын идэлээх сойуустарын, научнай-чинчийэр институт, эрэгийиэннэр былаастарын бэрэстэбиитэллэрэ кытталлар.

Өйөбүл миэрэлэргэ өссө тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар алын, орто урбаанньыттарга эбэтэр ТХПК-ларга тыа хаһаайыстыбатын бородууксуйатын оҥорон таһаарар сыах уонна бородууксуйаны харайар эбийиэк атыылаһыытын, тутуутун эбэтэр хапытаалынай өрөмүөнүн субсидиялыыры киллэрэр туһунан этии киирбит.

Ону таһынан РФ субъектарыгар тэпилииссэҕэ үүнэр оҕуруот аһын олордууну көҕүлээһин субсидиянан өйөнүөхтээҕин ыйбыттар.

Эбии миэрэ быһыытынан, бөдөҥ, орто хампаанньаларга нолуоктарыгар чэпчэтии көрбүттэр, өскөтүн бу хампаанньалар социальнай хайысхалаах кэмиэрчэскэйэ суох уопсастыбаннай тэрилтэлэри, дьоҕус хаһаайыстыбалаахтары үбүнэн өйүүр буоллахтарына.

Саҥа көмө миэрэлэр бакыаттарыгар, тыа хаһаайыстыбатын салаатын бэрэстэбиитэллэрин көрдөһүүлэринэн, аграрнай хампаанньаларга устудьуоннары, үөрэхтэрин бүтэрбит эдэр дьону, “Земскэй быраас”  бырагыраамаҕа маарынныыр мэхэньиисиминэн көҕүлээн, үлэҕэ тардааһын миэрэтин киллэрбиттэр.

Оробуочай бөлөх кыттааччылара “Саҥа саҕалыыр фермер” уонна “Агростартап” гранынан өйөбүлү хаттаан оҥорор наадалааҕын ыйбыттар. Кинилэр грант ылыытын мэхэньиисимин судургутутарга, үбүлээһини улаатыннарарга уонна үбү туһаныы болдьоҕун биир сылынан уһатан биэрэргэ этии киллэрбиттэр.

Бу этиллибит өйөбүл миэрэлэрин Госдума аччыгый уонна орто предпринимательствоны өйүүр хамыыһыйатыгар ыыппыттар. Салгыы РФ Бырабыыталыстыбатын көрүүтүгэр киирэрэ сабаҕаланар.