Уопсастыба

Бастакы кылааска —  16 тыһыынча оҕо

Балаҕан ыйын 1 күнүгэр өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн барыта 148,5 тыһ. оҕо оскуола боруогун атыллыаҕа. Итинтэн 16 тыһыынча оҕото – маҥнайгы кылаастар.

Төһө да эпидемиологическай балаһыанньа уус­тугун иһин, быйылгы үөрэх дьыла күнүскү киэбинэн (очно) саҕаланыаҕа. 

Учууталларга уонна үөрэх тэрилтэлэрин бары үлэһиттэригэр коронавирустан утары быһыы биэрии хампаанньата салгыы ыытыллар. Атырдьах ыйын 18 күнүнээҕи туругунан, үөрэх эйгэтин үлэһиттэрэ 74,41 %-на дьаҥтан утары быһыыны ылбыт. Ордук үрдүк көрдөрүү Муома улууһугар – 93,61%,  оттон намыһах Хаҥалас улууһугар – 63,14%.

Үөрэх кыһаларын тутуу, өрөмүөннээһин

Билии күнүгэр үс саҥа эбийиэк – Хаҥалас улууһун Өктөм сэлиэнньэтигэр «Үөрэх» национальнай бырайыагынан 220/100 миэстэлээх оскуола-уһуйаан, Дьокуускай куоракка 360 миэстэлээх оскуола уонна 85 миэстэлээх уһуйаан – аһыллыахтара. Федеральнай былаас өйөбүлүнэн, бүддьүөтү таһынан инвестициялары туһанан, сыл бүтүөр диэри 12 саҥа оскуола уонна 13 оҕо уһуйаана үлэҕэ киирэллэрэ былааннанар.

СӨ Үөрэххэ уонна наукаҕа министиэристибэтин дааннайынан, өрөмүөн үлэтин ыытыыга барыта 576,8 мөл. солк. көрүллүбүт, ол иһигэр федеральнай бүддьүөттэн – 27,6 мөл. солк., муниципальнай бүддьүөттэн – 549,2 мөл. солк. Саха сирин оскуолаларын өрөмүөнүгэр 414,2 мөл. солк., оҕо уһуйааннарыгар 140,5 мөл. солк., эбии үөрэхтээһин эбийиэктэригэр 22,1 мөл. солк. түҥэтиллибит. Өрөмүөн үлэтигэр барыта 323 эбийиэк хабыллыбыт: 191 оскуола, 110 оҕо уһуйаана уонна 22 эбии үөрэхтээһин эбийиэгэ.

Төрөппүттэр ыйыталлар

— Билии күнэ өрөбүл күн дуо? 

– РФ Үлэҕэ кодексынан, федеральнай таһымҥа балаҕан ыйын 1 күнэ бырааһынньык, эбии өрөбүл күнүн статуһун ылбат. Билии күнүн эбии өрөбүл күнүнэн аныырга эрэгийиэннээҕи үрдүкү салалта эбэтэр тустаах тэрилтэ үлэ биэрээччитэ быһаарыан сөп.

–Маҥнайгы кылааска киирэр оҕолоох төрөппүттэргэ тоҕо өрөбүл күн оҥорботторуй?

– Госдумаҕа итинник ис хоһоонноох сокуон барыла киллэриллибитин, дойду Бырабыыталыс­тыбата өйөөбөтөҕө.

–Оччоҕо  эбии сынньалаҥ күн ылыахха сөп дуо?

– Төрөппүт бэйэтин суотугар уоппускатын күнүн үлэ биэрээччититтэн көрдөһүөн сөп. Маннык түбэлтэҕэ эрдэттэн сайабылыан­ньа суруйаҕыт.

Саҥа биридиэмэттэр

Быйылгы үөрэх дьылыттан начаалынай уонна орто оскуолаларга саҥа Федеральнай судаарыстыбаннай үөрэх стандартара (ФГОС) туттуллуохтара. Бу бырагыраама чэрчитинэн, кырата икки саҥа биридимиэт киирэр. Саҥа булгуччулаах дьиссипилиинэлэр оҕону личность быһыытынан сайыннарыыга туһуланаллар:
1) Тус сайдыы. I-XI кылаастарга. Суолга уонна да атын сирдэргэ сэрэхтээхтик сылдьыы, доруобай олох сиэрин көҕүлээһин, тус гигие­на быраабылатын тутуһуу, сексуальнай иитии боппуруостарын кытта билсии.
2) Уопсастыбаҕа уһуйуллуу. V кылаастан. Култуураҕа, коммуникацияҕа үөрэнии, дойду, судаарыстыба иннигэр эппиэтинэһи сүгүү, пат­риотизм тыыныгар иитиллии, волонтерскай үлэҕэ сыстыы.
Маны таһынан цифровой, медиа, киһи быраабын уонна доруобуйа эйгэлэригэр анаммыт факультативнай дьарыктар баар буолуохтара. Үөрэнээччи ханныгын үөрэтэрин бэйэтэ талар.

Үөрэнии сонун ньымата

Бу сылтан дьиэҕэ олорон үөрэнэр оҕолор оскуола аттестациятын ирдэбил бэрээдэгинэн ааһыахтара. Дьиэҕэ олорон үөрэнии ньыматын талбыт төрөппүттэр үөрэх дьыла саҕаланыан 2 нэдиэлэ иннинэ олохтоох бэйэни салайыныы уорганнарыгар булгуччу биллэриэхтээхтэр. Дьиэҕэ үөрэнэр оҕо уопсай үөрэх бырасыаһыгар булгуччу сыһыарыллыахтаах (түмүк аттестация ыытыллар кэмигэр).

Дьиэтээҕи сорудах кээмэйэ

Дьиэтээҕи сорудах кээмэйин сарбыйыы туһунан саҥа балаһыанньа үлэҕэ киириэҕэ. Ол курдук, начаалынай оскуолаҕа – 1,5 ч., орто сүһүөх кылаастарга – 2,5 ч., үрдүкү кылаастарга 3,5 чаастан өр оҕо уруогун толоруо суохтаах. Ону учуоттаан сорудах бэриллиэхтээх.