Уопсастыба

Пуорум түмүгүнэн кыайыылааҕынан тас дойдуларга экспортыыр тус сыаллаах экэниэмикэни сайыннарыыга этиилэри оҥорбут хамаанда буолла. Үс хонук устата эрэгийиэн сайдыытын сүрүн докумуонун үөрэтиигэ өрөспүүбүлүкэ салалтатын, ыҥырыылаах спикердэри кытта үөрэх сэминээрдэригэр аһаҕас кэпсэтиилэр буолан аастылар. Пуорум сүрүн тэрийээччитэ, Ил Түмэн иһинэн Ыччат парламенын бэрэссэдээтэлэ Антон Васильев этэринэн, кэлэр өттүгэр «Николаевскай пуорум» биир кэмҥэ эрэ ыытыллар тэрээһининэн буолбакка, өрүү үлэлиир саҥа былаһааккаҕа эрэгийиэн сайдыытыгар туһуламмыт этиилэр уонна бырайыактар оҥоһуллуохтара.

 - Николаевскай пуорум — бу бырайыак СӨ Бастакы Бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев кэриэһигэр уонна бастыҥ идиэйэлэрэ, саҥа бырайыактара үүнэр көлүөнэҕэ хатыланан көстөллөрүн туһугар ананна. Саха ыччата бырайыактары сайыннарыынан эрэ буолбакка, аҕа көлүөнэ оҥорбут үлэлэригэр тирэҕириэхтээх. Пуорум ыытыллыбыт кэмигэр тус  кыаҕын көрдөрбүт, бастыҥ идиэйэлэрин уонна саамай сүрүнэ – өрөспүүбүлүкэ сайдыытыгар муҥутуур кылаатын киллэрэргэ бэлэмнээҕин биллэрбитин иһин хас биирдии кыттааччыга барҕа махталбын тиэрдэбин! Бары бииргэ Сахабыт Сирэ өссө чулуу буоларын уонна чэчирии турарын ситиһиэхпит! ,- диэн Антон Васильев бэлиэтээтэ.

Пуорум кыттыылаахтара өрөспүүбүлүкэ стратегиятын сүрүн сыалларыгар сөп түбэһиннэрэн, барыта биэс хайысханан үлэлээтилэр: «Глобальнай-конкуреннаһар кыахтаах экэниэмикэ тутаах салаалара», «Үрдүк таһымнаах олох», «Сири-уоту көдьүүстээхтик салайыы», «Аан дойдуга уонна кэнэҕэски көлүөнэҕэ айылҕа харыстабыла» уонна «Тас дойдуларга экспортыыр сыаллаах экэниэмикэ». Хас биирдии хамаандаҕа Саха Сирин социальнай-экэнэмиичэскэй кыахтарын арыйыыга туһуламмыт саҥа бырайыактар  оҥоһулуннулар.

Пуорум бастыҥ хамаандата – тас дойдуларга экспортыыр сыаллаах экэниэмикэҕэ этиилэри киллэрбит хамаанда буолла. Хамаанда салайааччыта СӨ Үпкэ министиэристибэтин оҥорон таһаарыы салааларын Департаменын кылаабынай исписэлииһэ Саргылана Леонтьева бэлиэтээбитинэн,  тас ырыынакка өрөспүүбүлүкэ үчүгэй имиджин оҥоруу эрэгийиэн ис кыаҕын хас да төгүл улаатыннарарга көмөлөһүөхтээх.

- Хамаандабыт араас эйгэ бэрэстэбиитэллэриттэн турар, ол эрээри өрөспүүбүлүкэни брендовай бородуукта быһыытынан көҕүлүүр баҕа санаабыт хамаанданы түмэ тарта. Биһиги Экспоры өйүүр киини кытта Бренд оҥорор киин тэрийэргэ уонна бренд-менеджмени олохтуурга этии киллэрдибит. Ону тэҥэ, аргыс-куорат тутуутугар, былааннаммыт бэнсиин оҥорон таһаарыытын тобохторуттан полимердары оҥорон таһаарыыга уонна саҥа үлэ миэстэтин таһаарыы суотугар оҥорон таһаарыы кыамтатын улаатыннарыыга болҕомтобутун уурдубут. Бу олус тоҕоостоох тиэмэ – соторутааҕыта дойду Бэрэсидьиэнэ Владимир Путин Уһук Илиҥҥи эрэгийиэҥҥэ саҥа куораттары тэрийэр кэккэ сорудахтары биэрбитэ, - диэн Саргылана Леонтьева бэлиэтээтэ.

Атын хамаандалар тыа сиригэр каадыр кыаҕын сайыннарыыга, табыгастаах олорор дьиэнэн хааччыйыыга, оҥорон таһаарар эбийиэктэргэ тиэхиниичэскэй саахаллары туоратыыга, тулалыыр эйгэни харыстааһыҥҥа уопсастыбаннай хонтуруолу сайыннарыыга, экэнэмиичэскэй сайдыы стратегиятыгар сиртэн хостонор баайы-дуолу туһанааччылары кытыннарыыга, уо.д.а. араас этиилэри киллэрдилэр.

Пуорум түмүгүнэн кыайыылаахтар СӨ Ил Дарханын Инновационнай менеджменин Үрдүкү оскуолатыгар квалификацияны үрдэтэр сэртипикээттэри  туттулар, ону тэҥэ анал наҕараадалары ылбыт бастыҥ кыттааччылар быһаарылыннылар.

Бастыҥ лидер - Саргылана Леонтьева, СӨ Үпкэ министиэристибэтин оҥорон таһаарар салааларын Департаменын кылаабынай исписэлииһэ;

Бастыҥ стратег – Эдуард Мяриканов, Ньурба улууһун экэниэмикэҕэ уонна үпкэ баһылыгы солбуйааччы;

Бастыҥ аналитик – Николай Андреев, «Анаабыр национальнай улууһа (оройуона)» МТ экэниэмикэҕэ управлениетын начаалынньыга;

Бастыҥ этээччи - Михаил Масахов, Р. Г. Васильева аатынан Мэҥэ-Хаҥалас кыраайы үөрэтэр түмэл дириэктэрэ, оройуон Сэбиэтин дьокутаата;

«Дьулуур иһин» - Алгыстаана Федорова, Хатылы орто оскуолатын педагога, уопсастыбанньык.

СӨ Бастакы Бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев аатын үйэтитиигэ бастыҥ идиэйэ иһин анал бирииһи Эдуард Мяриканов ылла. Кини СӨ Бастакы Бэрэсидьиэнин уобараһын искусственнай интеллекка олоҕуран оҥорорго, ону таһынан Саха Сирин лидерин үлэтин туһунан туох баар наадалаах иһитиннэриилэри сыһыаран киллэрэргэ этии киллэрдэ.

- Мин 2032 сылга диэри былааннаммыт Саха Сирин социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын стратегиятын  ырытан оҥорууга үлэлэспитим, онон «Николаевскай пуорум» кыттыылаахтарын этиилэрин ордук интэриэһиргии иһиттим. Бары кыттааччыларга уонна хамаандаларга бырайыактарыгар дьоһуннаахтык сыһыаннаһан үлэлээбиттэригэр махтанабын. Хас биирдии кыттааччы стратегия ис хоһоонун өйдүүрүгэр, туох эмэ саҥа идиэйэни киллэрэргэ улахан баҕалааҕын бэлиэтии көрдүм. Пуорум кыайыылааҕынан биир эрэ хамаанда буоларын үрдүнэн, кыттааччылар бэйэлэрин компетенцияларын уонна бырайыактарга салайыыларын үрдэтиигэ атын кыахтары ылан туһаналларыгар эрэнэбин, - диэн СӨ Экэниэмикэҕэ министиэристибэтин стратегическай управлениетын Департаменын салайааччытын солбуйааччыта Марианна Слепцова кэпсээтэ.