Уопсастыба

Кини – Василий Петрович Иванов. Бүлүү куоратыттан төрүттээх Дьокуускай куорат олохтооҕо, түөрт оҕо аҕата, сиэннэр эһэлэрэ. Василий 1980 с. олунньу 7 күнүгэр күн сирин көрбүтэ. Бу 7 чыыһыла бары норуоттарга дьоллоох сыыппаранан ааҕыллар. Ол иһин бу 7 сыыппара анныгар төрөөбүт оҕо биһиги, кырдьаҕастар, дьолбутугар төрөөн, араас хамсаабат буолбут быччыҥнарбытын хамсатан, тыҥабытын сайыннаран, ууннаран олохпутун уһатар, чэпчэтэр эбит. Оннооҕор былыргы Вавилоҥҥа халлаан эттиктэрин, ол иһигэр, күн, ый, 5 планета алтыһыыларын көрөн, ааҕан нэдиэлэ күннэрэ баар буолбуттара. Мин, тус бэйэм, 7 сыыппара дьоллоох сыыппарам. Сэттинньи сэттистиир күүрээннээх күнүгэр күн сирин көрөммүн дьоллоохпун, оҕолорум, сиэним төрөөбүт күннэрэ – 7.

Василий Петрович Настя – Арыйаана диэн уруһуйдьут кэргэннээх. Бэйэтэ эр киһи, дьиэ аҕа баһылыгын быһыытынан сатаабата суох. Сүрүн идэтэ бухгалтер, миэбэл арааһын оҥорор, төлөпүөнү, компьютеры өрөмүөннүүр, МТС, Мегафон, Билайн салоннана сылдьыбыта, таксистыан да сөп. Киһи олоҕор араас үөйбэтэх өттүттэн моһоллор көрсөллөр. Ол курдук, пуойас кондиционерыгар сиһин үрдэрэн, тоҥорон нэһиилэ хамсыыр буолуор диэри ыалдьыбыта. Онтун аһараары күүскэ хамсанан, сэрээккэлиир үгэстэммит. Онтон бэйэтин эрэ эрчийиинэн муҥурдаммакка, «Үһүс көлүөнэ оскуолатыгар» баран кырдьаҕас дьону сэрээккэлэтэргэ тылламмыта. Бастаан саҕалыырыгар наһаа кыбыстар эбит. Атаҕын да үөһэ көтөхпөт этэ, билигин атахтара олох төбөтүн үөһэнэн сылдьаллар. Салайааччы Пелагея Юрьевна өйөөн, волонтер быһыытынан үлэтин саҕалаабыта. Билигин да волонтер быһыытынан, Өлүөнэ очуостарыгар, Аммаҕа сылдьыһар. Билигин массажист, туризмы тэрийээччи быһыытынан Саха сирин араас муннуктарыгар, Хайалаах Алтаайга дьону илдьэн доруобуйаларыгар туһалаахтык сынньатар, чэбдигирдэр.

Сэрээккэбит нэдиэлэҕэ түөртэ, буор-босхо, сарсыарда 8 чаастан саҕаланар. Аһара эрдэ да буолбатах, аһара хойут да буолбатах, үлэлээбэт кырдьаҕас дьоҥҥо биитэр дьиэлэриттэн үлэлиир дьоҥҥо олус табыгастаах. Үлэһиттэргэ, эдэрдэргэ киэһэ өттүгэр кыра төлөбүрдээх (энергообмен) ыытар этэ, билигин мин ону билбэппин. Урут күн аайы буолара, билигин нэдиэлэҕэ түөртэ буолара олус үчүгэй. Урут биир хамсаныыны 40-60 төгүл хатылыыр этибит, ол атыттарга хайдаҕын билбэппин, миэхэ ыарахан этэ, билигин хас биирдии хамсаныыны 20-тэ оҥорорбут табыгастаах, сэрээккэ хамсаныыларын арааһа элбэх буолан, быччыҥ барыта уһуктар. Манна эмиэ быччыҥ баар эбит дуу диэн утуйа сыппытын уһугуннаран соһуйабыт-өмүрэбит.

Мин дьарыкпын былырыын кулун тутартан саҕалаабытым. Бу кэм устатыгар улуу спортсмен буолан да барбатарбын, үөһэ тахсыбат илиилэрим көҥүл эргийэллэр, хамсыыллар, эппэрээһийэ кэнниттэн тыыным уһаан ыллаан, олоҥхону кытта ааҕан эрэбин...
Сарсыарда аайы Василий Иванов: «Куруук хамсыы-имсии сылдьыҥ, үөрүҥ- көтүҥ, мичээрдээҥ!» – диэн баҕа санаатын тиэрдэр. Онтон биһиги, бииргэ сэрээккэлэһэр дьоно, уолбутугар уонна кини дьиэ кэргэнигэр махталбыт улахан. Өссө үрдүк үктэллэри, үрдэллэри дабай диэн алгыыбыт.

Василий Петрович ааспыт нэдиэлэҕэ Варвара Егорова-Дыгыйа мадьыала буолан Нерюнгрига саха таҥаһын көрдөрө бара сылдьыбыта. Мээнэ киһи муода көрдөрөр мадыал буолбатын сэрэйиэххэ эрэ сөп, ол курдук, кини көнө уҥуохтаах-арҕастаах, ыраас , номоҕон дьүһүннээх.

Сарсыардааҥҥы сэрээккэ
«Сарсыарда саха уола саары этэрбэстэнэн,
Үҥкүүлээн ойор үһү», – диэбиттэрин курдукчай
Саха сирин үрдүнэн саха эмээхситтэрэ,
Сайдам оҕонньотторо орҕосто сыппаккабыт
Оронтон ойон тураат, сэрээккэлии сүүрэбит.
Эдэр уолу көрөөрү эрдэ ойон турабыт,
Эрчиммитин эргитэн эриллэҥнии түһэбит.
Үөһэ үллэ тыынабыт, күлэ-үөрэ түһэбит,
Үҥкүүлээн да ылабыт, үүнэр күҥҥэ үөрэбит.
Ханна эрэ сыппыччай хатан хаалбыт быччыҥы
Хаһан булан ылабыт, хачыгырыы хамсыыбыт.
Өрөөбүт өттүктэри өрө-таары хамсатан,
Өйүү-самыы тутаммыт, өҥдөҥөлөөн ылабыт.
Хамсаабат сүһүөхтэри хаадьаҥнатан эрчийэн,
Хамаанданы истэммит, ходьоҥноһон ылабыт.
Тыынарбытын кытары тыҥабыт тыыллаҥныыр,
Тымырдарбыт устунан тыгыалас хаан сүүрэлиир.
Сүрэх күүскэ тиҥийэн, сүһүөх тэҥҥэ тибийэн,
Сүргэбит көтөҕүллэн саҥа күнү көрсөбүт.
Сэрээккэлээт даҕаны сэргэхсийбит сэгэрдэр
Сэгэйээхтии үөрэллэр, сиэлэ-сүүрэ түһэллэр.
Онтон сорох доҕоттор, ол иһигэр мин эмиэ,
Орон диэки көрөбүт, сытан сэниэ ылабыт.
Ол да буоллар, доҕоттор, олоп-чолоп көрөммүт
Уҥа-хаҥас хамсанан уунаҥнаһан ыларбыт
Улаханнык туһалаан, уһаппыта үйэбин.
Бытаарбыт быччыҥнарым баайыылара өһүллэн,
Кыаһыылаах атахтарым бууталара ыһыллан,
Хамсаабат тымырбынан хааным-сииним сүүрэннэр,
Сүһүөхтэрим сүөрүллэн сымнаахтааннар уһааннар,
Оһуу-тоһуу уҥуохтар оннуларын буланнар,
Токуруйбут тоноҕос тосту көнөн дьырайан,
«Кырдьар кырыыс дииллэрин» кырдьык оннук диэбэккэ,
Кырдьар кэрэ кэмнэрбин күлэ-үөрэ көрсөбүн.

Зинаида Федотова-Дьол Кыыма, Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.

Хаартыскалары ааптар хааччыйда