Уопсастыба

Далааһыннаах тэрээһиҥҥэ Бөлөрүүсүйэттэн, Казахстаантан, Таджикистаантан, Кытайтан, Вьетнамтан, Монголияттан уонна Арассыыйаттан (Москва, Пермь, Курганскай уобалас, Бурятия, Саха Сирэ) 50-тан тахса кыттааччы, ол иһигэр бөдөҥ сыыркалар дириэктэрдэрэ, продюсердара, идэтийбит уопуттаах артыыстар уонна сыырка арыанатыгар номнуо бэйэлэрин көрдөрбүт эдэр талааннар кытыннылар.

Аан дойдутааҕы бэстибээл дьүүллүүр сүбэтин састаабыгар сыырка ускуустубатын уһулуччулаах диэйэтэллэрэ үлэлээтилэр. Ол курдук, СӨ Судаарыстыбаннай сыыркатын дириэктэрэ, уус-уран салайааччыта, дьүүллүүр сүбэ бэрэссэдээтэлэ Сергей Расторгуев, Бөлөрүүсүйэ Судаарыстыбаннай сыыркатын генеральнай дириэктэрэ Владимир Шабан, Кытай Норуодунай өрөспүүбүлүкэтиттэн продюсер Гао Юэ, Казааннааҕы Судаарыстыбаннай сыырка дириэктэрэ Эльмира Булатова (Татарстаан), Таджикистаан Судаарыстыбаннай сыыркатын дириэктэрэ Бахтиер Рахматуллозода, «Стефани Арт» артыыстар ааҕыныстыбаларын уус-уран дириэктэрэ Венета Стефани (Болгария), Мардар Жапандаев аатынан Бурятия Өрөспүүбүлүкэтин Судаарыстыбаннай сыыркатын дириэктэрэ Тудуп Батуев куонкурус нүөмэрдэрин сыаналаатылар, түмүгү таһаардылар.

Бэстибээл «Сыырка кавалькадата» бырааһынньыктааҕы парааттан саҕаланна. Кавалькадаҕа барыта 350-ча киһи кытынна уонна саха сыыркатын артыыстарын чаҕылхай туруорууларынан, көрөөччүлэри кытары тыыннаах алтыһыыларынан (интерактив) түмүктэннэ.

Бастакы күн бырабыыталыстыба 2-с №-дээх дьиэтин саалатыгар «Пути расширения международных связей в цирковой индустрии» V-с Аан дойдутааҕы сыырка пуорума буолла. Пуорум кыттыылаахтара сыырка ускуустубатын сайдыытын тутаах хайысхаларын дьүүллэстилэр, үлэлэрин уопутун үллэстиннилэр, дойдулар икки ардыларынааҕы сибээстэри кэҥэтии тула кэпсэттилэр уонна айар бырайыактары олоххо киллэриигэ бииргэ үлэлээһини торумнаатылар. Пуорум түмүгэр бэстибээл дьүүллүүр сүбэтэ меморандумҥа илии баттаата.

Бастакы күн бүтүүтүгэр аан дойдутааҕы дэлэгээссийэ «Ирбэт тоҥ саарыстыба» туристическай комлексаҕа саха сыыркатын 30 сылыгар аналаах «Саха Сирин бриллиантовай сыырката» муустан инсталляцияны үөрүүлээхтик арыйыыга кытыннылар. Бу инсталляцияны муус оҥоһук маастара Дмитрий Шадрин чочуйан оҥорбут, итиэннэ саха сыыркатын сүрүн худуоһунньуга Петр Винокуров үлэлэспит. Муус инсталляция киин оҥоһугунан саха сыыркатын бэлиэтэ - мамонт оҕото буолар. Маастар мамонт оҕотун планетанан хааман иһэрин ойуулаан оҥорбут, кинини сыырка арыанатын эргиирин курдук күн сырдатар уонна сыырка клоуннара, кыыллара-харамайдара тулалыыллар. Бу инсталляция сыырка ускуустубата кыраныыссата суоҕун уонна «Мамонтенок» бэстибээл аан дойду таһымнааҕын көрдөрөр.

Бэс ыйын 28 күнүгэр «МАМОНТёнок-2024» бэстибээл үөрүүлээх арыллыыта буолла.

СӨ Бырабыыталыстыбатын Бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Местников эҕэрдэ тылы эттэ: «Бу күннэргэ Сахабыт Сиригэр «Азия оҕолоро» норуоттар икки ардыларынааҕы успуорт оонньуулара буола турар. 10 күн иһигэр 100-тэн тахса тэрээһин ыытыллар. Олор ортолоругар сыырка бэстибээлэ ураты миэстэни ылар. «Мамонтенок» бэстибээл СӨ бырабыыталыстыбатын уонна саха сыыркатын кэллэктиибин көҕүлээһиннэринэн ыытыллар. Ол курдук, бу бэстибээл аан бастаан 2004 сыллаахха эмиэ «Азия оҕолоро» успуорт оонньууларын чэрчитинэн тэриллибитэ. Аан дойдуга саамай хотугу сыыркабыт кэллэктиибигэр уонна сыырка дириэктэригэр С.В. Расторгуевка өрөспүүбүлүкэҕэ уонна Арассыыйаҕа эрэ буолбакка, тас дойдуларга сыырка ускуустубатын көхтөөхтүк тарҕаталларын иһин махталбын тиэрдэбин. Эһиги өҥөҕүтүнэн сыырка сайдар, оҕолор бу кэрэ эйгэҕэ уһуйуллаллар. Саха сыырката инникитин улахан былааннардаах, бу былааннары үрдүк таһымнаах идэтийбит кэллэктиип хайаан да олоххо киллэриэҕэ диэн бигэ эрэллээхпин».

Ил Түмэн Бүддьүөккэ, үпкэ, түһээн уонна сыана бэлиитикэтигэр, бас билии уонна приватизация боппуруостаргар сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Юрий Николаев СӨ парламенын аатыттан сыырка 30 сылын көрсө аан дойдуга аатырбыт «Мамонтенок» бэстибээл VII-с төгүлүн саҕаламмытынан эҕэрдэлээтэ: «Билиҥҥи күчүмэҕэйдээх кэмҥэ бу курдук аан дойдутааҕы көрсүһүүлэр өрөспүүбүлүкэ уонна Арассыыйа олохтоохторугар эрэ буолбакка, аан дойду үрдүнэн наадалар. Манан биһиги сэрии суох, баар буолуохтаах эйэлээх күрэхтэһии, ускуустуба, доҕордоһуу уонна сомоҕолоһуу диэн көрдөрөбүт. Бэстибээл кыттааччыларыгар хотугу өрөспүүбүлүкэбитигэр кэлбиккитин иһин махтанабын. Саха Сиригэр диэри айан олус ыраах, үгүскүтүн тымныыбыт салыннарбыта, ол эрээри биһиэхэ куйаас. Биһиги сылаас доҕордуу сыһыаммытыттан эһиэхэ куйаас буолуоҕа диэн эрэннэрэбин. Бүгүн Саха Сирин бриллиантовай сыырката доҕотторун түмэр. Маннык куруутун доҕордуу буолуоҕуҥ, өр сылларгы сомоҕолоһуу баар буоллун!» - диэн тыл эттэ.

Бэстибээл үөрүлээх арыллыытын Сергей Расторгуев иһитиннэрдэ. Ол кэннэ манеж артыыстара көрөөччүлэргэ бастыҥ нүөмэрдэрин көрдөрдүлэр.

Бэс ыйын 29 күнүгэр, «Земля мамонта» диэн этно-шоу буолла уонна бу күн ыалдьыттар Туймаада ыһыаҕар сылдьан, саха төрүт култууратын, ыһыах үгэстэрин билистилэр.

Бэс ыйын 30 күнүгэр «Мамонтенок-2024» үөрүүлээх сабыллыыта үгүс дьону долгутта. Хас биирдии кыттаачы тус уратылаах, бары нүөмэрдэрин кичэллэн бэлэмнээбиттэр уонна үрдүк таһымнаахтык толордулар. Онон дьүүллүүр сүбэ кыайыылаахтары быһаарарыгар ыарахаттардаах буолла. Түмүккэ Маргарита Сидоренко, «Ыам ыйа» диэн нүөмэри (воздушная петля) көрдөрөн, оҕолорго кыайда. Кини кыттааччылартан саамай кыраларынан буолар, 13 эрэ саастаах. Маргарита Москубаттан сылдьар, «Мы из цирка» сыырка устуудьуйатын иитиллээччитэ. Оттон улахан дьоҥҥо Вьетнамтан кэлбит салгын гимнастара Nguyen Thi Hoa уонна Tchiu Hien Phuoc, «Момент любви» диэн нүөмэр­дэринэн, Гран-при хаһаайыннарынан буоллулар.

От ыйын 2-7 күннэригэр бэстибээл кыайыылаахтарын бастыҥ нүөмэрдэриттэн турар гала-көрдөрүүлэр буоллулар. Онтон от ыйын 4-с күнүгэр Дьокуускай куорат киинигэр «На грани фантастики и реальности» диэн экстремальнай сыырка перфомансыгар саха сыыркатын артыыстара Таалай күөлүн канаат устун хаамаан туораатылар. Бу сыырка көрдөрүүтэ быйылгы бэстибээл биир ураты тэрээһининэн буолла уонна үгүс көрөөччү сэҥээриитин ылла.

«Мамонтенок-2024» бэстибээл аан дойдуга сыырка ускуустубатын ситиһиилэрин чаҕылхайдык көрдөрдө. Ол курдук, тэрээһин сыырка дьиктилээх эйгэтигэр умсугутта, дьэрэкээн өҥнөөх, сиэдэрэй оҥоһуулаах көстүүмнэр, атрибуттар, тыыннаах муусука, дрессировкаламмыт харамайдар, көрдөөх клоуннар, имигэс акробаттар, жонглердар уонна гимнастар дьон-сэргэ, оҕо-аймах болҕомтотун тартылар, умнуллубат үөрүүнү бэлэхтээтилэр. Сыырка артыыстарын киһини күүрдэр түрүүктэрин, чочуллубут хамсаныылаах, кэрэ көстүүлээх нүөмэрдэрин дьон-сэргэ «браво» хаһыытынан доҕуһуоллаата, арыана уонна тэрээһиннэр ыытыллыбыт былаһааккалара дохсун ытыс тыаһынан туоллулар.

Антонина НЕУСТРОЕВА,

Хаартыскалар ааптар түһэриилэрэ уонна СӨ Судаарыстыбаннай сыыркатын саайтыттан