Ааспыт сайынтан саҕалаатахха, билэрбит курдук, Бүлүү эҥээргэ ардахтаах буолбута, ходуhалар ууга устубуттара, күhүнүн даҕаны ардахтар кэннилэриттэн, хаар тилэх баттаhа сири-дойдуну үллүктээн кэбиспитэ. Ол эрээри, кыhын кэмигэр кэлэн биэрбэтэҕэ, алтынньы 24 күнүгэр сайыҥҥылыы дохсун ардах түhэн 10 см халыҥнаах хаары ньимси ыытан, аны саас элбэх уу тахсыаҕын түстээбитэ. Ити иннинэ эмиэ уулларан турар, онон ааспыт күhүн иккитэ улаханнык ириэрбитэ. Сылгы кыстыга ыарахан буолара биллэн барбыта, эбиитин сир тоҥуутугар сайыны-күhүнү мэлдьи дохсун ардахтартан тото иҥэриммит сис уута ыгыллан, сэтинньигэ диэри ходуhаларга халыйа сыппыта, онон үрэхтэр, күөллэр толору уулаах кыстыгы көрсүбүттэрэ.
Кыhын олус тымныы буолла, Бүлүү улуустарыгар -60 кыраадыска тиийэ тымныйа сырытта. Бу хаhан да буолбатах көстүү, ону таhынан кыhын оройунааҕы кытаанах, чигдитийбит хаар сылгы хаhыытыгар уустуктары үөскэппитэ.
Сааспыт эмиэ уратылардаах буолан биэрдэ, кураанахтыы тибии элбэҕэ сөхтөрдө. Кураанах тибии элбэх ууну аҕалар диэн сылыктааhын баар, кэтээн көрүүбүнэн ити сөп түбэhээччи. Маны таhынан халлааҥҥа көстөр эттиктэрбит эмиэ уратылаахтар, күн дьайыытын күүhүттэн дьүкээбилбит уота элбэҕэ, Чолбон сулус ыйы кытары алтыhыыта, Орион курдааһына диэн сулустар бэйэ-бэйэлэригэр чугасаhыылара... бу барыта айылҕа ураты көстүүлэрэ тугунан дьайыаҕын таайа сатыыбыт.
Дьэ бу үс түhүмэҕи холбуу тутан түмүк оҥорон сабаҕалаатахха маннык:
Бүлүү эҥээргэ саас биллэн турар элбэх уу тахсыа. Онтон илин эҥээр уонна киин улуустарга хаартан уу аҕыйах буолуо, ол оннугар өрүстэр, үрэхтэр халаанныахтарын сөп. Бүлүү эҥээргэ былырыын баччаларга сигирээн күннэр турбуттара, хаар аҥаарын кэриҥэ ууллан баран, өр кэмҥэ хатаан, тоҥорон турбута, быйыл атын буолуо, эмискэ ириэрэн хаартан элбэх уу тахсыа, онно эбии күhүн толору тоҥмут үрэхтэр хааларыттан тахсан ходуhаларга халыйыахтара, манна сөптөөх дьаhаныы тэрилиннэҕинэ эрэ дьон сайынын кыстык отун оттуо. Кыстык хаар кэмигэр ууллан бүтүө, сөп буола-буола хаар, самыыр былаастаах сөҥүү хаар ууллан уу тахсарыгар эбилик буолуо.
Сайын хайдах буолуоҕун билигин сылыктыыр арыый эрдэ курдук, ол эрэн уулаах саас уулаах сайыны түстүүр үгэстээх. Илиинэн оттооччуларга туhаайан эттэххэ, бугулу тутатына дьаhайыахха нада, улахан куйаас күннэр туруохтара, бу куйаас улахан тыаллаах, уулаах этиҥнээх ардахтарынан солбуллуон сөп. Күнүттэн-дьылыттан көрөн эрдэ окко киирэр ордук, оту-маhы кыстык иннинэ дьиэҕэ чөкөтүнэр табыгастаах, күhүн суол-иис мөлтөhүөр буолуо, эрдэ халыҥ хаар түhэн сииктээх сирдэр ситэ тоҥмоххо сордуохтара. Аҕыйах сыллааҕыта Муома, Халыма улуустарыгар эрдэ халыҥ хаар түhэн хайдахтаах курдук ыарахан кыстыгы көрсүбүттэрин умнумуоххайыҥ.
Халлаан сылыйыыта, бытарҕан тымныылаах хараҥа күннэртэн күрэнэн дьон -сэргэ айылҕаҕа сынньана тахсар идэлээхпит, онуоха олус сэрэхтээх буолуохтаахпыт. Эмискэ балаhа тыал түhүө, дохсун этиҥнээх ардахтар эмискэ кэлиэхтэрэ, аныгы үйэ куйаарын ситимэ икки-хас күнүнээҕи күнүн-дьылын чопчу көрдөрөрүн туhаныахха наада. Ол эрээри, барыта сэрэхтээх, куһаҕан диэбэккэ, быйыл сөптөөх дьаhаныы түмүгэр кыстыкка киирии этэҥҥэ буолуо, кэлэр сылга айылҕа көнөн, уйгу-быйаң тосхойуо диэн үтүөнү түстэнэн этэҥҥэ сылдьыаххайыҥ.
Алексей ВАСИЛЬЕВ-Өксөй, Бүлүү улууһа Халбаакы
Хаартыска Интэриниэт ситимиттэн
-
6
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
