Уопсастыба

Сэбиэскэй былаас сылларыгар саха сүөһүтүн иитиигэ идэтийбит «Ленинскэй» сопхуоска үлэлээбит ытык кырдьаҕастар: билигин 90 саастаах Мария Сыроватская, сааһын тухары ыанньыксыттаабыт, 85 саастаах Ульяна Никитина итиэннэ бэтэринээр быраас, 83 саастаах Михаил Кириллин тэрилтэ ыытар дьаһалларыгар көхтөөхтүк кытталлар.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин тыатын хаһаайыстыбатын туйгуна Мария Саввична Сыроватская сопхуоска племенной үлэҕэ учуотчуктаабыт, каадыры кытары үлэҕэ исписэлиистээбит.

Ульяна Николаевна Никитина сопхуоска 43 сыл үлэлээбит, итинтэн 33 сыл устата ыанныксыттаабыт. 1983 сыллаахха сыһыарыллыбыт ынаҕын ахсыттан 1 090 киилэ үүтү ыан, Дьааҥы оройуонугар бастакы рекорду оҥорбут! (Эбээн Бытантай национальнай оройуона Дьааҥы оройуонуттан араарыллан, 1989 сыллаахха саас тэриллибитэ). Сопхуоһугар «Бастыҥ ыанньыксыт» аатын 14 төгүл ылбыт! Саха сүөһүтүн чинчийии саҕаламмытыгар, 1989 сыллаахха, ТХНЧИ научнай үлэһитэ, тыа хаһаайыстыбатын наукатын хандьытаата Иннокентий Алексеевич Аммосов кини ынахтарыгар уопутунай ыаһыннары оҥорбут. Чулуу ыанньыксыт ити сыл илдьэ сылдьар 17 ынаҕын ахсыттан 1 883 киилэ үүтү ыабыт, бастыҥ ынахтара 2 000-лаах кирбиигэ тахсыбыттар. Көрдөрүүтүн тупсаран, 1991 сыллаахха хас биирдии ынаҕыттан 1 890 киилэни ыабыт, үүтүн сыата 5,28 %-ҥа тэҥнэспит. Итинэн көрүүтүн-истиитин, аһатыытын таптахха, саха сүөһүтэ бородууксуйаны биэрэр таһыма улаатар кыахтааҕын көрдөрбүт. Хороҕор муостааҕы иитиигэ таһаарыылаах үлэтэ сыаналанан, Ульяна Николаевна «Гражданскай килбиэн» бэлиэнэн наҕараадаламмыт, Эбээн Бытантай национальнай улууһун бочуоттаах олохтооҕо буолбут. Кэргэнэ Кызыл Николаевич пиэрмэҕэ фуражирынан үтүө суобастаахтык үлэлээбит. Ульяна Николаевна хойукка диэри сүөһү, куурусса ииттэн баран, бу кэлин эспит, ол эрээри, билигин да үлэттэн илиитин араарбат: куобах тириитинэн сиэннэригэр сылаас суорҕан, таба тыһынан этэрбэс тигэн үөрдэр эбит.

Михаил Семенович Кириллин Амма улууһун Эмис нэһилиэгиттэн төрүттээх, 1978 сыллаахха бэтэринээринэн ананан кэлэн, Саккырыыр сирин иккис дойду оҥостубут. Өр сыллаах үтүө суобастаах үлэтэ сыаналанан «Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх бэтэринээр бырааһа» буолбут, улуус (оройуон) сэбиэтигэр хаста да төхтүрүйэн дьокутаатынан талылла сылдьыбыт.

Тыйыс айылҕалаах хотугу дойдуга үлэни өрө туппут ытык кырдьаҕастар генопуонда тэрилтэтин салаатын үлэтин-хамнаһын интэриэһиргии, наада буоларынан сүбэлии-амалыы олороллор. Биллэрин курдук, быйылгы сылы Бэрэсидьиэн Владимир Путин Арассыыйаҕа Учуутал уонна уһуйааччы (наставник) сылынан биллэрбитэ. Оттон Эбээн Бытантай дьоһун кырдьаҕастара урукку кэм үтүө үгэһин сөргүтэн, эдэр биир идэлээхтэрин үлэ маастарыстыбатыгар уһуйа сылдьаллар.