Уопсастыба

Уу кэлэн ааһар күннэрин көрсө Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев уонна  Ил Түмэн тыа сиригэр уонна аграрнай бэлиитикэҕэ сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ  Александр Атласов Намҥа тахсан, халааны куттала суох аһардыыны хааччыйар дьаһаллары тэрийиигэ көмөлөспүттэрэ. Онон, уу кэлэр кутталлаах күннэригэр олохтоохтор нэһилиэнньэлээх пууннары өрүһүйүүгэ, кытылы, быһыттары бөҕөргөтүүгэ итиэннэ оҕолору, дьахталлары, кырдьаҕастары куттала суох сиргэ таһаарыыга, сылгыны-сүөһүнү быыһааһыҥҥа түүннэри үлэлээбиттэрэ.

Ил Дархан Айсен Николаев сорудаҕынан Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Дмитрий Садовников салайааччылаах халаан содулун туоратар Бырабыыталыстыба бөлөҕө тэриллибитэ. Бөлөх чилиэннэрэ ыам ыйын 20 күнүгэр сарсыардаттан улууска тахсан эмсэҕэлээбит нэһилиэктэргэ сылдьан, олохтоохтору кытта көрсүбүттэрэ.

Ити күн күнүстэн киэһэ Айсен Николаев Нам улууһугар оробуочай сырыытын чэрчитинэн, Хатырыкка халаантан эмсэҕэлээбиттэргэ анаан тэриллибит быстах кэмҥэ олорор пууҥҥа олохтоохтору кытары көрсүбүтэ.  Ыксаллаах быһыыны-майгыны сэрэтэр уонна туоратар, баһаартан куттал суох буолуутун хааччыйар хамыыһыйа мунньаҕын ыыппыта. Онно быһыы-майгы судургута суоҕун, ол эрээри, хонтуруолга тутулларын, билигин чорботуллар сорук эмсэҕэлээбиттэргэ көмөнү тэрийии буоларын бэлиэтээбитэ. Ордук эмсэҕэлээбит биэс сэлиэнньэҕэ: Хатырыкка, Маймаҕаҕа, Кыраап биэрэгэр, Бөтүҥҥэ уонна Модукка чөлүгэр түһэрэр үлэлэри сүрүннээһиҥҥэ эппиэттээхтэринэн кэккэ министиэристибэлэри, биэдэмистибэлэри сыһыарбыта. Үлэни уопсай салайааччынан Бырабыыталыстыба Бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Дмитрий Садовниковы анаабыта. Ыам ыйын 20 күнүттэн эрэгийиэн суолталаах ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимин биллэрбитэ.

Ыам ыйын 21 күнүгэр тустаах хамыыһыйа мунньаҕар Нам улууһун баһылыга Юрий Слепцов эмсэҕэлээбит 16 нэһилиэктэн сэттэтэ (Аппааны, Бартыһаан, Фрунзе, Көбөкөн, Үөдэй, Никольскай, Кыһыл Дэриэбинэ) ууттан босхоломмуттарын, онно «Сахатранснефтегаз» АУо сүүрбэ исписэлииһэ гаас ситимин көрөн-истэн, чөлүгэр түһэриигэ үлэлии сылдьарын туһунан иһитиннэрдэ. Нэһилиэнньэлээх пууннартан уу түһүүтүнэн көрөн, бу үлэҕэ 70 киһи уонна 17 анал тиэхиньикэ тардыллара былааннанарын эттэ.

Билигин уу түһэн, дьиэни-уоту өрө тардар, куурдар, чөлүгэр түһэрэр итиэннэ хоромньуну ааҕыы, дьоҥҥо көмөнү тэриийии үлэлэрэ саҕаланна.

Алексей Еремеев, Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлэ:

-- Нам улууһугар халаан уутуттан биэс нэһилиэк, 2,5 тыһыынча курдук киһи эмсэҕэлээтэ. Уу 600 олорор дьиэни ылла. Маны таһынан 186 ынах сүөһү,  262 сылгы ууга былдьанна. 4000 кэриҥэ гектар иэннээх бааһына сирэ, 78 километр усталаах  суол-иис,  олордуллуохтаах хортуоппуй сиэмэтэ ууга барда. Бөртөлүөтүнэн сылдьан көрдөххө, халаан уутун алдьатыыта сүрдээх улахан. Ил Дархан  Айсен Николаевтыын биһиги өрүүтүн сибээстэһэ олоробут, ханна-туох көмө наадатын дьүүллэһэбит. Халаантан эмсэҕэлээбиттэргэ үп-харчы, ас-таҥас  өттүнэн көмөнү оҥоруу, тахсыбыт хоромньуну толуйуу мэхэньиисимэ син баар буоллаҕына, тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэлэригэр, бааһынай хаһаайыстыбаларыгар суох. Арай, Горнай улууһун Бэс Күөлүгэр  баһаар содулуттан көмөнү оҥоруу уопута баар, онон сирдэтэн өйөбүл чопчу ырычааҕа оҥоһуллуоҕа, көмө баар буолуоҕа. Чааһынай олорор дьиэлэри чөлүгэр түһэриигэ тутуу маһынан, атын да хайысханан көмө оҥоһуллуоҕа. Үлэ бара турар. Бэйэм өттүбүттэн норуот дьокутаатын, Ил Түмэн Бэрэссэдээтэлин быһыытынан, халаан уутуттан эмсэҕэлээбит дьоммор-сэргэбэр туох кыалларынан көмөлөһөргө бэлэммин. Билигин халаан оҥорон ааспыт хоромньутун ааҕыы-суоттааһын бара турар. Эмсэҕэлээбит нэһилиэктэрбитин, дьоммутун-сэргэбитин өрөспүүбүлүкэ алдьархайга хаалларыа суоҕа, көмө хайаан да баар буолуоҕа.

Дьокутааттар көмөлөһөллөр

Норуот дьокутааттара халаантан эмсэҕэлээбит нэһилиэктэр олохтоохторугар көмөнү тэрийиигэ көхтөөхтүк үлэлии-хамсыы сылдьаллар. Миэстэтигэр тиийэн быһаччы үлэлииллэрин, чөлүгэр түһэрэр үлэни сүрүннүүллэрин таһынан,  матырыйаалынай көмөнү хомуйаллар. Ол курдук, АГАТУ-га (ректор, норуот дьокуутата Валерий Федоров) халаантан эмсэҕэлээбитэргэ гуманитарнай көмөнү хомуйар пуун үлэлиир. Норуот дьокутааттара ыам ыйын 19-22 күннэригэр дьиэлэрин-уоттарын ууга былдьаппыт дьоннорго анаан аһы-үөлү, таҥаһы-сабы, тэрили хомуйан, 6 631,5 киилэ ыйааһыннаах таһаҕаһы Нам улууһугар, 7131 киилэ таһаҕаһы Өлүөхүмэ улуустарыгар тиэртилэр. Ил Түмэн Олохтоох салайыныыга сис кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев уонна Ыччат, физическэй култуура уонна успуорт дьыалаларыгар сис кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Георгий Балакшин Ньурба улууһугар халаантан эмсэҕэлээбиттэргэ анаммыт көмөнү тэрийдилэр. Арассыыйа Дьоруойа, Ил Түмэн дьокутаата Александр Колесов Нам улууһун дьаһалтатыгар дьиэни-уоту куурдарга туттар 10 ититэр буусканы, ууну оботторор мотопуомпалары туттарда.

Ыам ыйын 24 күнүгэр дьокутааттар Хатырыкка тахсан субуотунньуктаатылар, М.К. Аммосов аатынан Судаарыстыбаннас мусуойун иһин-таһын ыраастаатылар, Обутов аатынан уулуссаҕа олорор ыалларга көмөлөстүлэр.

Хаартыскаларга  Василий  Кононов, Петр Павлов  (Ил Түмэн), Андрей Сорокин (ЯСИА) түһэриилэрэ.