Тутуу

Михальчук өҥөтө

Өрүһү көрөргө төгүрүччү панорамнай былаһааккалаах, ыскамыайкалаах, хараҥаны сырдатар кыраһыабай банаардаах набережнай куорат олохтоохторо сөбүлээн күүлэйдиир, салгын сиир сирдэригэр кубулуйбута. Манна кэлэн хаалыктаах хаамыынан дьарыктаналлар, ким сүүрэр, эрчиллэр, сибиэһэй салгыҥҥа дьаарбайар.

Михальчук куораппытыгар ити эрэ өҥөлөөх буолбатах. ХИФУ утары Теплай күөлгэ фонтаннары ыһыахтата оонньотон, күөлү кыйа  күһүҥҥү хараҥаҕа уу ньууругар күлүмүрдээн көстөр банаардар уоттарын тырымната холботторбута Дьокуускай тас көстүүтүн биллэрдик тупсарбыта. 

Сыл хонук ааһан истэҕин аайы набережнай эркинин күн кубарытан, ардах хотон, кырааската саккыраан, тротуар билиитэтэ хоҥнон түһэн, күрүө-хаһаа алдьанан, ыскамыайка эргэрэн, иҥнэри-таҥнары түһэн, көрүүтэ-харайыыта суох хаалбыта.

Бу санаан көрдөххө, куоракка кэнники 25-30 сыл тухары биир даҕаны баһылык Михальчук курдук уопсастыбаннай эйгэни тупсарарга бэйэтин суолун-ииһин хаалларбата. 

202 түөлбэ олохтоохторун туруорсууларынан Ил Түмэн VI ыҥырыылаах мунньаҕын дьокутаата Мария Христофорова набережнай бырайыагын оҥорорго, тутууну ыытарга үбү-харчыны буларга хас да сыллаах үлэтэ үтүө түмүктэннэ, кыайыы кынаттанна. Оллур-боллур оҥхой буолбут эргэ аспаалы былырыын көтүрэн, бу сайын суолу оҥоруу үлэтэ быыстала суох ыытыллар, тутааччылар хоммоттор эрэ.

Ааспыт нэдиэлэҕэ набережнайга тиийэн көрбүтүм Хабаров уулуссаттан Кыра Хатыыстаах арыыга диэри номнуо үрдүк, хара тимир күрүөнү тардыбыттар. Бэлэсипиэттээх, сатыы дьон сылдьарыгар аспаалламмыт суол тыргыллан сытар.

Өрүс диэки набережнай устун хааман истэххэ, икки өттүттэн үрдүк тимир  күрүө айылҕа кэрэ көстүүтүн хаххалаан, туох даҕаны үчүгэйдик көстүбэт.

От ыйын куйаас күннэрэ түһүөхтэриттэн 202 түөлбэҕэ сөтүөлүүр сиргэ киһи-аймах тобус-толору. Сорох хорсун дьон, оҕолор муус бараатын кытта ууга киирбиттэрэ. Ааспыт ый 17 күнүттэн пляж аһыллан, тигинэччи үлэлии турар, киоскаларга утах, ас атыылыыллар. 

369,7 мөл. солк. көрүлүннэ

Дьокуускай куорат «Главстрой» тэрилтэтин дириэктэрин Алексей Варламовы тутуу үлэтин үгэнигэр көрсөн, набережнайы тупсарыы хайдах баран иһэрин, хаһан түмүктэнэрин туһунан ыйыталастым. Кини сиһилии үлэ хаамыытын туһунан кэпсээтэ.  

«2018-2022 сс. Дьокуускайга аныгы куорат эйгэтин тэрийиини көҕүлүүр муниципальнай бырагыраама иһинэн Роман Дмитриев аатынан набережнайы тупсарыыны бырайыактыыр уонна симиэтэтин ааҕар докумуон оҥоһуллубута. Бырайыагын «Стандартпроект» ХЭТ торумнаабыта.

Билиҥҥи сыананан тутуу үлэтин үбүлээһин 369,7 мөл. солк. Уопсайа 1,14 км. уһуннаах набережнай оҥоһуллуоҕа, онно куорат 374 миэтэрэ уһуннаах сөтүөлүүр сирин саҥардыы эмиэ киирэр. Тротуары оҥорорго гранитнай, вибропрессованнай билиитэни уурдубут. Биһиги СӨ Архитектураҕа уонна куораты тутууга управлениета оҥорбут дизайн-куодун, бырайыагын олоххо киллэрэбит. 

Набережнайы кыйа ыскамыайкалар, үрдэ бүрүөһүннээх хачыаллар, тренажердар туруохтара, көҕөрдүү, сырдатыы үлэтэ ыытыллыаҕа. Сөтүөлүүр сиргэ кумах үрдүгэр мас тротуар, бэлэсипиэт суола, душтанар, атах суунар, чэпчэтинэр сир, итиэннэ култуура, успуорт тэрээһиннэрин ыытарга кирилиэстээх амфитеатр оҥоһуллуоҕа. Ууга дьон былдьамматын хааччыйарга үс быыһыыр быыскаттан сөтүөлүүр дьону үөһэттэн көрөн олоруохтара.

Хабаров аатынан уулуссаттан саҕалаан, мотуордаах оҥочолор ыстаансыйаларыгар диэри торшерынан сырдатыллар уоту тардыахтара, суол хапытаалынай өрөмүөнүн, бордюрдары, оптуобус икки сылаас тохтобулун, набережнайга кэлэр массыына тохтуур сирин оҥоруохтара. Сөтүөлүүр сиргэ уонна Ларионов уулуссатыгар 14 камера дьон бэрээдэгин кэтээн көрүөҕэ.

Өрүс пуордугар диэри тиийэр даамба уонна «Парус» дьиэлэрин кэннигэр баар 203 түөлбэ набережнайа тутуу былааныгар киирбэтэхтэрэ. Арай Ларионов уулуссатын уһатан биэрэн, күһүн-саас сыттыктаах мотуордар («Ирбистэр») саҥа тохтуур сирдэригэр диэри суолу оҥоро сылдьабыт. Урут кинилэр 202 түөлбэҕэ тиксэллэрэ, мотуордарын тыаһа бу эргин олохтоохторугар мэһэйдиир диэн Күөх хонуу диэки көһөрөн биэрдилэр», — диэн кини кэпсиир. 

Куорат сөтүөлүүр сиригэр дуорайар муусука чугастааҕы ыалларга мэһэйдээбэтин туһугар эркини тыаһы-ууһу таһаарбат матырыйаалынан бүрүйэллэр.

Алексей Михайлович этэринэн, бэс ыйыгар Хабаров уулуссаттан Ларионовка диэри тротуарнай билиитэни уурдулар. Сөтүөлүүр сиргэ кэлбит дьон массыыналарын уурарга былаһаакканы бэлэмнээтилэр, түөрт амфитеатр каркааһа оҥоһулунна, үһүн сөтүөлүүр сиргэ, онтон биири набережнайга таҥыахтара, ону мас бурууһунан эпсиэйдээн эрэллэр. Маны таһынан, набережнай устун Дмитрий Коркин аатынан тренажердар баар буолуохтара.

Сөтүөлүүр сиргэ дьаһалта дьиэтин, волейбол оонньуур икки былаһаакканы, кыра оҕолоох ийэлэр модульнай хосторун туруоруохтара.

Набережнайбыт олимпийскай чөмпүйүөн Роман Дмитриев аатын үйэтитэрин быһыытынан, киниэхэ анаммыт стела, истиэндэ оҥоһуллуохтаах. Ааспыт ыйдааҕы  туругунан эбийиэк 51% тутуллан бүтэн эрэр, күн бүгүн 50-тан тахса киһи, 30-ча тиэхиньикэ үлэлии сылдьар. Тутуу үлэтэ аны күһүн алтынньы  бүтүүтэ түмүктэниэхтээх. Оттон уопсастыбаннай аһылык туочукаларын, кафелары тэрийиинэн сөтүөлүүр сир дьаһалтата дьарыктаныахтаах.

Эбии үп көһүннэҕинэ 

Бу эҥээр олорор дьон өрүс пуордугар диэри тиийэр даамбаҕа уонна сөтүөлүүр сиртэн салгыы 203 түөлбэ набережнайыгар тахсан, сибиэһэй салгыҥҥа хаамар үгэстээхтэр. Күн бүгүн ити учаастак оҥоһулла илик, бурҕайа сытар кумах, үлтүркэй таас быыһынан хаамарга табыгаһа суох.

Олохтоохтор 203 түөлбэ набережнайын аспааллыырга, ыскамыайка, беседка, дьоҕус фонтан туруорарга, сибэкки, от-мас олордорго эбии үп-харчы көрүллүөн баҕараллар. Бастаан бу түөлбэ тутуута саҕаланарыгар дьону хатааһылатар мотуордаах тыылар кэлэн тохтуулларыгар анаммыт пирсы кытта уруһуйдаан, куйаар ситимигэр таһаарбыттара. Оттон билигин саатар набережнай даҕаны аспааллана илик.

Манна Ларионов уулусса кэннигэр Өлүөнэ эбэ салаатын бэрт кэрэ көстүүтэ аһыллар, ити уопсастыбаннай эйгэни тупсарыы үлэтэ ыытыллара буоллар, дьон дьиэ кэргэнинэн сынньанарыгар, хаартыскаҕа түһэригэр Дьокуускай биир дьоһун-мааны сиригэр кубулуйуо этэ.